پروژه مقاله تولید قند از چغندر قند و مراحل تولید تحت pdf

 پروژه مقاله تولید قند از چغندر قند و مراحل تولید تحت pdf دارای 268 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله تولید قند از چغندر قند و مراحل تولید تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه مقاله تولید قند از چغندر قند و مراحل تولید تحت pdf

تاریخچه  
مقدمه     
دستورالعملهای عمومی       
فصل اول
آزمایشهای عیارسنجی       
فصول دوم
انتقال چغندر قند       
فصل سوم
عصاره گیری       
فصل چهارم
تصفیه شربت       
فصل پنجم
اواپراسیون       
فصل ششم
کریستالیزاسیون       
فصل هفتم
کوره آهک       
فصل هشتم
کوره بخار       
فصل نهم
قندگیری از ملاس       
فصل دهم
فاضلاب       
خط تولید  
قسمت خام  
قسمت کریستالیزاسیون       
قند گیری از ملاس       

مقدمه

سابقه تاریخی: ریشه لغوی شکر به کلمه ساکارا مربوط می شود که در زبان سانسکریت به گیاه نیشکر و شیره شیرین آن اطلاق می شده است. شکر غالبا از دو گیاه نیشکر (cane) و چغندر قند (sugar beet) بدست می آید ولی سابقه کشت نیشکر بسیار طولانی بوده و به چند هزار سال قبل از میلاد در جزایر جنوب شرق آسیا و بنگال هند برمی گردد در حالی که سابقه کشت چغندر طولانی نیست

در ایران، در قرن اول هجری تولید شکر از نیشکر در خوزستان معمول بوده و کارگاه های متعدد شکر سازی در آن منطقه وجود داشته است. نیشکر در اواخر قرن اول هجری از ایران به مصر و از آنجا به طرابلس و در نیمه اول قرن دوم به اسپانیا و سایر مناطقی که در آن زمان زیر سلطه مسلمین بود، منتقل می شود. مهاجرت صنعت گران ایرانی به خصوص تولیدکنندگان خوزستانی شکر به مناطق مذکور موجب توسعه تولید شکر از نیشکر در آن نواحی گردید، به طوری که پس از مدتی شکر سفید مصری رقیبی برای شکر و قند پارس شد. در اواخر قرن چهارم هجری ( دهم میلادی) نیشکر از اسپانیا به جزایر سیسیل ایتالیا راه یافت

در سال 1570 میلادی اولین کارگاه تصفیه شکر خام حاصل از نیشکر در اروپا تاسیس شد. در سال 1747 اندریاس مارگراف (Andreas Marggraf) شیمیدان آلمانی به وجود شکر در چغندر قند پی برد. وی پس از قطعه قطعه کردن و خشک کردن چغندر قند از آن پودر تهیه کرده و پودر را در الکل جوشاند و پس از صاف کردن، در طی چند روز در محلول صاف شده بلورهای شکر بدست آورد در سال 1803 اولین کارخانه تولید شکر از چغندر قند در شهر کونرن (Cunern) در کشور اروپایی پروس در آن زمان شروع به کارکرد. در سال 1811 بنژامین دلسرت (Benjamin Delssert)  نخستین کله قند ساخت کارخانه قند سازی خود در فرانسه به ناپلئون اول ارائه داد

ایران علی رغم سابقه تاریخی درخشان در تولید قند و شکر سال های سال در این زمینه دچار رکورد شد . در سال 1274 هجری شمسی با راه اندازی اولین کارخانه تولید قند و شکر از چغندر قند در منطقه کهریزک تحرک مجددی در این راستا به وجود آمد، این کارخانه با همکاری یک شرکت بلژیکی تأسیس شد و موجب متداول شدن کشت چغندر قند گردید. اما متاسفانه کارخانه مذکور در سال 1278 هجری شمسی به علت سیاستهای دولت روسیه که قسمت قند صادراتی خود به ایران را کاهش داده بود تعطیل شد. احتمال دارد که در آن زمان بروز شایعات عوام فریبانه در میان مردم در مورد مصرف قند نیز در این رویداد موثر بوده است. گرچه در سال 1309 هجری شمسی کارخانه کهریزک بازسازی و مجددا راه اندازی شد ولی ادامه کار آن دیری نپایید. از حدود سال 1811 به تدریج کارخانه های قند در مناطق مختلف ایران تأسیس شدند به طوری که هم اکنون حدود 34 کارخانه از چغندر قند و 5 کارخانه از نیشکر کار تولید قند و شکر را انجام می دهند

عمده ترین کشورهای تولید کننده شکر در دنیا در سال 99-1998 برزیل، هندوستان، چین، آمریکا، تایلند، استرالیا، فرانسه، آلمان و کوبا بوده اند، در این سال حدود 129 میلیون تن قند و شکر تولید شده که حدود 715 درصد آن از نیشکر و 285 درصد از چغندر قند بدست آمده است. در سال های اخیر به تدریج از میزان تولید شکر از چغندر قند کاسته شده و به مقدار تولید شکر از نیشکر افزوده می شود. آمار نشان می دهد که حدود 27 میلیون هکتار زمین زراعی در 120 کشور ، نیشکر و چغندر قند مصرفی صنایع قند و شکر را در جهان تأمین می کنند، از این 120 کشور در 38 کشور چغندر قند و در 73 کشور کشت نیشکر ودر 9 کشور از جمله ایران هم کشت چغندر قند و هم کشت نیشکر معمول است چغندر قند و نیشکر مصرفی حدود 2586 کارخانه قند و شکر با تلاش بیش از 28 میلیون کشاورز تامین می شود از کارخانه های مذکور 886 کارخانه از چغندر قند و حدود 1700 کارخانه از نیشکر به عنوان مواد اولیه استفاده می کنند. در این کارخانه ها بیش از دو میلیون نفر نیروی انسانی مشغول به کار هستند و فروش سالانه به محصولات کارخانه ای مورد اشاره به بیش از 70 میلیارد دلار می رسد. حدود 138 کشور از جمله ایران جزء وارد کنندگان شکر محسوب می شوند. متوسط مصرف سرانه قند و شکر در جهان حدود 20 کیلوگرم می باشد

در ایران در سال 1378 هجری شمسی سطح زیر کشت چغندر قند حدود 186 هزار هکتار و سطح زیر کشت نیشکر حدود 26 هزار هکتار بوده است ، متوسط تولید در هکتار بوده است. متوسط تولید در هکتار چغندر قند 288 تن بوده که در مقایسه با کشورهای پیشرفته چندان مطلوب نیست در بعضی کشورها به بالاتر از 60 تن در هکتار می رسد متوسط تولید در هکتار نیشکر نیز حدود 85 تن در هکتار گزارش شده است. مصرف سالانه قند و شکر در ایران به بیش از یک میلیون و هشتصد هزار تن می رسد که با مصرف سرانه حدود 27 کیلوگرم در مقایسه با متوسط مصرف سرانه در جهان بالاست. کارخانه های ایران اغلب حدود نیمی از قند و شکر مصرفی را تولید می کند و بقیه از طریق واردات شکر تأمین می شود. واردات شکر به صورت شکر خام و شکر سفید صورت می گیرد. هزینه تمام شده در هر کیلو شکر در ایران در سال 1978 بیش از 3400 ریال تخمین زده شده در حالی که در همین سال نرخ جهان شکر خام هر تن حدود 152 دلار و شکر سفید حدود 275 دلار بود

- نقش شکر در تغذیه انسان

شکر امروزه به عنوان یکی از مواد غذایی مهم در جیره غذایی روزانه افراد مطرح است و در تأمین انرژی مورد نیاز بدن نقش تعیین کننده ای دارد. قیمت نسبتا ارزان شکر در مقایسه با مقدار کالری که ایجاد می کند این کالا را به یک منبع اساسی برای رفع نیاز انرژی در جوامع فقیر مبدل ساخته است اگر هزینه ای را که برای خرید آن مقدار از مواد غذایی معمول که پس از مصرف هزار کالری انرژی در بدن ایجاد می کنند با شکر مقایسه نماییم ، می توان نتیجه گیری کرد که هزار کالری انرژی حاصل از شکر ارزانتر است. در جوامع پیشرفته صنعتی که غالبا به علت کم تحرکی با مشکل چاقی مواجه اند سعی می شود که مصرف شیرین کننده های مصنوعی فاقد کالری یا کم کالری مانند ساخارین (saccharin) سیکلامات (cyclamate) آسپارتام (aspartame) و موارد مشابه آنها به عنوان جانشین و رقیبی برای شکر در تغذیه انسان معمول شوند، اما هنوز شکر حرف اول را در میان شیرین کننده های مصرفی انسان دارد. گرچه زیانهایی برای مصرف شکر در تغذیه انسان مطرح می سازند، اما گمان نمی رود که در صورت متعادل این شیرین کننده طبیعی زیانی، در حد شیرین کننده های مصنوعی در برداشته باشند

دستورالعملهای عمومی

به منظور رسیدن به نتایج صحیح و دقیق آزمایشگاهی ، رعایت بعضی نکات ضرروری به شرح زیر توصیه می گردد

1-وسایل آزمایشگاهی اعم از پی پت ،بالن حجمی ،پورت و غیره از نظر صحت حجم مورد آزمایش قرار گیرد و در صورت نیاز مجدداً کالیبره شوند

2-محلول های آزمایشگاهی باید مورد آزمایش قرار گیرد و در صورت نیاز فاکتور آن ها تعیین گردد. وزن مخصوص محلول های مورد نیاز را می توان به وسیله پیکنومتر دردمای 20 تعیین نمود

3- دستگاه های پلاریمتر ، رفرکتومتر ، متر ، خاکسترسنج و سایر دستگاههای مشابه باید طبق کاتالوگ دستگاه کالیبره شوند

یادآوری

پلاریمتر تنها ساکارز را نشان نمی دهد ، بلکه کلیه موادی که دارای کربن های نامتقارن هستند نظیر سایر قندها و قسمت عمده اسیدهای آمینه را نشان می دهد بنابراین پلاریزاسیون به معنی درصد ساکارز نمی باشد . چون مقدار اسیدهای آمینه چغندر نسبتاً کم است بنابراین تأثیر آن روی پلاریمتر قابل اهمیت نمی باشد . لیکن چنانچه به هر دلیلی رافینوز و یا قندانورت و یا سایر قندها در محلول زیاد باشد اثر آن می تواند قابل توجه باشد (12) (15) (16)

4- دمای محیط آزمایشگاه باید 20  باشد در غیر این صورت از جدول تصحیح دما استفاده شود

5-ظروف آزمایشگاهی بایستی قبل از استفاده با آب مقطر شستشو داده شوند

6-در رابطه با کنترل کیفی محصولات صنعتی ،مسائل مربوط به نمونه برداری بسیار مورد توجه می باشد. اطلاعات و راهکارهائی که به طور خلاصه در زیر آمده نکات کلی در مورد نمونه برداری می باشد که رعایت آنها در بدست آوردن نتایج صحیح و مناسب بسیار موثر است

1-6- مقدار نمونه برداشته شده به اندازه ای باشد که برای همه آزمایش های پیش بینی شده کافی باشد

2-6- نمونه مورد آزمایش باید میانگین کل جسم مورد آزمون بوده و خصوصیات آن مبین خصوصیات کل جسم (محلوله -بسته) باشد . البته دسترسی به آن سادگی در عمل امکان پذیری نمی باشد. زیرا معمولاً نمونه ای که گرفته می شود نمی تواند معرف مشخصات کامل جسم مورد آزمایش که بعضی مواقع مقدار آن به صدها تن می رسد ، باشد

3-6 برای نمونه های مایع بایستی شیر نمونه گیری درجایی تعبیه شود که در آنجا ماده مورد آزمایش خوب مخلوط گردد (مثل لوله ها و یا مخازن مجهز به همزن). در مورد مایعات داغ خصوصاً اگر تحت فشار باشند جهت جلوگیری از بروز سانحه و ضایعات بخار بایستی نمونه حتی المقدور بعد از دستگاه سرد کننده گرفته شود

اگر تحت فشار باشند جهت جلوگیری از بروز سانحه و ضایعات بخار بایستی نمونه حتی المقدور بعد از دستگاه سرد کننده گرفته شود

7-از تبخیر نمونه تا شروع انجام آزمایش باید جلوگیری به عمل آید و توزین نمونه به سرعت و قبل از تبخیر انجام گیرد

8-نمونه باید به خوبی مخلوط و هموژنیزه شود (نظیر خلال و گل)

9-چون واحد بعضی از پارامترهای آزمون نظیر رنگ درمحلول متفاوت است لذا نوشتن واحد (به عنوان مثال ،اشتامر و ;) ضروری می باشد

10-اعداد و ارقام آزمایشگاهی وقتی می تواند دارای ارزش باشد که به وسیله مهندسین به خوبی تفسیر شده و بالافاصله تغییرات لازم در خط تولید اعمال گردد

11- چنانچه نتیجه آزمایش مغایر با اعداد استاندارد باشد باید آزمایش تکرار شود

12-توجه شود که یک آزمایشگاه خوب و مجهز با اعداد وارقام صحیح می تواند ظرفیت کارخانه و استحصال و کیفیت محصول را افزایش می دهد. (16)

13-برای تعیین دیژسیون به میکسری (مخلوط کن) نیاز است که دور آن 13000 تا 15000 دور در دقیقه باشد . (9)

14-چنانچه ماده شفاف کننده (نظیر استات سرب) به نمونه اضافه گردد محلول حتماً باید صاف شود

15-حجم قیفی که نمونه در آن صاف می شود باید به حدی باشد که تمام نمونه در آن جای گیرد

16-به منظور جلوگیری از تبخیر در قیف لازم است که روی قیف شیشه مدور قرار داده شود

17-به منظور افزایش سرعت صاف شدن توصیه می گردد که ابتدا خاک فسیل در کاغذ صافی ریخته شود و سپس نمونه مورد نظر به قیف اضافه گردد.در این صورت قطرات اول (حدود 10 تا 20) که دارای کدورت است مجدداً به داخل قیف برگشت داده می شود

18-در صورتی که 26 گرم نمونه برای انجام آزمایش کافی نباشد می توان نمونه را دو برابر و 52 گرم توزین نمود

19-هر چه مقدار نمونه توزین شده کمتر باشد خطای آزمایش بیشتر می شود

 عیار سنجی

1-آزمایشهای عیار سنج

*نمونه برداری از چغندرقند:

معمولاً به وسیله دستگاه روپرو (ریپرو)یا بیلچه مکانیکی انجام می گیرد . چنانچه نمونه برداری با دستگاه روپرو انجام گیرد دراین صورت از کامیون از یک قسمت و از تریلی از دو قسمت نمونه برداری می شود . البته نمونه برداری چغندر بوسیله دستگاه روپرو باعث شکسته شدن چغندرهای داخل کامیون می شود و در نتیجه قابلیت نگهداری چغندر کاهش می یابد . لذا توصیه می شود که جهت نمونه برداری از چغندر از بیلچه های مکانیکی استفاده گردد. در ضمن چون عیار چغندرها یکسان نمی باشد هر چه تعداد چغندر نمونه بیشتر باشد ، صحت آزمایش دقیق تر است . Werner معتقد است که به ازای هر 5 تن چغندر باید 10 کیلوگرم (تقریباً 20 چغندر) نمونه برداشته شود.(16)

اشنایدر مقدار چغندر برای تعیین عیار را 20 کیلوگرم پیشنهاد نموده است . (12)

 *نمونه برداری از خمیره چغندرقند :

جهت نمونه برداری از خمیره چغندر که توسط اره مخصوص با 3000 دور در دقیقه تهیه شده است . بایستی نمونه خمیر را خوب مخلوط کرد و تکه های درشت چغندر توسط الک سیمی جدا شود . و حدود 200 گرم نمونه خمیر برداشته و سریعاً آزمایش شود . در صورتی که نمونه های مناطق مختلف در آزمایشگاه مرکزی مورد آزمایش قرار گیرد بایستی یک ظرف درب دار از نمونه تهیه شده بلافاصله پر و درب آن را کاملاً بسته در یخچال نگه داری شود . اگر نمونه بایستی بیشتر از دوازده ساعت نگهداری شود تا C 20 زیر صفر فریز گردد. (9)

1-1-        تعیین درصد قند چغندرقند(عیار)

دستگاهها و وسایل مورد نیاز

-ترازوی نسبی

-دستگاه مخصوص مخلوط شدن و صاف شدن

-پلاریمتر

-لوله پلاریمتر mm

- کاغذ پرگامنت

-کاغذ صافی

-قیف

-بشر

مواد مورد نیاز و طرز تهیه آنها

-نمونه خمیره چغندر

-محلول استات سرب با غلظت 25 در هزار

-محلول سولفات آلومینیوم 3% درصد

 طرز تهیه محلول استات سرب قلیایی :

برای تهیه استات سرب قلیایی 300 گرم استات سرب متبلور با سه مولکول آب دقیقاً وزن کرده و با 100 گرم اکسید سرب زرد در یک هاون خوب ساییده شود . (این عمل زیر هواکش انجام شود) سپس مخلوط حاصل با C C 1000 آب مقطر در ظرفی دربدار ریخته شود و تکان داده شود . بعد به مدت یک هفته به حال خود گذاشته شود . تا اینکه رنگش سفید و متمایل به قرمز شده و تقریباً تمامی مواد جامد در آن حل شود . محلول حاصل چون کمی کدر است . آن را مدتی در ظرفی در بسته نگه داشته تا مواد معلق آن ته نشین شود .سپس محلول صاف گردد. فیلترات بایستی زلال و بی رنگ باشد تا رنگ کاغذ تربانتین (لاکموس) را آبی و رنگ فنل فتالئین را تغییر ندهد

وزن مخصوص فیلترات بایستی بین 232/1 و 237/1 گرم در سانتی متر مکعب باشد . در صورتی که مخلوط در حمام آب گرم به مدت چند ساعت حرارت داده شود بدیهی است که سرعت حلالیت اکسید سرب افزایش یافته و از این طریق می توان محلول استات سرب قلیایی را زودتر تهیه کرد . در این روش بایستی مخلوط را در حین حرارت دادن به هم زد. آن را در

ظرف دربسته به مدت یک روز به حال خود گذاشت و سپس صاف نمود. در صورت لزوم قبل از صاف کردن بایستی آب تبخیر شده را به مخلوط اضافه کرد

 طرز تهیه محلول های رقیق شده استات سرب قلیایی :

محلول الف : C C 150 از محلول استات سرب قلیایی با C C 850  آب مقطر مخلوط شود

محلول ب : C C 25 از محلول استات سرب قلیایی با C C 975 آب مقطر مخلوط شود

طرز تهیه محلول سولفات آلومینیم 3% درصد :

3گرم سولفات آلومینیم با آب مقطر به حجم C C 1000 رسانده شود

روش آزمایش :

تعیین عیار چغندر به روش افزایشی از طریق دیژسیون آبکی سرد انجام می شود

حدود 26 گرم خمیره چغندر باترازوی نسبی توزین شود مقدار استات سرب رقیق (25 درهزار)یا محلول سولفات آلومینیم (3% درصد) لازم به طور اتوماتیک به نسبت وزن خمیره چغندر به آن اضافه می شود سپس بوسیله دستگاه مخصوص ، مخلوط شدن و صاف شدن نمونه انجام می گیرد . پلاریزاسیون نمونه صاف شده به وسیله لوله mm 200 در دستگاه پلاریمتر خوانده و در ثبات ثبت می گردد. (9)

 یادآوری :

در صورتی که ازمحلول سولفات آلومینیوم 3% درصد استفاده شود بایستی از کاغذ صاف S&S شماره 08665/2  یا فیلترmerck  شماره 104613 SSCH استفاده نمود

2-1- تعیین درصد افت چغندر

دستگاهها و وسایل مورد نیاز

-دستگاه روپرو با بیلچه مکانیکی

-دستگاه شستشو و قطره گیر چغندر

-دستگاه توزین

مواد مورد نیاز و طرز تهیه آنها

-نمونه چغندر

-آب جهت شستشو

نمونه وارد شده به عیار سنجی توزین می شود و سپس شسته شده و پس از جداشدن برگ ، علف و طوقه از نوار مشبک که دارای فن است عبور کرده تا قطرات آب آن جدا شود و چغندر خشک شده و سپس مجدداً توزین گردد. (9) (7)

1-آزمایشهای آب کانال چغندر قند

هنگام انتقال چغندر در کانال به دلیل شکستگی چغندر و یا دمای آب، مقداری از قند چغندر حل می شود و به دلیل شرایط مناسب، میکروار گانیسم ها فعالیت نموده و قند حل شده تبدیل به اسید و گاز شده که نتیجه آن کاهش PH آب کانال است. به منظور کاهش فعالیت میکروار گانیسم ها باید به آب کانال چغندر شیر آهک اضافه گردد تا PH به 10-9 افزایش یابد

1-2-تعیین PHآب کانال چغندرقند

دستگاهها و وسایل مورد نیاز

-دستگاه PH متر

-بشر

-ترمومتر

مواد مورد نیاز و طرز تهیه آنها

-نمونه آب کانال چغندر

-محلول بافر با 7= PH

-محلول بافر با 4= PH

 طرز تهیه محلول های بافر :

تیترازول محلول بافر را به حجم مشخص شده رسانده یا می توان آن را از بازار بطور آماده تهیه نمود

 روش آزمایش :

PH آب کانال چغندر به روش الکترومتری تعیین می شود

برای تعیین PH آب کانال چغندر از دستگاه PH متر در دمای

 C 20 استفاده می شود

2-2- تعیین دمای آب کانال چغندر

دستگاهها و وسایل مورد نیاز

-ترمومتر

-بشر

مواد مورد نیاز و طرز تهیه آنها

-نمونه آب کانال چغندر

 روش آزمایش :

دمای آب کانال بایستی در زمان نمونه برداری از کانال چغندر اندازه گیری شود

 عصاره گیری

1-آزمایش های دیفوزیون

*نمونه برداری خلال :

نمونه برداری از خلال بعد از آسیاب خلال از روی نوار نقاله انجام می شود. درموقع نمونه برداری بایستی از تمام نقاط نوار ،مقداری خلال برداشته و با یکدیگر مخلوط نمود. وزن نمونه بایستی حدود یک کیلوگرم باشد. باید دقت شود تا از خلال های ریز و درشت به طور یکسان نمونه برداری انجام گیرد. پس از اینکه نمونه های خلال کاملاً مخلوط و هم زده شد برای آزمایش مورد استفاده قرار گیرد

 آماده سازی نمونه :

حدود 500 گرم خلال مخلوط شده بوسیله ماشین خردکن به صورت خرده چغندر در آید. از جداشدن عصاره و خمیر بایستی جلوگیری کرد. پس از اینکه خرده چغندرها کاملاً مخلوط شد برای آزمایش آماده می باشد

 1-3-آزمایش های خلال چغندر قند

1-1-3-تعیین دیژسیون خلال

دستگاهها و وسایل مورد نیاز

دستگاهها و وسایل موردنیاز

-پلاریمتر

-مخلوط کن

-لوله پلاریمتر mm

-کاغذ پر گامنت

-کاغذ صافی

-قیف

-بشر

مواد مورد نیاز و طرز تهیه آنها

-نمونه خلال خرد شده

-محلول سولفات آلومینیم 3% درصد یا استات سرب رقیق (25 در هزار)

 2-1-3- تعیین ماده خشک خلال

دستگاهها و وسایل مورد نیاز

- اتو

- ترازوی دیجیتال

- دسیکاتور

- ظرف توزین

مواد مورد نیاز و طرز تهیه آنها

- نمونه خلال

روش آزمایش:

ماده خشک خلال به روش وزنی (گراویمتری) تعیین می شود

10 گرم خلال خرد شده چغندر را در یک ظرف توزین که قبلا در اتو c 105⁰  به وزن ثابت رسیده و توزین شده است، وزن کرده و به طور یکنواخت در ظرف پخش گردد. سپس در دمای c 105⁰  قرار داده شود. برای خشک کردن تا وزن ثابت، شرایط و زمان مورد نیاز به صورت زیر در نظر گرفته شود

                                اتوهایی که با هوای داغ کار کنند          بین 2 تا 3 ساعت

                                اتوهایی که تحت خلاء کار کنند                          حداکثر 4 ساعت

                                اتوهای معمولی                                                       بین 4 تا 6 ساعت

بعد از خشک کردن در زمان مورد نیاز بایستی در دیسکاتور به مدت 30 دقیقه قرار گیرد و پس از سرد شدن توزین گردد. (9)

محاسبات:

 W_TS = درصد ماده خشک خلال

M₁ = وزن ظرف و نمونه قبل از خشک کردن (gr)

M₂ = وزن ظرف و نمونه بعد از خشک کردن (gr)

3-1-3- تعیین PH خلال

دستگاهها و وسایل مورد نیاز

- PH متر

- مخلوط کن

- ترازو

- بشر

مواد مورد نیاز و طرز تهیه آنها

- نمونه خلال

- آب مقطر

- محلول بافر 7= PH

- محلول بافر 4= PH

روش آزمایش:

PH خلال به روش الکترومتری تعیین می شود

تقریبا 50 گرم آب مقطر در مخلوط کن ریخته شود و به مدت 1 تا 2 دقیقه مخلوط شود. سپس PH به وسیله دستگاه PH متر اندازه گیری گردد

PH در چغندرهای تازه و سالم بین 4/6- 3/6 و در چغندرهای پوسیده کمتر از 6 خواهد بود. (9)

4-1-3- تعیین کیفیت خلال

دستگاهها و وسایل مورد نیاز

-ترازو

-متر

موادمورد نیاز و طرز تهیه آنها

-نمونه خلال

روش آزمایش :

برای تعیین کیفیت خلال بایستی 100 گرم خلال به گروهها زیر تقسیم و جداگانه توزین گردد

M₁ :وزن خلال هایی که طولشان بیشتر از 5 سانتی متر است

M₂ :وزن خلال هایی که طولشان بین 1و 5 سانتی متر است

M₃ :وزن خلال هایی که طولشان کمتر از 1 سانتی متر است

طول 100 گرم خلال بدون موس (نرمه) به متر عدد سیلین نامیده می شود که معرف ظرافت و یا سطح خلال است و بستگی به نوع دستگاه دیفوزیون عمودی (برج) عددسیلین بین 8-10 متر می باشد

عدد سوئدی بیانگر کیفیت خوب خلال است و معیاری است برای عبور شربت از لابه لای خلال ها، هر چه طول یک خلال بیشتر باشد به همان نسبت سطح برش کمتر بوده و کیفیت شربت خام افزایش می یابد . مقدار موس نباید 5% تجاوز نماید. (9)

5-1-3- تعیین مارک چغندر قند:

تعریف مارک :

مارک به آن قسمت ازمواد تشکیل دهنده چغندر گویند که درزمان معین و مقدار آب جوش مشخص غیر محلول باشد

دستگاهها ووسایل موردنیاز

-اتو

-ترازو آنالیتیک

-دسیکاتور

-کاغذ صافی با منافذ 90-

-بشرcc

-میله شیشه ای

-قیف بوخنر

مواد مورد نیاز و طرز تهیه آنها

-نمونه خلال خردشده

-آب مقطر جوشیده داغ

-استن

-الکل

روش آزمایش :

مارک چغندر به روش گراویمتری تعیین می شود

25 گرم خلال خردشده چغندر توزین و در بشرcc 400 ریخته و درچهار مرحله و هر بار به مدت 2 دقیقه از آن عصاره گیری شود . بایستی تا حجم cc 400 از آب جوش پر کرده و بعد از ته نشین شدن خلال خردشده ، آب با دقت خالی شود و با کاغذ صافی که منافذ آن باشد و قبلاً دردمای c105⁰ قرار داده شود . (9)(11)(15)(16)

و زمان مورد نیاز برای خشک کردن طبق جدول زیر می باشد

اتوهایی که با هوای داغ کار کنند بین 2 تا 3 ساعت

اتوهایی که تحت خلأ کار کنند   حداکثر 4 ساعت

اتوهای معمولی  بین 4 تا 6 ساعت

پس از زمان مورد نیاز ، کاغذ صافی به مدت 30 دقیقه در دسیکاتور سرد و سپس توزین گردد

محاسبات:

 6-1-3- تعیین قند انورت چغندر قند

 

پروژه تحقیق کشت کلزا در مناطق دیم گرمسیری تحت pdf

 پروژه تحقیق کشت کلزا در مناطق دیم گرمسیری تحت pdf دارای 30 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه تحقیق کشت کلزا در مناطق دیم گرمسیری تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه تحقیق کشت کلزا در مناطق دیم گرمسیری تحت pdf

مقدمه  
آماده سازی زمین  
کشت با حداقل خاکورزی  
زمان مناسب کاشت کلزا  
تراکم بذر و فاصله ردیف های کاشت کلزا  
کنترل علف‌های هرز  
مبارزه با آفات و بیماری‌ها  
فعالیت های بهنژادی  
تجربه های بدست آمده در کشورهای اروپایی  
برداشت کلزا  
توصیه‌های برداشت با کمباین  
خشک کردن دانه کلزا  
ذخیره کردن دانه کلزا  
منابع مورد استفاده  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه تحقیق کشت کلزا در مناطق دیم گرمسیری تحت pdf

اعضای هیات علمی بخش تحقیقات دانه‌های روغنی، 1382 زراعت کلزا، دفتر برنامه‌ریزی رسانه‌های ترویجی
یوسف عرشی، راهنمای تولید کلزا، کمیته دانه‌های روغنی، انتشارات شابک
چاکرالحسینی،  محمدرضا و محتشم محمدی، 1380، بررسی اثرات ازت و فسفر و پتاسیم بر عملکرد دانه کلزا در شرایط دیم نیمه گرمسیری، انتشارات ایستگاه تحقیقات کشاورزی گچساران
عبدالرشید، م. احمدی و ف. جاوید فر، 1380، نتایج تحقیقات بهنژادی کلزا، انتشارات مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم
محمدی، محتشم و محمدرضا چاکرالحسینی، 1380، بررسی اثرات فاصله ردیف های کاشت و میزان بذر بر عملکرد کلزا در شرایط دیم نیمه گرمسیری، انتشارات ایستگاه تحقیقات کشاورزی گچساران
محمدی، محتشم و محمدرضا چاکرالحسینی، 1380، بررسی اثرات فاصله ردیف های کاشت و میزان بذر بر عملکرد کلزا در شرایط دیم نیمه گرمسیری، انتشارات ایستگاه تحقیقات کشاورزی گچساران
محمدی، محتشم، 1380، بررسی و مقایسه ی عملکرد رقم های کلزا در شرایط دیم نیمه گرمسیری، انتشارات ایستگاه تحقیقات کشاورزی گچساران

مقدمه

کلزا با نام علمی Brassica napus با کمتر از 2% اسید اروسیک در روغن و کمتر از 30 میکرومول گلوکوزینولات در کنجاله نوع خاصی از کلزای روغنی می‌باشد که به کانولا معروف است. این دو خصوصیت دانه، روغن کلزا راب را تغذیه انسان و کنجاله را به عنوان منبع پروتئین بالا برای تغذیه دام مناسب کرده است

کلزا در طی قرن سیزدهم در اروپا کشت می‌شد، اما احتمالاً کشت آن در آسیا به هزاران سال قبل برمی‌گردد. این گیاه در آسیا همیشه برای تغذیه انسان و در اروپا به عنوان منبعی برای روغن چراغ و روغن نرم کننده استفاده می‌شده است. در طول جنگ جهانی دوم، کانادا هزاران هکتار از اراضی خود را برای رفع نیاز نرم‌کننده‌های ناوگان دریایی به کشت این گیاه اختصاص داد، ولی با جایگزینی موتور دیزل به جای موتور بخار این میزان کاهش یافت

در سال 1957 رقم اسپان (Span) اولین واریته با اسید اروسیک کم و سه سال بعد رقم تاور (Tower) با مقدرا اندک اسید اروسیک و گلوکوزینولات به عنوان اولین واریته‌های کانولا معرفی شدند. نام کانولا در سال 1978 توسط انجمن روغن‌گیری غرب کانادا به ثبت رسیده و امروزه برای توصیف کلزایی که دارای مقادیر اندک اسیداروسیک و گلوکوزینولات است، استفاده می‌شود. در سال 1985 در ایالات متحده مصرف کلزای روغنی حاوی کمتر از 2% اسیداروسیک بدون ضرر تشخیص داده شد. یک سال بعد انجمن پزشکی قلب آمریکا، از مردم این کشور قاطعانه درخواست کرد که مقدار اسیدهای چرب اشباع را در تغذیه روزانه خود کاهش دهند. روغن کلزای حاوی 6 درصد اسید چرب اشباع است که پایین‌ترین میزان در بین روغن‌های گیاهی تجارتی می‌باشد

 دانه با کیفیت کانولا در سه گونه جنس براسیکا اصلاح شده است. کلزا (Brassica napus) که کلزای آرژانتینی یا سوئدی نیز نامیده می‌شود، اولین و مهمترین کانولای مورد کشت است. شلغم روغنی (B. rapa) که کلزای لهستانی نیز نامیده می‌شود، دارای ارقام با کیفیت کانولا می‌باشد که در سطوح فراوان سازگار شده و کشت می‌شوند. همچنین در خردل هندی (B. juncea) لاین‌های باکیفیت کانولا شناسایی شده‌اند، اما هیچ واریته‌ای تاکنون معرفی نشده است. اکثر واریته‌های زمستانه کلزا که در ایالات متحده اصلاح شده‌اند، از گونه B. napus می‌باشند

تولید کلزا در سطوح فراوان مطلوب می‌باشد. ایلات متحده هر ساله مقادیر چشمگیری محصول کلزا را وارد می‌کند، بنابراین بازار مناسبی برای روغن و کنجاله محسوب می‌شود. تولید کلزا به راحتی با ابزار مورد استفاده برای دانه‌ریزها امکان‌پذیر می‌باشد

هر دو نوع «کلزای» زمستانه و بهاره اصلاح شده مورد کشت قرار می‌گیرند. در شرایط مطلوب پتانسیل عملکرد تیپ زمستانه 30-20 درصد بیشتر از تیپ بهاره است. در مناطقی که تیپ‌های زمستانه حدود یک ماه زودتر از تیپ بهاره گل می‌دهد، اما به علت گرمای تابستان فقط یک هفته زودتر برداشت می‌شود. این حالت منجر به کاهش دوره پرشدن دانه شده و پتانسیل عملکرد تیپ بهاره کلزا را در مناطق سرد کاهش می‌دهد. واریته‌های کلزا در کشت بهاره فشار مضاعفی را از جانب علف‌های هرز بهاره و حشرات مضر تحمل می‌کنند. به همین دلیل تولید کشت تیپ‌های بهاره در اکثر نقاط توصیه نمی‌شود و در ایران بر حسب اقلیم‌های مختلف تیپ‌های بهاره و زمستانه جهت کشت پاییزه توصیه می‌شوند

آماده سازی زمین

به علت اینکه کلزا یک گیاه بذرریز می‌باشد، شرایط نامناسب خاک و کلوخه بودن بستر بذر باعث کاهش سطح سبز می‌گردد

تهیه بستر مناسب بذر به عنوان یکی از شرایط اصلی در موفقیت زراعت  کلزا است. بستر نرم و یکنواخت و دارای قابلیت نفوذ هوا، برای جوانه زدن سریع و رشد گیاهک اولیه ضروری است. برای تأمین شرایط فوق ،‌شخم با گاوآهن یا پنجه غازی و خرد کردن کلوخه ها بارتیواتور توصیه می شود.  همچنین دو بار دیسک عمود بر هم ضروری به نظر می‌رسد. پس از شخم و قبل از رتیواتور کودهای موردنیاز در سطح مزرعه پخش می شود. در صورت نیاز سموم علف کش قبل از کاشت را می توان با استفاده مجدد از رتیواتور در زمین شخم خورده دارای رطوبت مناسب، مصرف نمود

کشت با حداقل خاکورزی

با توجه به این که در بعضی از موارد به لحاظ شرایط زراعی و اقلیمی فرصت و امکان اندکی برای آماده کردن زمین برای کشت پاییزه کلزا موجود است لذا موضوع کشت کلزا بدون خاکورزی و یا با حداقل خاکورزی و مقایسه آن با روش آماده کردن سنتی زمین مورد توجه قرار گرفته است

باافزایش توجه کارشناسان محیط زیست و کشاورزی به محافظت از خاک، گرایش به روش آماده کردن زمین برای کاشت گیاهان زراعی با حداقل عملیات زراعی افزایش یافته است

دراین گذر، کشت گیاهان زراعی برحسب شرایط زمین مورد کشت، وضعیت آب و هوایی، نوع زراعت قبلی و ماشین آلات به کشت بدون خاکورزی یا بودن عملیات زراعی و یا به کشت با حداقل خاکورزی شهرت یافته است

از جمله علل افزایش گرایش به کشت با حداقل خاکورزی می توان به کاهش هزینه آماده کردن زمین که از طریق صرفه جویی در هزینه کاربرد ماشین آلات عاید می شود،‌کاهش کوبیده شدن خاک زراعی بر اثر تردد ماشین آلات سنگین کشاورزی، تسریع در عملیات کشت و جلوگیری  از فرسایش خاک اشاره نمود. استفاده از روش کشت با حداقل خاکورزی معایبی نیز دارد که عدم سبز یکنواخت بذرها، عدم استقرار مطلوب بوته ها در شرایط زراعی خاص از آن جمله اند

اهمیت انتخاب تاریخ کشت مناسب و انجام کشت بموقع کلزای پاییزه به کرات از سوی کارشناسان این زراعت تاکید شده است. با این حال استقرار بوته های پرقدرت و یکنواخت در اوایل پاییز تنها با انتخاب تاریخ کشت مناسب، میسر نمی شود.  برداشت محصول زراعت قبلی و خارج ساختن بقایای آن از مزرعه و یا وارد کردن آن در خاک، زمان  و فرصت موجود برای آماده کردن بستر کاشت را کاهش می د هد. هر گونه عملیات زراعی لازم قبل از کاشت در شرایطی انجام می گیرد که ذخیره رطوبت خاک معمولاً ناچیز است . مهیا کردن زمین با حداقل خاکورزی توام با کنترل شیمیایی علف های هرز می تواند به حفظ رطوبت خاک و کشت بموقع یاری رساند. کشت مستقیم کلزای پاییزه در برخی از کشورها مانند انگلستان اهمیت اقتصادی کسب نموده ولی هنوز به بررسی و آزمایش بیشتری در این زمینه نیاز دارد

زمان مناسب کاشت کلزا

شرایط آب و هوایی به ویژه بارندگی عمده ترن عامل در تعیین میزان تولیدات زراعی در دیمزارها می باشد. استفاده بهینه از شرایط آب و هوایی موجود، با ایجاد توازن نسبی بین عوامل مدیریتی قابل کنترل، امکان پذیر است. در دیمزارها زمان مناسب کاشت براساس زمان وقوع بارندگی های مؤثر تعیین شده و تقویم زمانی خاصی مورد عمل نمی باشد. لذا زمان کشت به دلیل مشکلاتی که قبلاً‌ اشاره شد و به خاطر دستیابی به شرایط مطلوب کشت، یک محدوده نسبتاً گسترده می باشد. با توجه به اطلاعات دراز مدت آب و هوایی مناطق گرمسیری، تطبیق الگوی رشد کلزا با نزولات آسمانی این حوزه آب و هوایی و همچنین به منظور اجتناب از سرمازدگی در زمان گرده افشانی و به حداقل رساندن اثرات سو، تنش های گرما و خشکی در آخر دوره رشد گیاه و بالاخره با توجه به شاخص حرارتی موردنیاز رقم های هایولا 308 و هایولا 401، کشت این رقم ها در شرایط دیم مناطق گرمسیری از بیستم آبان ماه تا بیستم آذر ماه توصیه می شود

 تراکم بذر و فاصله ردیف های کاشت کلزا

استفرار تراکم مطلوبی از بوته های سالم در مناسب ترین الگوی آرایش بوته ای ،‌اساس یک سیستم موفق تولید زراعی است. در مراحل ابتدایی رشد گیاهان زراعی، هر کوششی باید صورت پذیرد تا برای دستیابی به محصول خوب، تعداد کافی بوته استقرار یابد. بدیهی است که اتخاذ تصمیم در این خصوص به نوع خاک‌،‌ شرایط آب وهوایی و مدیریت زراعی بستگی دارد. به همین دلیل است که یک آرایش معین براساس شرایط آب و هوایی و زراعین موجود،‌ موجب افزایش عملکرد می شود. در تراکم های بالای گیاهی ، رقابت بین بوته ها زودتر شروع می شود و این موضوع سبب کاهش سرعت رشد نسبی آنها می شود. در تراکم های پایین گیاهان بیشتر رشد می کنند زیرا که در نتیجه تعداد بوته کمتر در واحد سطح، مدت طولانی تری رشد می کنند.در مورد بیشتر گیاهان زراعیدر تراکم های پایین ممکن است رقابت به هیچ وجه رخ ندهد و عناصر غذایی خاک با کارایی مؤثر مورداستفاده قرار نگیرند لذا در انتخاب تراکم بوته برای یک گیاه زراعی باید مسایل تغذیه در گیاه نیز مدنظر قرار گیرد. نتایج پژوهش های به عمل آمده در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گچساران نشان می دهد که میزان هفت کیلوگرم در هکتار دانه با فاصله ردیف های کاشت 15 تا 20 سانتی متر،‌زمینه استفاده بهینه از ظرفیت های موجود را فراهم می نماید. کاربرد این ترکیب موزون در سال های واجد شرایط آب و هوایی مساعد منجر به عملکرد مطلوب شده است،‌همچنین ازبهم خوردن تعادل بین رشد رویشی و زایشی در شرایط کمبود رطوبت جلوگیری می کند

 تغذیه کلزا در دیمزارها نسبت به اراضی آبی از پیچیدگی بیشتری برخوردار بوده و باید براساس رژیم رطوبتی قابل انتظار در منطقه تنظیم شود. در شرایط تنش رطوبتی شدید،‌مصرف کودهای شیمیایی باید به صورتی باشد که موجب رشد بیش از حد گیاه خصوصاً‌ در مراحل اولیه رشد گیاه نشود و از بهم خوردن تعادل بین رشد رویشی و زایشی جلوگیری نماید. از سوی دیگر با توجه به این که بیشتر سال های دارای میزبان بارندگی نسبتاً‌ مطلوب باشند، لذا میزان مواد غذایی قابل دسترس گیاهان باید به اندازه ای باشد که بتواند از توانمندی های موجود محیطی استفاده مطلوب نمایند. بنابراین در توصیه کودی باید ضمن فراهم نمودن امکان استفاده مطلوب در شرایط مساعد، از تشدید اثرات تنش خشکی پرهیز شود. با توجه به این که کشت کلزا به صورت دیم در داخل کشور در سطح وسیع سابقه چندانی ندارد، هنوز توصیه ی کودی مطمئنی وجود ندارد. تحقیقات انجام شده در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گچساران نشان می دهد که بیشترین میزان عملکرد دانه با مصرف 60 کیلوگرم ازت، 45 کیلوگرم فسفر و 50 کیلوگرم پتاسیم خالص در هر هکتار حاصل شده است

کنترل علف‌های هرز

 

پروژه مقاله گیاه ماش سبز تحت pdf

 پروژه مقاله گیاه ماش سبز تحت pdf دارای 48 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله گیاه ماش سبز تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه مقاله گیاه ماش سبز تحت pdf

خصوصیات مرفولوژیکی  
خصوصیات اکولوژیکی  
عملیات زراعی  
ارقام ماش در ایران :  
بیماریها :  
ماش سیاه (Phaseolus mungo )  
2-خصوصیات مرفولوژیکی  
3-خصوصیات اکولوژیکی  
شناسنامه :  
شرح گیاه  
نیازهای اکولوژیکی  
ارقام ماش  
داشت  
برداشت  
دامنه انتشار  
مواد و روشها  
تغییرات زمانی خصوصیات نفوذ پذیری خاک در آبیاری نواری و ارزیابی روشهای اندازه گیری  
اثر عصاره آبی تلخه(.Acroptilon repens L) بر جوانه زنی و رشد اولیه ماش(Vigna radiata L.)  
بررسی اثر آرایش‌های مختلف کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه ماش رقم گوهر  
بررسی عملکرد و اجزا عملکرد ماش در تاریخ های کشت دوم پس از برداشت گندم  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه مقاله گیاه ماش سبز تحت pdf

1-  بهداد ، 1 . 1359 . بیماریهای گیاهان زراعی ایران

2-  طباطبایی ، م . 1365 . گیاهشناسی کاربردی برای کشاورزی و منابع طبیعی ، کتاب اول ، جهاد دانشگاهی تهران

3-  مجنون حسینی ، ن . 1367 . ماش نباتی تابستانه ، مجله زیتون ، شماره ی 81، صفحه ی 17-

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه مقاله گیاه ماش سبز تحت pdf

1-Allen , o. N. ; K. A. Ethell . 1981 . Leguminasae

Wisocounsin University Press

2- Gayton , 1988 . Legume inoculation . Saskatchewan

University , No . 466-

3-Thakur , c . 1979 . Scientific crop production , volll . New Delhi , Metropolitan Book Co

4-Walton , G. H . ; W.K . Anderson . 1978.Alternative crops to wheat , Barley and oats , Western Australia , Bulletin

گیاه ماش سبز

به این گیاه در فارسی ماش سبز و یا ماش می گویند و در انگلیسی آن را Green gram ، mung bean و یا golden gram می گویند . نام علمی قدیمی آن نیز Phaseolus aureus بوده است

این گیاه بطور وسیعی در هندوستان وبرمه کاشته می شود . بومی هندوستان است اما در چین ، ایران ، ژاپن ، امریکا ، سریلانکا ، ویتنام و تا حد کمی در بعضی از قسمتهای افریقا می روید . سطح زیر کشت آن در دنیا حدود 5/2 میلیون هکتار است و سالانه 8/0 میلیون تن دانه تولیدمی کند . دانه ماش از نظر مواد پروتئینی غنی است و در مقایسه با گونه های آمریکایی قابل هضم و خوشمزه تر است . دانه های آن را بصورت پخته در تهیه سوپ ، برنج ، آبگوشت و غیره مصرف می کنند . جوانه های سبز شده ی آن سرشار از ویتامین «ث» است و در تهیه انواع سالاد و غذاهای در چین هواداران بسیاری دارد . ماش همچنین علوفه ی خوش خوراکی برای دامها است و بخوبی سیلو می شود . کشت آن به عنوان کود سبز جهت تقویت زمین معمول است

خصوصیات مرفولوژیکی

ماش گیاهی است یکساله به شکل بوته ای یا بالا رونده ، ریشه های آن مستقیم و قدری منشعب هستند . ساقه ها راست ، ظریف ، منشعب ، کرکدار ، به رنگ سبز روشن و به ارتفاع 45 تا 90 سانتیمتر می باشند . گل آذین آن بصورت خوشه و گلهای آن که به رنگ لیمویی زرد می باشند بر روی دمگل بلندی قرار گرفته اند

 غلافهای آن باریک ، استوانه ای و کمی کرکدار بوده که قبل از رسیدن سبز روشن یا سبز تیره و به هنگام رسیدن ، سبز مایل به قهوه ای یا سیاه رنگ می شود . در هربوته 2 تا 8 غلاف و در هر غلاف 10 تا 20 بذر به رنگ سبز ، طلایی ، قهوه ای و سیاه دیده می شوند . وزن هزار دانه ی آن 20 تا 40 گرم است

خصوصیات اکولوژیکی

ماش گیاهی است گرمسیری که معمولاً در دمای بالاتر از 16 درجه سانتیگراد رشد می کند و در دمای کمتر از 1- درجه از بین می رود . این گیاه تابستانه بوده و دارای نیاز حرارتی زیادی است . انواع پاکوتاه ماش نسبت به انواع پابلند آن به درجه حرارت کمتری نیاز دارد . در جه حرارت لازم برای جوانه زدن آن 8 درجه ی سانتیگراد است و چنانچه در طول رشد دما کمتر از 12 درجه باشد بخوبی رشد نمی کند . مجموعه درجه حرارت لازم برای ارقام دیر رس آن 2300 الی 2400 ، ارقام متوسط رس 1800 تا 2000 و ارقام زودرس 1600 تا 1800 درجه سانتیگراد متغیر است

در مناطق خشک نیمه گرمسیری و گرمسیر ( افغانستان ، ایران ، جمهوری آسیای مرکزی شوروی ) فقط تحت شرایط آبی محصول می دهد . در مناطق مرطوب گرمسیری هندوستان ماش هم در فصل مرطوب و هم در فصل خشک کاشته می شود . در فصل مرطوب نیازی به آبیاری آن نیست اما در فصل خشک تا 5 بار آن را آبیاری ( 2000 تا 4500 متر مکعب در هکتار ) می کنند . این گیاه به خشکی مقاوم بوده و به ماندابی حساس است

ماش گیاهی است روز کوتاه اما تعداد کمی از واریته های آن به طول روز بی تفاوت هستند . معمولاً آن را 3 ماه بعد از کاشت برداشت می کنند . در مناطق گرمسیری اغلب آن را بصورت در هم با سایر غلات می کارند

عملیات زراعی

ماش را در انواع خاکها می کارند ولی در اراضی سبک و غنی از مواد آلی یا خاکهای شنی رسی عملکرد آن بیشتر است . به خاکهای بیش از حد مرطوب حساس بوده و در خاکهای گرم و خشک محصول خوبی تولید می کنند . این گیاه به ازت و فسفر واکنش نشان می دهد . جدول زیر نتیجه مطالعات اثر مقادیر متفاوت ازت و فسفر بر خصوصیات مختلف ماش است

 افزایش ازت تا 20 کیلوگرم در هکتار محصول گیاه را افزایش می دهد حال آنکه افزایش فسفر از 0 تا 60 کیلوگرم در هکتار محصول دانه را افزایش داده است

چون ماش گیاهی است تابستانه و وجینی لذا باید در پاییز سال قبل برای کاشت آن زمین را به عمق 25 تا 30 سانتیمتر شخم زد و اگر کود دامی لازم باشد باید همراه این شخم به زمین داد . در بهار سال بعد به عمق 10 تا 20 سانتیمتر شخمی متوسط زده می شود . معمولاً بذرهای آن را به سه روش دستپاش ، کپه ای و خطی کشت می کنند . مقدار بذر لازم بسته به جنس خاک ، روش کاشت و اندازه ی بذر متفاوت بوده و معمولاً بین 30 تا 40 کیلوگرم بذر مصرف می کنند

در ایران این گیاه پس از برداشت جو یا گندم کاشته می شود و در پاییز هنگامیکه دانه های آن سفت و غلافهای آن زرد یا سیاه شدند محصول آن را در چند نوبت برداشت می کنند . مقدار عملکرد آن از 400 تا 700 کیلوگرم در هکتار متفاوت بوده و تا 1500 کیلوگرم در هکتار می توان از آن محصول گرفت

ارقام ماش در ایران

1-  ماش گوهر : به رنگ سبز روشن و قلوه ای شکل ، وزن 1000 دانه 25 گرم ، تا حدودی مقاوم به امراض ، طول مدت رشد 75 روز

2-  ماش پرتو : به رنگ سبز تیره و گرد ، مقاوم به امراض ، وزن 1000 دانه 40 گرم ، طول مدت رشد 73 روز

3-  ماش مهر : به رنگ سبز روشن و استوانه ای شکل ، مقاوم به امراض ، وزن هزار دانه 48 گرم ، طول مدت رشد 80 روز

5-مبارزه با آفات ، بیماری ها و علفهای هرز

بیماریها

1     بیماری مرگ گیاهچه ی ماش : قارچ را یزوکتینا باعث پوسیدگی بذر و مرگ گیاهچه می شود لذا بذرها را با قارچکشهای مناسب مثل تتراکلروتیابندازول به نسبت 2 گرم برای هر کیلوگرم بذر استفاده می کنند
2     بیماری ویروسی موزائیک ماش : این ویروس باعث لک و پیس شدن ، پیچیدگی و بدشکلی برگها و ضعف بوته می شود . این ویروس از راه بذر منتقل شده و عامل انتشار آن شته ها هستند
3     بیماری ویروسی موزائیک یونجه : لکه های زرد رنگی برروی ماش بوجود می آید . عامل انتقال آن از روی یونجه به ماش ، شته ها هستند

آفات عمده و علفهای هرز این گیاه مشابه دیگر حبوبات است

6-ترکیب شیمیایی و ارزش غذایی

دانه ماش از نظر ویتامین و مواد پروتئینی غنی است و جزو علوفه های خوش خوراک دامها محسوب می شود . این گیاه باعث ازدیاد شیر دامها ، خصوصاً میشهای بره دار می شود . ماش در موقع گل دادن مورد علاقه اغلب دامها است اما هنگامی که دانه بست فقط اسب و گوسفند از آن استفاده می کنند . بالاترین مقدار پروتئین آن بین گل دادن و دانه بستن آنها است لذا به هنگام گل دادن ، مجموع شاخ و برگ آن را برداشت ، خرد و سیلو می کنند

بذرهای خشک آن تقریباً دارای 7/9 درصد آب ، 6/23 درصد پروتئین ، 2/1 درصد چربی ، 2/58 درصد هیدرات کربن ، 3/3 درصد فیبر خام و درصد خاکستر هستند

ماش سیاه (Phaseolus mungo )

 این گیاه را در فارسی ماش سیاه و در زبان انگلیسی به آن Black gram و یا Urd می گویند . اسامی مترادف آن عبارت است از : P.calaratus ، P.aconiflum و P.angulens

 ماش سیاه بطور وسیعی در هندوستان کاشته می شود و در اغلب نقاط افریقا نیز به چشم می خورد . منشاء آن هندوستان است و در آنجا به طور در هم با دیگر گیاهان و در تناوب با برنج کاشته می شود . این گیاه توسط مهاجرین هندی به دیگر مناطق گرمسیری منتقل شده و در برخی کشورها به عنوان کود سبز استفاده می شود . در هندوستان آنرا پخته و همراه با نان و بیسکویت مصرف می کنند . غلافهای سبز آن نیز به عنوان سبزی مصرف می شود . علوفه ی این گیاه نسبتاً پرزدار و در مقایسه با ماش سبز کم ارزش تر است . متوسط عملکرد آن حدود 500 کیلو گرم در هکتار است

2-خصوصیات مرفولوژیکی

پروژه تحقیق گیاهان زراعی تراریخته تحت pdf

 پروژه تحقیق گیاهان زراعی تراریخته تحت pdf دارای 28 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه تحقیق گیاهان زراعی تراریخته تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه تحقیق گیاهان زراعی تراریخته تحت pdf

ارائه آمار و ارقام تحلیلی از تولید گیاهان زراعی تراریخته در جهان  
مقدمه  
نقش گیاهان زراعی تراریخته در رفع نیاز غذایی بشر  
سطح زیر کشت گیاهان زراعی تراریخته در جهان در سال 2003  
وضعیت توزیع گیاهان زراعی تراریخته در کشورهای صنعتی و در حال توسعه  
توزیع گیاهان زراعی تراریخته بر اساس کشور  
توزیع گیاهان زراعی تراریخته بر اساس نوع گیاه  
توزیع گیاهان زراعی تراریخته بر اساس نوع صفت  
گیاهان زراعی تراریخته غالب در سال 2003  
میزان تمایل جهانی برای کشت گیاهان زراعی تراریخته  
ارزش 5,4 میلیارد دلاری گیاهان زراعی تراریخته جهان  
استقبال کشاورزان از کشت گیاهان زراعی تراریخته  
نتیجه‌گیری و دورنمای آینده کشت گیاهان زراعی تراریخته  
منابع :  

ارائه آمار و ارقام تحلیلی از تولید گیاهان زراعی تراریخته در جهان

گیاهان زراعی تراریخته (ترانسژنیک) از جمله محصولات بیوتکنولوژی نوین هستند که پیش‌بینی می‌شود انقلاب عظیمی در کشاورزی به‌وجود آورند. بنابراین کشورهای مختلفی در جهان نسبت به توسعه کشت این گیاهان اقدام نموده‌‌اند. هدف از این مقاله بررسی وضعیت کشت جهانی گیاهان زراعی تراریخته از سال شروع به توسعه آنها (1996) تا آخرین آمار معتبر منتشر شده (2003) از زوایای مختلف است. امید است که این مطلب مورد توجه مسئولان مختلفی واقع شود که در رابطه با توسعه و یا عدم توسعه این گونه گیاهان تصمیم‌گیری می‌نمایند

مقدمه

گیاهان زراعی تراریخته، گیاهانی شبیه به همتای طبیعی خود هستند، با این تفاوت که با استفاده از دستکاری ژنتیکی، در یک یا چند صفت ویژه نسبت به نوع طبیعی خود برتری دارند. کشت این گیاهان منافعی را برای تولیدکنندگان (کشاورزان) و مصرف‌کنندگان در بردارد؛ به‌عنوان مثال، علاوه بر اینکه محصول بیشتری عاید تولیدکننده می شود، مواد شیمیایی کمتری (آفت کش یا علف کش) نیز مصرف می شوند. مصرف کننده نیز مواد غذایی ایمن تری را در نتیجه کاهش استفاده از مواد شیمیایی در تولید محصولات کشاورزی، مصرف خواهد کرد. تاکنون محصولات تراریخته در گیاهان مختلفی در جهان تولید شده‌اند که از آن‌جمله می توان موارد زیر را نام برد

سویا، برنج، ذرت، جو، پنبه، سیب‌زمینی، کلزا، سیب‌زمینی شیرین، گوجه‌فرنگی، کدو، چغندرقند، پاپایا، سیب، انبه، موز، آناناس و نارگیل

نقش گیاهان زراعی تراریخته در رفع نیاز غذایی بشر

گزارش برنامه جهانی غذا در سال 2003 نشان داد که به تعداد افرادی که در جهان دچار سوء تغذیه هستند، 25میلیون نفر افزوده شده و از 815میلیون نفر به 840میلیون نفر رسیده است. در چنین شرایطی، نیاز به تولید مواد غذایی بیشتر، بیش از پیش احساس می‌شود و بیوتکنولوژی و به‌خصوص کشت گیاهان زراعی تراریخته می‌تواند از طرق زیر در تأمین غذای میلیون‌ها نفر انسان مؤثر باشد
- افزایش محصول گیاهان زراعی و در نتیجه تولید غذای بیشتر در جهان؛
- حفظ تنوع زیستی به‌عنوان یک فاکتور مهم در تولید محصول بیشتر؛
- افزایش پایداری محصول در برابر تنش‌های زنده و غیرزنده؛
- ایجاد منافع اقتصادی و اجتماعی برای جوامع مختلف و در نتیجه، کاهش فقر در کشورهای در حال توسعه

سطح زیر کشت گیاهان زراعی تراریخته در جهان در سال

در سال 2003، 7,67میلیون هکتار (167میلیون ایکر) از اراضی کشاورزی جهان به زیر کشت گیاهان زراعی تراریخته رفت که 3درصد نسبت به سال 2002 بیشتر شد و به حدود 15درصد از کل اراضی زیر کشت دنیا رسید. این آمار و ارقام، 3میلیون هکتار سویای تراریخته‌ای را نیز شامل می‌شود که برای اولین بار در سال 2003 در کشور برزیل مجوز کشت دریافت کرد. نمودار 1 سطح زیر کشت گیاهان زراعی تراریخته را از سال 1996 تا 2003 نشان می‌دهد

آمارها نشان می‌دهد که از سال 1996 که گیاهان تراریخته برای اولین‌بار در مقیاس وسیع کشت شدند تا سال 2003، سطح زیر کشت این گیاهان در جهان مرتباً در حال افزایش بوده است؛ به‌طوری‌که سطح زیر کشت در سال 2003 تا 40 برابر نسبت به سال 1996، افزایش داشته است و از 7,1میلیون هکتار در سال 1996، به 7,67میلیون هکتار در سال 2003 رسیده است. همچنین، تعداد کشورهای کشت‌کننده این گیاهان در سال 2003 نسبت به سال 1996، به بیش از دو برابر رسیده است

وضعیت توزیع گیاهان زراعی تراریخته در کشورهای صنعتی و در حال توسعه

سهم کشورهای در حال توسعه از کشت گیاهان زراعی تراریخته در سال 2003 نسبت به سال‌های قبل از آن بیشتر شده است؛ به‌طوری که از 14درصد در سال 1997 به 30درصد در سال 2003 رسیده است (جدول1). یعنی یعنی در سال 2003، تقریباً یک‌سوم (4,20میلیون هکتار) از کل سطح زیر کشت گیاهان زراعی تراریخته در جهان (7,67میلیون هکتار) مربوط به کشورهای در حال توسعه شده است (نمودار 2)

افزایش سهم کشورهای در حال توسعه در این رابطه، تا حدی به کشت سویای تراریخته برای اولین بار در برزیل و همچنین افزایش سطح زیر کشت این گونه گیاهان در چین،‌ آرژانتین، آفریقای جنوبی و هند مربوط است

میزان افزایش سطح زیر کشت گیاهان زراعی تراریخته در سال‌های 2002 تا 2003 در کشورهای در حال توسعه (4,4 میلیون هکتار) و صنعتی (6,4 میلیون هکتار) تقریباً با هم برابر بود (جدول1)؛ اما درصد رشد در کشورهای در حال توسعه (28درصد) بیش از دو برابر کشورهای صنعتی (11درصد) بود

توزیع گیاهان زراعی تراریخته بر اساس کشور

 

پروژه پایان نامه زراعت برنج در استان گیلان تحت pdf

 پروژه پایان نامه زراعت برنج در استان گیلان تحت pdf دارای 89 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه پایان نامه زراعت برنج در استان گیلان تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه پایان نامه زراعت برنج در استان گیلان تحت pdf

مقدمه
تاریخچه برنج در جهان
واژه برنج
ارقام اصلاح شده برنج
شرایط اقلیمی مناسب برای شالیزار
خاک شالیزار
اثرات اقتصادی مصرف کود در شالیزار
اثرات دوره تناوب در افزایش عملکرد برنج
پرورش رتون
تنوع کشت
روشهای کاشت برنج در ایران و گیلان
شرایط انتخاب بذر
تهیه زمین
عملیات کاشت
عملیات داشت
عملیات برداشت
منابع

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه پایان نامه زراعت برنج در استان گیلان تحت pdf

1)    فائق ، محمد علی ، 1374 ، ره آورد گیل ، انتشارات هدایت

2)    اخوت ، محمود ـ وکیلی ، دانش ، 1376 ، برنج ( کاشت ، داشت ، برداشت) ، انتشارات فارابی

3)    حبیبی ، ابراهیم ـ معین ،  مهدی ، 1375 ، خود آموز اصول برنجکاری ، وزارت کشاورزی

4)  دریغ گفتار ، فرحناز ، 1379 ، مروری بر وضعیت مصرف کودها و برنامه های مصرف بهینه کودهای شیمیایی در ایران و گیلان ـ وزارت کشاورزی

5)    ادبی ، شایگان ، 1377 ، زراعت و تولید برنج استان گیلان ، وازرت کشاورزی ، دفتر برنج

6)  نحوی ، مجید ، 1380 ، دستورالعمل فنی کاشت ، داشت و برداشت رقم جدید با کیفیت مطلوب ( رقم درفک ) وزارت کشاورزی ، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه بذر

7)  رحیم سروش ، حسین ، 1380 ، دستورالعمل فنی کاشت ، داشت و برداشت رقم جدید برنج ( رقم کادوس ) ، وزارت کشاورزی ، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه بذر

8)  پاداشت دهکایی ، فریدون ، 1378 ، دستورالعمل کنترل بیماری پوسیدگی طوقه برنج ، نشریه ترویجی ، انتشارت تحقیقات برنج کشور

9)  صائب ، حسین ، 1380 ، مقاومت ارقام برنج نسبت به کرم ساقه خوار برنج ، نشریه ترویجی ، انتشارات تحقیقات برنج کشور

10)           نور محمد ، قربان ، 1380 ، زراعت غلات ، انتشارات دانشگاه شهید چمران

مقدمه

    برنج از بهترین غلات غذایی اصلی مردم ایران و اکثر مردم آسیا بعد از گندم است و در ردیف محصولاتی است که از اهمیت خاصی برخوردار است. کشت آن در 5 قاره و دربیش از 40 کشور جهان در نیمکره شمالی از خط استوا تا مجارستان و نیم کره جنوبی از استوا تا استرالیا معمول می باشد . در سطحی معادل 1/148 میلیون هکتار با تولیدی برابر 3/491 میلیون تن بالغ می گردد که بازدهی آن درهکتار بطور متوسط 3/3 تن می باشد . (1) ( ره آورد کیل ، مهندس علی رضا فائق ) ( دکتر محمد علی فائق 1374 )

با توجه به وسعت کشت ایرام که حدود 165000000 هکتار می باشد ، 16 میلیون هکتار آن را زمین های زراعی تشکیل می دهد که از این مقدار 9/10 آن یعنی حدود 11 میلیون هکتار زیر کشت قرار دارند و بقیه به صورت آیش هستند . با توجه به اینکه برنج در بین کلیه محصولات زراعی بالاترین ارزش ناخالصی را داراست و همچنین درآمد بیشتری نسبت به سایر محصولات دارد لذا کشاورزان به زراعت این محصول رو می آورند و در مناطقی مانند استان گیلان و مازندران که شرایط اقلیمی و اکولوژیکی مناسب برای کشت برنج می باشد رواج بیشتری یافته است

بر اساس آمار ارائه شده در سالهای 1341 تا 1369 در هر ثانیه 300 متر مربع از سطح جنگلی و حدود 400 متر مربع از سطح مراتع کاسته و تخریب می گردید که این موضوع تا حدودی متاثر از تبدیل اراضی به کشت برنج می باشد . این درصد تخریب اراضی به صورت جدولی در زیر نشان داده شده است

این عوامل باعث شد تا سطح زیر کشت برنج افزایش یافته و از 380 هزار هکتار در سال 1350 به 620 هزار هکتار در سال 1370 و همچنین میزان تولید برنج شلتوک از 1045 هزار تن در سال 1350 به 2500 هزار تن در سال 1370 برسد . مشاهده می شود که این روند تولید افزایش چشمگیری داشته است . (2)

تاریخچه برنج در جهان

    در حال حاضر حدود 90% برنج دنیا در چین ، هندوستان ، ژاپن ، کره ، جنوب شرقی آسیا و جزایر اقیانوس آرام کشت می شود ؛ در خارج از آسیا کشورهای برزیل و ایالات متحده با تولید 5/0 درصد از برنج مصرفی جهان بیشترین مقدار تولید را دارند . (2)

کشت برنج در جهان سابقه بسیار طولانی دارد و بدرستی نمی توان قدمت آن  را مشخص کرد . انستیتو بین المللی تحقیقات برنج I.R.R.I  در فیلیپین مبداء کشت برنج را ابر قاره قدیم بنام گندوانا (Gondwana  ) دانسته که پس از شکسته شدن و تجزیه شدن به قاره های آفریقا ، قطب جنوب ، استرالیا ، مالاگاسی ، آمریکای جنوبی و جنوب شرقی آسیا موجب توزیع مشخص جغرافیایی گونه های برنج ORYZA  گردید

طبق بررسی های بعمل آمده مشخص شده مبدإ پیدایش اولین برنج قاره آسیا و کشور هندوستان بوده بطوری که در بیشتر نسخه های قدیمی هند ، برنج مظهر برکت و لطف خدایان آمده است حدود 5000 سال قبل از میلاد برنج به شرق چین ، شمال هند بصورت دیم کشت می شده است که به تدریج ارقام آبی آن بوجود آمده و از هندوستان به سایر نواحی مستعد آسیا مانند ژاپن برده شد . اولین طبقه کشت برنج در آفریقا ، نیجریه مرکزی و توسط اعراب به مصر و مراکش و سپس به اسپانیا برده شده و از طریق کشور اخیر به سایر کشورهای اروپا منتقل گردیده و در قرن 15 در  شمال ایتالیا کشت می شد

قدیمی ترین گونه Indica  به 7000 سال بیش برمی گردد که در شرق چین و شمال هند پیدا شده است . در حفاریهای باستان شناسی در تایلند قدمت آن به 4000 سال پیش از میلاد مسیح می رسد . توزیع این گونه در خاور میانه حدود 1000 سال پیش از میلاد مسیح آغاز شده و انواع برنج‌ آفریقایی هرگز نتوانسته اهمیت اقتصادی برنج آسیائی را پبدا نماید . (1)

واژه برنج

نام عمومی : Rice

نام علمی : Oryza Sativa

      نام برنج از زبان هندی گرفته شده است که به آن اریسی (Arisi  )
می گویند . در زبان انگلیسی Rice گفته می شود که همان نام عمومی برنج است و در زبان فرانسه Riz ، ایتالیا Rizo  ، روسی Ris‌ و در زبان آلمانی به برنج Ries  می گویند

در استان گیلان به برنج ( بج ) (Bej  ) به خوشه آن ( روزه ) (VORZE  ) و به شلتوک آن جو می گویند . کلمه شلتوک از کلمه هندی چلتو (Chalte  ) گرفته شده است . در زبان انگلیسی به شلتوک ( دانه برنج همراه با پوست آن ) Rice Paddy  گفته می شود . (2)

در استان گیلان همچنین به مزرعه برنج ( بیجار ) گفته  ؛ به نشاء برنج (تم) (Tome) و به خزانه برنج ( تمبیجار ) (Tomebijar  ) گفته می شود و به مقدار شلتوکی که برای تهیه خزانه سال بعد در نظر گرفته می شود . ( تخم جو ) (Tochmejoo) گفته می شود . در استان گیلان ساقه برنج که (اشکل ) (Ashkel  ) نام دارد سوزانده می شود و در سطح خزانه بعنوان یک ماده تقویت کننده خاک ریخته می شود . از پوست دانه برنج که در مناطق شمال کشور آن را ( سپوس ) (Sopos  ) می نامند برای تقویت مزارع باغات و خوراک دام و طیور استفاده می شود . (1)

مناطق مهم تولید برنج در ایران

    بیشترین تولید برنج در ایران در استان گیلان و مازندران است . بغیر از این دو استان در استانهای خوزستان ، فارس ، اصفهان ، خراسان ، زنجان ، سیستان و بلوچستان ، کردستان ، کرمانشاه ، آذربایجان شرقی و غربی نیز کشت برنج متداول است .مهمترین مناطق تولید کننده برنج در استان گیلان عبارتند از : آستارا ، طالش ، بندر انزلی ، فومن ، زیبا کنار ، رضوان شهر ، خمام ، لشت ،  نشاء ، هشتپر ، لومان ، کوچصفهان ، صومعه سرا ، آستانه اشرفیه ، رودبار ، رودسر ، رشت ، سیاهکل ، لاهیجان و لنگرود شرایط اقلیمی مناسب برای شالیزار

برنج گیاهی است ویژه که در مناطق گرم و باتلاقی و کلاً گیاهی است نیمه گرمسیری . این گیاه در طول دوره رشد به آب فراوان نیاز دارد که به حدود 30000 متر مکعب در هکتار است . بنابراین باید در مناطقی که بارندگی در آن به اندازه کافی وجود داشته باشد کشت شود . در مناطقی که بارندگی آنها حدود 1000 میلی متر باشد کشت برنج امکان پذیر بوده و محصول خوبی بدست می آید . چنانچه بارندگی از این مقدار کمتر باشد رشد برنج دچار اختلال خواهد شد . وجود سرما نیز باعث توقف رشد برنج خواهد شد و تولید محصول را پایین می آورد . متوسط دمای مورد نیاز برنج حدود 33 درجه سانتی گراد است که این رقم در مورد ارقام زودرس کمتر و در مورد اقلام دیررس بیشتر است و ممکن است به 40 درجه سانتی گراد و یا حتی بیشتر نیز برسد . میانگین دمای محیط کشت برنج باید بین 22 تا 30 درجه سانتی گراد باشد . هرگاه دمای محیط از 13 درجه سانتی گراد پایین تر آید برنج با سرما روبرو می شود . همچنین هر گاه دمای محیط از 40 درجه سانتی گراد بیشتر شود باعث اختلال در رشد ریشه خواهد شد و گیاه را از بین می برد

ارقام اصلاح شده برنج

     در ایران فعالیتهای پژوهشی بر روی برنج عملاً از سال 1336 در بنگاه کشاورزی لاهیجان و سپس در ایستگاههای تحقیقاتی برنج رشت در سال 1338 و آمل در سال 1342 آغاز شد و بعد از آن به 14 استان دیگر گسترش یافت و در ارقام خارجی از سال 1336 در این بنگاه شروع گردید و در این مدت برنج های زیر در لاهیجان وارد شد : دو رقم برنج آمریکائی که دارای میزان تولید محصول 4 تا 5/5 تن در هکتار بود

در ایستگاه  تحقیقاتی برنج رشت و ساری (1339 – 1338 ) ارقام خارجی زیر وارد شد : 7 رقم برنج ایتالیایی ، 2 رقم برنج هندی ، 5 رقم برنج آمریکائی ، 18 رقم برنج محلی

در ادامه فعالیتهای اصلاحی پس از بررسی های زیاد در ایستگاه تحقیقات برنج رشت دورگیری واریته های داخلی و خارجی برنج های زیر بعنوان برنج های اصلاح شده تولید و معرفی می گردد

1-  گیل 1 : در ادامه فعالیتهای کراس بریدینگ ( مطالعات به نژادی از طریق تلاقی ) در ایستگاه برنج رشت از ترکیب ارقام موسی ، طارم و آنستیکو بدست آمد . این رقم در سال 1358 انتخاب و معرفی شده است

2-  گیل 2 : در مرکز بررسی های برنج رشت از ترکیب ارقام سالاری و IR – 498  بدست آمده است

3-  گیل 3 : این رقم نیز در سال 1358 در ایستگاه برنج رشت بوسیله کراس بریدینگ از ترکیب ارقام سالاری و IR – 489  بدست آمده است

4-  گیل 4 : در مرکز بررسی های رشت ارقام IR – 28  بدست آمده است . این رقم دارای عملکرد بیشتری نسبت به گیل 1 ، گیل 2 و گیل است . ارقام گیل 1،2،3 و 4 دارای ارتفاع بوته 100 تا 130 سانتی متر بود و میانگین دوره رشد آنها 130 روز می باشد ، عملکرد آنها 4 تا 5 تن  در هکتار است

5-   هزار : در مرکز بررسی برنج رشت از ترکیب ارقام دم سیاه ایرانی و برنج فیلیپینی تهیه شده است

سایر ارقامی که در مناطق مختلف استان گیلان کشت می گردند ، عبارتند از: 1)  بینام : این رقم دارای دانه های متوسط بوده و میزان عملکرد آن 4250 کیلوگرم در هکتار می باشد

2) 218 : دارای دانه هایی با طول متوسط و عملکرد آن 4500 کیلوگرم در هکتار می باشد

3) سپیدرود : دارای دانه های بلند و مقدار محصول آن 10000 کیلوگرم در هکتار می باشد . این رقم در سال 1356 از طریق کراس بریدینگ در ایستگاه برنج رشت معرفی گردید

4) 221 : این رقم دارای دانه هایی با طول متوسط بوده و مقدار محصول آن 8200 کیلوگرم در هکتار می باشد

خزر : در سال 1361 در ایستگاه تحقیقاتی برنج رشت مطالعات بهنژادی از طریق تلاقی منجر به انتخاب و معرفی ارقام خزر گردید . این رقم دارای دانه های بلند بوده و عملکرد آن 7800 کیلوگرم در هکتار می باشد

ارقام خزر و سفید رود از ارقام پرمحصول برنج هستند و هم اکنون در سطحی حدود 60 هزار هکتار از شالیزارهای گیلان کشت می گردند

222 : این رقم در ایستگاه تحقیقات برنج رشت تهیه گردیده که دارای طول دانه متوسط و عملکرد 8500 کیلوگرم در هکتار می باشد

سنگر جو : دانه های این رقم بلند بوده و دارای عملکرد 4200 کیلوگرم در هکتار می باشد

طارم : دانه های این رقم کوتاه بوده و میزان محصول آن 5000 کیلوگرم در هکتار است

غریب : دارای دانه های کوتاه و عملکرد 4250 کیلوگرم در هکتار می باشد . حسن سرا : دانه های این رقم بلند بوده و میزان محصول آن 3800 کیلوگرم در هکتار است

رضا جو : دانه های این رقم نیز بلند بوده و میزان محصول آن 3700 کیلوگرم در هکتار است

4/3 : دانه های این رقم کوتاه بوده و عملکرد آن 3500 کیلوگرم در هکتار است . (2)

شرایط اقلیمی مناسب برای شالیزار

    برنج را اصولاً محصول گرمسیری و نیمه گرمسیری بحساب می آورند که ویژه نواحی مرطوب استوایی در مناطق نسبتاً گرم و باتلاقی و یا معتدل است.(1)

این گیاه در طول دوره رشد آب فراوان نیاز دارد که در حدود 30000 متر مکعب در هکتار است . بنابراین باید در مناطقی که بارندگی در آن به اندازه کافی وجود داشته باشد کشت شود . در مناطقی که بارندگی آنها در حدود 1000 میلی متر باشد کشت برنج امکان پذیر بوده و محصول خوبی بدست می آید . وجود سرما نیز باعث  توقف رشد برنج خواهد شد و تولید محصول را پایین می آورد و متوسط دمای مورد نیاز برنج حدود 33 درجه سانتی گراد است که این رقم در مورد ارقام زودرس کمتر و در مورد ارقام دیررس بیشتر است و ممکن است به 40 درجه سانتی گراد و یا حتی بیشتر نیز برسد .(2)

بهترین درجه حرارت برای جوانه زدن بذر برنج 30 درجه سانتی گراد می باشد . بذر در درجه حرارت پایین تر از 10 درجه و بالاتر از 40 درجه سانتی گراد جوانه نمی زند ، لذا برای جوانه زدن هیچکاه نباید در جای خنک و یا خیلی گرم گذاشته است . با توجه به مطالب گفته شده می بایست بذور برنج را در آبی با درجه حرارت مناسب خیساند ( 22- 30 درجه سانتی گراد موجب تسریع در جذب آب و جوانه می گردد ) ، تا بدین وسیله رشد جنین افزایش یافته و جوانه زدن یکنواخت صورت گیرد .(3)

میانگین دمای محیط کشت برنج باید بین 22-30 درجه سانتی گراد باشد هرگاه دمای محیط از 13 درجه سانتی کراد پایین تر آید برنج با سرما روبرو می شود . همچنین هرگاه دمای محیط از 40 درجه سانتی گراد بیشتر شود باعث اختلال در رشد ریشه خواهد شد و گیاه را از بین می برد . دمای محیط کشت در طول دوره رشد همواره باید متناسب با مراحل رشد گیاه باشد . دمای مذکور بویژه در زمان گل دادن باید مناسب و کافی باشد، زیرا در این دوره گیاه به حداکثر درجه حرارت نیاز دارد . بهترین دما در این زمان 23 درجه سانتی گراد است . چنانچه در این مرحله از رشد برنج دمای محیط پیرامون بعللی پایین باشد و رطوبت هوا نیز بیش از اندازه طبیعی بالاتر از 80 درصد باشد تلقیح بخوبی انجام شده و دانه تشکیل نخواهد شد ، بعبارت دیگر برنج پوک شده و در نتیجه میزان تولید محصول به اندازه قابل ملاحظه ای پایین خواهد بود . بطور کلی رطوبت در محیط کشت برنج نباید کمتر از 40 درصد و بیشتر از 90 درصد باشد 

برنج گیاهی است ویژه کاشت در مناطق باتلاقی و بنابراین محیط کشت برنج همیشه باید به صورت غرقاب باشد . با وجود این در عمل تنفس این گیاه اختلالی بوجود نمی آید  زیرا برنج می تواند از اکسیژن محلول در آب استفاده نموده و نیاز تنفسی خود را برطرف نماید . همچنین می توان مقداری از این اکسیژن را از طریق ساقه تامین نماید

بطور کلی دمای آب در روز باید دو برابر شب یعنی حدود 31 درجه  سانتی گراد باشد ، معذالک آب داخل کرنها را باید در شب خارج نمود تا دمای خاک در شب کاهش یابد و مجدداً با وارد کردن آب خنک دما را کاهش داد . این عمل مزیت مهمی دارد و آن این است که در نتیجه این عمل تنفس گیاه در شب کاهش یافته و از تجزیه مواد آلی تولید شده در روز جلوگیری بعمل می آید

شدت نور نیز در رشد گیاه برنج تاثیر مهمی دارد. بطوری که این گیاه برای انجام عمل تلقیح به شدت نور بالایی نیاز دارد . ار تفاع از سطح دریا در رشد برنج تاثیر زیادی نداشته و این گیاه را می توان تا ارتفاع 1400 متری از سطح دریا نیز کشت نمود . شرایط اقلیمی استانهای گیلان و مازندران به دلایل زیر برای کشت برنج مناسب می باشند

جدا شدن جلگه های پست خزر از فلات مرکزی ایران توسط رشته کوههای البرز سب ایجاد آب و هوای معتدل مدیترانه ای با درصد رطوبت بالا در استان گیلان شده است . مجاورت استانهای گیلان و مازندران با دریای خزر وجود توده های کوهستانی اورال باعث بوجود آمدن منطقه ای باران خیز شده است . مجموع شرایط حاصله باعث شده که کشت برنج  در این مناطق موفقیت آمیز باشد .( میانگین دمای مناسب برای کشت برنج حدود 24 درجه سانتی گراد است که این رقم در تابستان به36 درجه سانتی گراد نیز می رسد . )

میزان بارندگی در استان گیلان اغلب بالاتر از 800 میلی متر است و اغلب ممکن است این رقم به 2000 میلیمتر برسد که این مقدار مناسب برای کشت برنج است . این استان از نظر رطوبت نیز برای کشت برنج مناسب می باشد . رطوبت مناسب برای کاشت برنج 70 تا 80 درصد است . شرایط مذکور باعث شد تا کاشت برنج در شمال کشور رونق یافته و با موفقیت همراه باشد . البته گاهی اوقات نیز بارندگی مصادف با زمان تلقیح برنج بوده که در این صورت شدیداً تاثیر منفی روی تولید محصول خواهد داشت. همچنین گاهی اوقات نیز بارندگی های شدید و مداومی در زمان کشت برنج انجام می گیرد که سبب ورس محصول شده و برداشت آن را با مشکل روبرو می سازد . (2)

خاک شالیزار

    برنج معمولاً در خاکهایی که بافت تشکیل دهنده آنها تا 60% رس همراه با مواد آلی پوسیده باشد بهترین محصول را می دهد . ولی به طور کلی بهترین خاک ارضی لیمونی رسی بوده در زمین های شنی نیز مورد کشت قرار می گیرد ، فقط عامل محدود کننده آن موضوع آبیاری است که فراوان و کافی موجود باشد و ثانیاً کود شیمیایی و حیوانی لازم به موقع به خاکهای شنی اضافه شده باشد

PH  مناسب برای رشد گیاه برنج بین 5/5 تا 5/6 است ، ولی در PH های 4 تا 7 نیز گیاه بخوبی رشد نموده است . (1)

برنج در خاکهای اسیدی رشد می کند که عموماً دارای یون سولفات است . در زراعت برنج از انجام شخم های عمیق باید خودداری نمود ، زیرا اولاً : برنج دارای ریشه های سطحی بوده و حداکثر تا عمق 25 سانتی متر نفوذ می کند . ثانیاً شخم های عمیق با زیر و رو کردن خاکها قسمت های زیرین خاک را که دارای املاح است بالا آورده و در نتیجه باعث افزایش PH  خاک می گردد و اثرات سوء بر جذب عناصر می گذارد .(2)

خاکهای شور برای کشت برنج مناسب نسیت ولی گیاه در دوره های رشدی مختلف مقاومتهای مختلفی در مقابل شوری دارد و به تدریج هر چه قدر از عمر گیاه بگذرد باصطلاح پیرتر شده و مقاومت آن در مقابل شوری بیشتر می شود . (1)

وجود نمک در مرحله تولید پنجه مانع تولید آن شده و در نتیجه رشد آن متوقف می شود . (2)

قطر ذرات تشکیل دهنده این نوع خاک زبر بوده و قطری کمتر از 002/0 میلی متر دارد . به همین دلیل نفوذ پذیری این نوع خاک نسبت به آب کم بوده و این خودعامل مهمی در غرقابی شدن زمین شالیزار است . چسبندگی بین ذرات این خاکها بسیار زیاد بوده و در صورت خشک شدن در آنها سله ایجاد می شود . ( سله به شکافهای کم و بیش عمیق گفته می شود که ممکن است در این نوع خاک بوجود آید )

خاک مذکور دارای پتاس ، منگنز ، آهن و فسفر می باشد . چون برنج دارای ریشه های سطحی است لذا در این خاک می توان به راحتی رشد نماید . مواد غذایی دراین خاک زیاد جابجا نمی شود و از یک ثبات نسبی برخوردار است . رنگ خاک در مناطق مختلف با توجه به درصد مواد تشکیل دهنده آن متفاوت است . همچنین خاکهای رسی وقتی که در تابستان بعد از برداشت برنج خشک گردند با ایجاد سله مانع فرسایش خاک می شدند .(2)

اثرات اقتصادی مصرف کود در شالیزار

پروژه پایان نامه بهداشت دهان و دندان تحت pdf

 پروژه پایان نامه بهداشت دهان و دندان تحت pdf دارای 67 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه پایان نامه بهداشت دهان و دندان تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه پایان نامه بهداشت دهان و دندان تحت pdf

پیشگفتار;   ب
خلاصه.   ج
مقدمه;   د
عنوان   صفحه
فصل اول (بهداشت دهان و دندان)
پوسیدگی دندان و عوامل مؤثر بر آن..  
راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان  
جرم دندان چیست؟;  
بهداشت لب.  
بهداشت لثه..  
بهداشت زبان;  
خشکی دهان  
بوی بد دهان و علت های آن..  
علل دهانی و دندانی..  
علل عمومی.  
فصل دوم (مسواک وخمیردندان)
روش صحیح مسواک زدن ..  
روش های نگهداری از مسواک ;  
مشخصات و عمل خمیر دندان.  
خمیردندان های درمانی;  
خصوصیات یک خمیردندان خوب  
دهان شویه ها  
فصل سوم (نقش مادران و مدارس)
نقش مراقبین بهداشت مدارس در حفظ سلامتی دندان های دانش آموزان  
نکات بسیا مهم بهداشتی برا ی حفظ سلامت دهان و دندان;  
فصل چهارم (حوادث دندان)
هیپروسمنتوز ;  
دندانها با دودسیگارازبین می روند ;  
حوادث دندانی و نحوه ی حفاظت از دندان آسیب دیده ..  
فصل پنجم (بهداشت نزد دندانپزشکان)
واکسیناسیون علیه هپاتیتB برای کارکنان دندان پزشکی..  
استفاده از روپوش.  
استفاده ازدستکش.  
ضد عفونی..  
تمیز کردن وسایل.  
استریلیزاسیون یا ضد عفونی شدید   
ضد عفونی کردن محیط کار و تجهیزات دندان پزشکی ..  
دفع مواد زاید دندان پزشکی..  
فصل ششم (اختلالات دندان)
مراقبت از دندانها و لثه ها;  
آبسه دندان;  
تغییر رنگ دندانها.  
فصل هفتم (حوادث دندان)
بیماریهای لثه;  
التهاب لثه ها  
پریودنیت Periodontitis: ..  
پس روی لثه ها  
علل پسروس لثه ها;  
هیپرپلازی لثه  Gingival  hyperplasia..  
خشکی حفره دندان Dry  socket.  
فصل هشتم (سیستم ایمنی دهان)
سیستم ایمنی دهان  
غشاء مخاطی دهان  
بزاق Saliva  .  
فصل نهم (دیابت و فسار خون)
ملاحظات دندان پزشکی در بیماران مبتلا به دیابت.  
ملاحظات دندانپزشکی در بیماران مبتلا به فشار خون.  
بیماران مبتلا به فشارخون در محیط دندانپزشکی  
منابع
ضمیمه
ضمیمه

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه پایان نامه بهداشت دهان و دندان تحت pdf

 بهداشت دهان و دندان;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; مؤلف:دکتر محمد مشرف
راهنمای کنترل عفونت و دفع مواد زاید در دندانپزشکی;;;;;;;..مؤلف:دکتر خدیجه کاویان پور
دندان و لثه;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;مؤلف:دکتر وجیهه علیزاده
مجموع مقالات دندان پزشکی;;;;;مؤلف:جهاد دانشگاهی دانشکده دندان پزشکی دانشگاه تهران
ایمونولوژی بیماری های دهان;;;;;;;;;;.مؤلف:دکتر عبدالحسین کیهانی-دکتر شریعه فقیهی
بافت شناسی دهان و دندان;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.مؤلف:دکتر فریده اعتصام

پیشگفتار :

یکی از بهترین نشانه های خدا در ساختمان بدن انسان دهان ، زبان و دندانهای اوست . از آن جا که بهداشت دهان و دندان ، یکی از مهمترین شاخه های بهداشت عمومی به شمار می آید ، رعایت کامل مسائل بهداشتی در این زمینه برای حفظ سلامت دهان و دندان ها نیازمند آگاهی و توجه دقیق به آموزشهای صحیح بهداشتی می باشد

عوامل مهم و مؤثر برای به نتیجه رساندن این مطلب عبارتند از : عوامل محیطی ، تغذیه ای صحیح و هم چنین برخورداری از یک فرهنگ غنی بهداشتی که هر کدام به نوبه ی خود نقش بسزایی را ایفا می کنند

بیشتر افراد جامعه از این مسائل اطلاع کافی ندارند . این نداشتن اطلاع از عوامل مؤثر برای به نتیجه رساندن مسائل بهداشتی با محدودیت های آموزش های صحیح بهداشت دهان و دندان و همچنین کمبود مقالاتی در این زمینه پدید می آید

مقدمه :

دهان نخستین قسمت لوله ی گوارش است. ین قسمت از لبها شروع و به حلق منتهی میشود

در داخل این حفره دندان ها ، زبان و مجرای خروجی ترشحات غدد کوچک و بزرگ وابسته به حفره های دهان قرار دارند

دندان ها عضوی سخت و سفید رنگ هستند که در فکّ بالا و پایین حفره های دهان جای گرفته اند

ارائه ی مشکلات دندانی و نیز راههای پیشگیری و درمان آن از ویژگیهای بارز این اثر است

رشد و گسترش علوم دندان پزشکی در رشته های تخصصی مختلف با سرعتی شگرف آن چنان پیش می رود که دندان پزشکان و دانشجویان این رشته جهت کسب آگاهی های علمی ملزم به استفاده از تحقیقات و مقالات جدید بوده تا بتوانند گره گشای مشکلات درمانی و بهداشتی در سطحی مطلوب و شایسته باشند

بهداشت دهان و دندان

پوسیدگی دندان و عوامل مؤثر بر آن:

پوسیدگی یا همان کرم خوردگی دندان،انهدام انساج سخت دندان که معمولا با درد همراه است می باشد

کرم خوردگی یا پوسیدگی دندان برای تمام افراد بشر رخ می دهد

به طور کلی عواملی که در ایجاد پوسیدگی دندان دخالت دارند عبارتند از

کمبودویتامین های («آ»،«ث»،«د»وکلسیم وفسفر)عوامل ارثی،بهداشتی،شکل فیزیکی دندان (چاله های عمیق Deep pitsوشکاف های عمیقDeep fissure)،عوامل تغذیه ای وبالاخره ترکیب بزاق و مقدار ایمونوگلبولین آن (IGA)

درهنگام پوسیدگی،آب سرد و خوردن شیرینی باعث احساس درد در دندان می گردد و در غیر این صورت دندان بدون درد است

وقتی که دندانی در اصطلاح می پوسد،نسبت به گرما وتماس با شیرینی جات حساس می شود و بر روی آن نقاطی تیره رنگ پدید می آید

پوسیدگی دندان در طفولیت و جوانی بیشتر از سایر سنین است. بنابراین سن یکی از عوامل مؤثر بر پوسیدگی دندان های ماست.در کسانی که شیرینی پز هستند و یا با مواد مختلف شیمیایی به خصوص اسیدها سر و کار دارند پوسیدگی دندان دیده می شود

راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان:

افزودن فلوئوربه آب آشامیدنی و رساندن آن به حد استاندارد
مسواک زدن بعد از خوردن غذا و همچنین قبل از خوابیدن
پرکردن دندان یا ترمیم آنها،برداشتن قسمت های پوسیده و ترمیم آن ها با مواد پرکردنی مختلف
استفاده ی کمتر از تنقلات و شیرینی جات

جرم دندان چیست؟

در صورت این که مدتی مسواک نزنیم و پلاک[1] را به طور کامل از روی دندان هایمان پاک نکنیم به مرور زمان تبدیل به جرم میشود

ما خود قادر به برداشتن جرم از روی دندان نیستیم،زیرا جرم چنان محکم به دندان ها چسبیده است که تنها دندان پزشک قادر به برداشتن آن است

جرم گیری دندان به سلامت لثه کمک می کند جرم هایی که در بالای لثه بر روی دندان ها تشکیل میشوند قابل رؤیت هستند.این جرم ها به صورت رسوب هایی به رنگ قهوهای و یا سیاه در اطراف طوق دندان ها دیده می شوند

سطح خشن جرم یکی از محل های شایع تجمع پلاک است

 حتی اگر یک روز در مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان کوتاهی شود،بلافاصله مراحل اولیه ی تشکیل جرم آغاز خواهد شد

«توکسینهای پلاک[2] باعث التهاب لثه و نیز تخریب و تحلیل استخوان نگهدارنده دندان می شوند

پس از تخریب استخوان دندان ها هالق می شوند و در این هنگام سرعت تخریب استخوان اطراف آن بیشتر میشود،سرانجام وقتی که قسمت عمده از استخوان نگهدارنده ی دندان دچار تخریب شد،دندان آن چنان لق میشود که یا خودش به زودی ازجا کنده می شود و یا باید کشیده شود. پس از کشیده شدن دندان باید مراقبت هایی برای جلوگیری از آسیب صورت پذیرد

بهداشت لب:

لب ها نیز مانند لثه ها و دندان ها در زیبایی صورت نقش بسیار مهمی را ایفا می کند

گاز گرفتن لب هنگام صحبت کردن بسیار مضر است،زیرا هم موجب ضخیم تر شدن آن ها و هم چنین ایجاد خراش هایی بر روی لب می شود که گاهی درمان آن بسیار مشکل است. برای جلوگیری از خشک شدن دندان،ایجاد حساسیت و ترکیدگی لب ها و نیز محافظت در برابر بادهای خشک و گرم استفاده از کرم های مرطوب کننده بسیار توصیه می شود

بهداشت لثه:

رعایت بهداشت لثه همانند دندان ها ضروری است.لثه ها قسمتی از مخاط دهان می باشند که به طوق دندان ها می چسبند واستخوان نگهدارنده ی دندان را هم می پوشاند

از ویژگی های بارزی که باید در یک لثه سالم وجود داشته باشد:صورتی رنگ بودن،محکم بودن و پر خون نبودن آنها است.لثه ها ممکن است بر اثر نا مساعد بودن حالت عمومی بدن:رنگ پریده،خون آلود،نرم وشل ،متورم و یا تحلیل رفته باشند. ناراحتی های مذکور ممکن است بر اثر کم خونی،وضع بد دهان ومعده و رویش دندان ها و بارداری و بعضی از تب ها وپیری باشد

بهداشت زبان:

زبان هم مانند سایر قسمت های دهان باید تحت مواظبت قرار داشته باشد به طریقی که از عفونت جلوگیری کامل به عمل آید.لازم است در روز چند بار ترشحاتی را که بر روی زبان ایجاد میشوند پاک کرد

 رنگ طبیعی زبان مانند لثه ها،صورتی می باشد.به محض اینکه تغیری در این رنگ ایجاد شد این نشان را دارد که اختلالاتی کم و بیش جدی در آن روی داده است

 

 خشکی دهان:

عمل بزاق مرطوب نگه داشتن دهان،تمیزوسفید کرن دندان ها و از بین بردن اسیدهای حاصل از پلاک دندانی می باشد

در خشکی دهان عواملی چون:داروهای آرام بخش،آنتی هیستامین ها و پرتودرمانی سر و گردن مؤثرمی باشند

خوردن نعنا و همچنین استفاده از محلولی که خود مخلوتی از آب و کمی گلیسیرین و چند قطره آب لیمو است می تواند تا حدودی در رفع خشکی دهان مؤثر واقع شوند

بوی بد دهان و علت های آن:

برای اکثر مردم جالب است که بدانند بوی بد دهان نزد افراد سالم،نه تنها بد نیست بلکه خوش آیند هم می باشد

بوی بد در دهان هنگامی به وجود می آید که بیماری در بدن شخص وجود داشته باشد.یعنی فقط اشخاص بیمار بوی بد در دهانشان شکل می گیرد

به طور کلی علت های ایجاد بوی ناخوشایند را می توان در دو دسته تقسیم بندی کرد:

علل دهانی و دندان و دهانی
علل عمومی

 

علل دهانی و دندانی:

کسی که بهداشت دهان و دندان ره رعایت نکند بوی بد در دهانش ایجاد می شود،این چنین شخص با تمیز نکردن دندان های خود فضا را برای رشد و تکثیر میکروب ها فراهم می کند

دندان های پوسیده هم می توانند عاملی برای این عارضه باشند.هر عاملی که باعث شود در ترشح بزاق اختلالی به وجود آید از دیگر عوامل مؤثر می باشد

علل عمومی:

تمامی بیمارهای مجاری تنفسی،حنجره،ریه،گلو و معده،دیابت،مسمومیت های غذایی و دارویی،بیماری سیل و; می توانندباعث بوی بد دهان شوند

از جمله بوی های بد دهانی که به محض باز شدن دهان فرد بیمار می توان تشخیص داد عبارت اند از:

بوی سولفر و استیفرم که ناشی از پوسیدگی دندان است
بوی فکالوئد یا مدفوع که از ناراختی های بخصوص معده می باشد
بوی ترشیدگی ناشی از حاملگی
بوی زعفران ناشی از مرض قند
بوی نزدیک به بوی سیر ناشی از مسمومیت با جیوه

مسواک:

بعضی از مسواک ها خصوصیات یک مسواک خوب را ندارند بنابراین برای سلامت دهان مضر هستند

سطح یک مسواک خوب باید بین 5/2 الی5/3 سانتی متروعرض آن 8 تا10 میلی متربوده،3 تا 4 ردیف دستجاب مویی در سطح صاف آن باشد

مقاومت مسواک هایی که موهای آن ها ازجنس نایلون است بیشتر از سایر مسواک ها می باشد،زیرا این مو ها قابلیت ارتجاعی زیادی دارند. مسواک هایی که دارای موهای نرم هستند،بهترین نوع مسواک به شمار می آیند

اگر بخواهیم دندان های سالمی داشته باشیم باید آن ها را مسواک بزنیم و برای این کار لازم است روش صحیح مسواک زدن را آموخته باشیم

روش صحیح مسواک زدن به شرح زیر است:

1-    مسواک رابه نحوی که موهای آن بالبه ی لثه زاویه ی45 درجه تشکیل دهد بر روی دندان ها قرار می دهیم و چند بارجلووعقب می کشیم

 2-    مسواک رادر سطوح خارجی و داخلی دندان های طرفین فک بالا و پایین و دندان ها ی کرسی طوری قرار میدهیم که موهای آن در ناحیه ی طوق در زیر لثه بروند. سپس مسواک را در جهت چپ و راست حرکت می دهیم.پس از تکرار این کار،چندین بار مسواک را از لثه به طرف لبه دندان می کشیم.در سطوحداخلی دندان های جلوی فک بالا و پایین مسواک را به طور عمود قرار می دهیم و چند بار به آن حرکت ارزشی و چند بار حرکت به طرف بالا می دهیم

3-    مسواک را بر روی سطح جونده قرار می دهیم و مسواک را به جلو و عقب حرکت می دهیم.باید توجه داشته باشیم که نباید مسواک را با فشار زیاد بر روی دندان ها بکشیم

4-    سطح زبان را هم مسواک می زنیم زیرا این کار باعث از بین رفتن باکتری های روی زبان و هم چنین ایجاد بویی تازه در دهان می شود

مسواک نیاز به نگهداری دارد و لذا باید به روش های نگهداری و استفاده از آن توجه خاصی داشته باشیم

روش های نگهداری از مسواک عبارت انداز:

1نگه داشتن مسواک در زیر شیر آب داغ باعث خراب شدن موهای مسواک می شود. بنابراین باید از گرفتن مسواک در زیر شیر آب داغ پرهیز شود

 2قرار دادن در پوش بر روی سطح مسواک،این کار باعث دوری مسواک از گرد و غبار می شود

3تمیز کردن مسواک پس از استفاده

4به کار گیری روش صحیح در هنگام مسواک زدن

مشخصات و عمل خمیر دندان:

مسواک و خمیر دندان هر دو،از عواملی هستند که در هنگام مسواک زدن به آن ها نیاز ضروری می باشد. استفاده از خمیردندان باعث برداشته شدن خرده های غذایی از روی سطح دندان و نیز جلوگیری از پوسیدگی آنان می شود.عملی را که به طور معمول و به منظور برداشتن باقیمانده ی مواد غذایی از سطح دندان می باشدوباعث ایجاد دندان های سالم و تمیز می شود، عمل آرایشی خمیر دندان می گویند

کار خمیر دندان،عمل آرایشی-درمانی آن است.این عمل شامل استفاده از خمیردندان آرایشی (بدون ماده دارویی)می باشدکه سبب برداشتن کامل فیزیکی و میکانیکی پلاک دندانی میگردد

آخرین عملی که توسط خمیردندان انجام میشود،عمل درمانی این ماده است.این عمل بر خلاف دو عمل دیگر شامل استفاده از خمیردندانی که حاوی ماده دارویی است،می باشد و باعث میشود که ماده ی دارویی به سطح دندان یا محیط دهان منتقل گردد

مواد تمیز کننده و بزاق به دو دلیل مورد استفاده قرار می گیرند:

برای برداشتن خرده ها،مواد رنگی و پلاک از سطوح دندانی
برای براق کردن یا ایجاد شفافیت بر روی سطوح دندان ها

مواد زاینده ی آلودگی به سه روش اثر پاک کننده ی خود را اعمال می کنند:

کاهش کشش سطحی
نفوز در رسوبات سطحی و نرم کردن آن ها
اثر حل کردن و معلق کردن خرده ها که توسط خمیر دندان از سطوح دندان ها برداشته میشود

عمل اصلی مواد مرطوب کننده در خمیر دندان حفظ رطوبت و در نتیجه ایجاد حالت خمیری ثابت از نظر شیمییایی و فیزیکی،ختی در صورتی که سر خمیر دندان باز بماند و در معرض هوا قرار گیرد،می باشد.گلیسیرین،سوربیتول و گلیکول پروپیلن از مواد مرطوب کننده ی خمیر دندان می باشند

عمل مواد اتصال دهنده ی در فرمول خمیر دندان جلو گیری از این جدایی به وسیله ی ایجاد یک محلول با ثبات می باشد. یکی از مهم ترین عوامل خمیر دندان،طعم آن است.بعضی ازمتداول ترین روغن های خوش طعم کننده شامل نعنا،پونه،کاج،دارچین و بادیان می باشد.در

 اکثر خمیردندان ها روغن های اصلی مختلف با هم مخلوط شده اند.مهمترین عامل باقی ماندن خمیر دندان،آب می باشد که به صورت یونیزه شده یا مقطر مورد استفاده قرار می گیرد

خمیردندان های درمانی:

خمیردندان درمانی به خمیردندانی گویندکه حاوی دارو باشد.در این خمیردندان،مادهی دارویی برای تولید اثرات مفیددر انساج دهانی،در تریب آن به کار رفته است

خمیر دندان دارویی بر روی دندان اثراتی دارد که عبارتند از:

ممانعت یا کاهش پوسیدگی دندان
ممانعت یا بهبودبیماری های لثه

خصوصیات یک خمیردندان خوب

فاقد مواد شیمییایی مضر برای دهان ودندان باشد
از نظر شیمییایی و مکانیکی،دندان ها را به خوبی تمیز کند
به مخاط و آنزیم های بزاقی بزاقی ضرر نرساند

  دهان شویه ها:

دهان شویه ماده ای است که باعث خوش بو کردن دهان شده و به اطراف حفره ی دهان حرکت کرده و سپس بیرون ریخته می شود

دهان شویه ها هم به صورت مایع وجود دارند و هم به صورت قرص

مواد اصلی دهان شویه های مایع عبارتنداز : الکل،روغن های خوش طعم کننده،مواد رنگی،مرطوب کننده ها،قابض،امولسیون کننده ها،عوامل ضدمیکربی،شیرین کننده ومواد داروی

دهان شویه ها،عمل آرایشی و درمانی را انجام می دهند،هدف اصلی استفاده از دهان شویه،هدف آرایشی یعنی خوش بو کردن دهان و نفس است

دهان شویه ی درمانی محتوای ماده ی دارویی می باشد. این ماده ی دارویی عمل شیمییایی فیزیولوژیکی فارماکولوژیکی را اعمال می کند

[1] -پلاک:لایه ای چسبنده وغیر قابل دید که علت ایجاد کننده نسوج اطراف دندان میباشد

[2] – توکسینهای پلاک:سموم حاصل از فعالیت باکتری های پلاک را گویند

 

پروژه تحقیق نقش مادر در تربیت فرزندان در دوره نوجوانی از دیدگاه قرآن، سنت و علم تحت pdf

 پروژه تحقیق نقش مادر در تربیت فرزندان در دوره نوجوانی از دیدگاه قرآن، سنت و علم تحت pdf دارای 70 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه تحقیق نقش مادر در تربیت فرزندان در دوره نوجوانی از دیدگاه قرآن، سنت و علم تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه تحقیق نقش مادر در تربیت فرزندان در دوره نوجوانی از دیدگاه قرآن، سنت و علم تحت pdf

چکیده مطالب:  
فصل اوّل :  
کلیّات  
1- تعریف وتبیین موضوع :  
2- ضرورت واهداف تحقیق :  
اهداف تحقیق :  
4- فرضیه ها یا سؤالات اصلی وفرعی :  
5- روش تحقیق:  
فصل دوّم :  
تربیت  
تعریف ریشه ی واژه ی تربیت  
ارزش تربیت :  
فطرت وتربیت :  
توصیه به فراگرفتن علم :  
اهمیت تربیت اولاد  
روش الگویی درتربیت فرزندان  
تربیت به وسیله ی دوست :  
قاطعیت در تربیت  
آثارتنبیه بدنی :  
فصل سوم :  
تربیت دینی نوجوان  
ضرورت درک نوجوان  
مسئولیّت پدران ومادران درتربیت دینی نوجوانان :  
انتخاب همسرمناسب :  
1- راهنمایی فرزند به جانب ایمان به خدای تعالی :  
2- ایجاد خصلت خشوع وتقوا وعبودیّت دراعماق وجود فرزند :  
3- پرورش حسّ حضورونظارت الهی :  
ویژگی های تربیت دینی نوجوان :  
راه های تقویّت رفتار مذهبی  
مادر وپرورش عاطفی فرزندان  
تربیت اجتماعی نوجوان  
فصل چهارم :  
دوره ی نوجوانی وبلوغ  
آثار تغییرات بلوغ :  
نیازها وعلا یق نوجوانان  
مراقبت ها درنوجوانی  
آموزش ها :  
ایجاد عادات مناسب :  
فصل پنجم :  
مشکلات نوجوان  
1- ترس ها ونگرانی ها  
2- خشم وحسادت  
دروغ گوئی :  
کمرویی :  
دزدی :  
وظایف خانواده درمورد دزدی:  
تربیت غریزه ی جنسی :  
انحرافات جنسی :  
اشکال مختلف انحرافات جنسی :  
درمان :  
نتایج :  
فهرست منابع :  
کتابنامه :  

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه تحقیق نقش مادر در تربیت فرزندان در دوره نوجوانی از دیدگاه قرآن، سنت و علم تحت pdf

1-  احمدی ، سیّد احمد ،روان شنا سی نوجوانا ن وجوانا ن ،انتشارات مشعل،

2- استادان طرح جامع آموزش خانواده، خانواده وفرزندان دردوره ی راهنما یی،انتشارات انجمن اولیاء ومربیان، 1377ش

3- اکبری، ابوالقاسم، مشکلات نوجوانی وجوانی ، نشرسا والان، 1381ش

4- آل ردل، شرلی، چگونه ما دران موفّقی شویم ، ترجمه ی آلما دخت مزینا نی ، انتشارات کتاب امروز،

5-  ال هی،لوئیز، زنا ن توانمند ، ترجمه ی مینا اعظا می ، انتشارات صورت گر، 1382ش

6- الامدی التمیمی، عبدالواحد، غررالحکم ودررالکلم، ترجمه ی محمد علی ا نصاری قمی، چاپ افست،تهران ، 1360ش

 7- امینی ، ابراهیم،  آیین تربیت ، ا نتشارات اسلامی،

8- امینی ، ابراهیم، اسلام وتعلیم وتربیت ، انتشارات انجمن اولیاء ومربیان،

9- انصاریا ن ،حسین، نظا م خانواده دراسلام، انتشا رات امّ ابیها،

10- انصاریان ،حسین، فروغی ازتربیت اسلامی،ا نتشارات مفید، چاپ چهارم، زمستان

11- حسین زاده ،سیدعلی، سیره تربیتی پیامبر واهل بیت ، پژوهشکده ی حوزه ودانشگاه،

1380ش

 12- حیدری ، اکرم ( گیتی ) ، کتاب بلوغ ، مشکلات روانی نوجوانان ،ا نتشارات پرشکوه، 1381ش

13- سادات ، محمد علی، راهنمای پدران ومادران ،دفترنشرفرهنگ اسلامی ، 1372، ج

14- شعاری نژاد ،علی اکبر، روان شنا سی نوجوان،انتشارات فاخر، تهران،

15-  طبرسی،نوری، مستدرک الوسا ئل ،آل بیت احیاء تراث، 1408 ق،  ج

16-  عا ملی ،حرّ(شیخ محمّدبن الحسن )، وسا ئل الشّیعه ، داراحیاء التراث العربی ، ج

17- عصام عیتاری ، تربیت وآموزش کودک دراسلام ، دکترعبدالصاحب یادگاری ، کانون نشر اندیشه های اسلام ، چاپ اول ، 1370،

18- قشلاقی، محمدعلی، روانشناسی رشد دردوره ی نوجوانی، انتشارات مولانا، چاپ اوّل ، 1371ش

19-  قا ئمی ،علی، نقش ما در درتربیت ، ا نتشا رات امیری ،1375ش

20-  قا ئمی ،علی، حیا ت زن دراندیشه ی اسلامی ، انتشا رات امیری ،1373ش

21- قمی،شیخ عبّاس،  سفینه البحا ر، بنیا دپژوهشهای اسلامی، 1416 ق،  ج

22-  کاکیا ،لیدا، نگرشی نو بر تربیت نوجوانا ن ، ا نتشارات اقاقی ، 1380ش

23-  دکتر کریمی،عبدالعظیم، رویکردی نما دین به تربیت دینی با تأ کید برروش های اکتشا فی، ، مؤسسه ی انتشارات قدیانی، 1374ش

24-  کلینی ،محمدبن یعقوب، اصول کا فی ،انتشارات گلگشت، 1375 ،ج

25-  استا د مظا هری،حسین، تربیت فرزند ازنظراسلام،انتشارات امّ ا بیها،چاپ ششم،

26- مدرّسی، آیت الله سیّد محمّد تقی ،آزادی ومسئولیّت زن ، ترجمه ی حمید رضا آ ژیر،    انتشا رات محبّا ن الحسین ،چاپ ا ول،

27- مجلسی ،محمد باقر، بحا رالانوار، داراحیاء التراث العربی، ج

28-  مکارم شیرازی،ناصر، تفسیرنمونه، دارالکتاب الاسلامیّه ، 1373، ج

29-  محمّدی ری شهری،محمد، میزان الحکمه،انتشارات دارالحدیث، 1378، ج

30-  استا د مطهّری ،مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام ،انتشارات صدرا،

31- ناصرعلوان ،عبدالله، چگونه فرزندان خودراتربیت کنیم ، مترجم عبدالله احمدی، نشراحسا ن ، 1377ش، ج

32- نراقی، محمد مهدی، جامع السعادات، چاپخانه ی نجف اشرف، بی جا، 1383ق، 3 جلد

33- نوّابی نژاد، شکوه، روان شنا سی زن ، چا پ اطلس ،1379ش

چکیده مطالب

دوران نوجوانی ازمهم ترین دوران زندگی هرفرد می باشد وبه دلیل بلوغ فرد است که این دوران مهم شمرده می شود ومادربه عنوان مربّی وهمراه همیشگی فرزند ، با درک اهمیّت این دوران باید روش های خاصّی را برای تربیت اسلامی فرزند درپیش گیرد

   یکی ازمهم ترین دلایل انتخاب این موضوع اهمیّت آن دررشد وتعالی جامعه وبالطبع زندگی بهترخانواده است ومادرمهمترین نقش را درتربیت فرزندان برعهده دارد

   دراین تحقیق بطوراجمالی به تربیت واهمیّت آن پردا خته ام . نقش مادردرتربیت ، نقش ویژه وحسّاسی است ودرلابلای بحث ، آیات قرآن وروایات منا سب بابحث را ذکرکرده ام

   دوران نوجوانی وبلوغ هم مهمترین دوره درشکل گیری شخصیّت هرفرد می باشدومشکلات این دوران هم اهمیّت بسزایی دارد

   خانواده ووالدین وروابط والدین با نوجوان اهمیّت ویژه ای دارد ووالدین خصوصاً مادرباید ازاین فنّ دقیق وحسّاس برخوردارباشد وشیوه های مناسبی را برای تربیت نوجوان بکارگیردتا نتیجه ی زحمات خود را درآینده ای نه چندان دوردریابد

   امید است پسران امروز که پدران فردا هستند ، با مطالعه ی این تحقیق به خودآ ینده وارزش واهمیّت خودرا دریابند وبه عنوان انسانی که باید درآینده پدرشودونسلی سالم وپاک به جامعه تحویل دهند

فصل اوّل

کلیّات

   1- تعریف وتبیین موضوع

    واژه ی تربیت ازریشه ی (رَبَوَ ) به معنای افزا یش ونمواست وبطورکلّی باید بررسی شود که مادرچگونه رفتاری را داشته باشد تا فرزندان موفّقی تربیت کند ونقش مادردرتربیت فرزندش به چه اندازه است ؟ واینکه مادرباید بداند اگردراین امرخطیرسستی کند ونوجوان را به حال خود رها کند نوجوان دچارچه مشکلاتی درهمان زمان حسّاس زندگی وهم دوره های بعدی زندگی خواهد شد واگراین نوجوان به ابتذال کشیده شود مادرباید بداند که این یک نفرمی تواند جمع زیادی را گمراه کند ، چرا که انسان موجودی اجتماعی است ، هم براجتماع اثرمی گذارد، هم ازاجتماع تأثیرمی پذیرد . بنابراین وظیفه ی مادراست که باید ها ونباید ها را به فرزندش بیاموزد تا بهشت زیرپای آن مادرشود

   2- ضرورت واهداف تحقیق

   ضرورت انتخاب این موضوع اهمیّت نقش مادر درتربیت نوجوان ا ست چرا که بیشترین ارتباط با خانواده مخصوصاً مادربه عنوان مدیرخانه می باشد

   مادرباید همّت کافی درامرتربیت داشته باشد چرا که پیروزی ها وموفقیّت ها وعدم آنها درفرزندان به مادربستگی دارد ومادروقتی جایگاه ونقش خود را شناخت با کمک ویاری گرفتن ازخدا می تواند فردی موفّق را به جامعه عرضه کند ومانع ازاثرتهاجم فرهنگی درروحیّه ی حسّاس نوجوان خود شود

    اهداف تحقیق

   1- دردوران نوجوانی به دلیل دوره ی حسّاس بلوغ درآن ، اهمیّت بسزایی درتربیت فرد دارد واهمال وسهل انگاری دراین مقطع حسّاس زندگی ، اثرات سوئی برفرد وجامعه دارد

   2- مادر نقش مهمّی درتربیت فرزند دارد ، چه دردوران بارداری وچه بعد ازآن . مادرباید وظایف خود را درتمام جنبه های تربیتی ، دینی، اجتماعی، عاطفی و; بشناسد وعملاً آنها را را

درتربیت فرزند بکاربرد

   3- هدف من آشنا کردن مادران با وظایفشان است وهم اینکه خودم با وظایفم درآ ینده        آشنا شوم

    3- پیشینه ی موضوع : درمورد موضوع تربیت کتاب هایی نوشته شده که به چند دسته تقسیم می شود

   1- کتاب های تفسیری : ازجمله تفسیرمجمع البیان ( طبرسی)، تفسیرالمیزان(علاّمه طباطبایی) تفسیرنمونه ( مکارم شیرازی)

   2- کتاب های روایی : مانند الکافی ( شیخ کلینی) ، غررالحکم ودررالکلم، مستدرک الوسائل، بحارالانوار، وسائل الشّیعه

   3- کتاب های تربیتی : برخی ازکتاب های تربیتی که دراین تحقیق مورد استفاده قرار گرفته به شرح ذیل می باشد

   یک – نقش مادردرتربیت ( دکترعلی قائمی)

   این کتاب شامل 15 بخش می باشد که بخشهای اهمیّت مادر، خصایص یک مادرخوب، درطریق مادرشدن، نقش فرهنگی مادر ، نقش معنوی مادر، دراین تحقیق مورد استفاده قرار گرفت . این کتاب به زبانی ساده وروان به تحلیل مطالب پرداخته ا ست

   دو- بلوغ (اکرم حیدری)

   این کتاب ازسه فصل تشکیل شده ومن ازفصل دوّم «بلوغ» وازبحثهای رشدجسمانی وروانی، بلوغ وخانواده ، ( انواع خانواده و;) ، خواسته ها وتوقّعات نوجوان ازوالدین ، نقش آموزش وپرورش، نیازهای اجتماعی نوجوانان وجوانان استفاده کردم

   دراین کتاب مسأله ی بلوغ ومطالب پیرامون آن مورد بررسی قرارگرفته وانواع خانواده ها

وچگونگی رفتاروبرخورد با نوجوان مورد بررسی قرارگرفته است

   سه- روان شناسی نوجوان ( دکترعلی اکبرشعاری نژاد)

   این کتاب شامل 8 فصل می باشد ودرآن به مسأله ی بلوغ ونوجوانی بطورمفصّل پرداخته شده. درفصل 2 روان شناسی بلوغ ونوجوانی ، فصل 4 نوجوانی ، فصل 6 رشد وتکامل عاطفی واجتماعی نوجوان ، فصل 7 مسائل نوجوانان ودرفصل 8 بزهکاری نوجوانان بررسی شده است. من ازاین کتاب بهره ی زیادی بردم وبیشترین مطالب را تقریباً ازاین کتاب استفاده کردم ، کتاب جامع وکاملی درزمینه ی روان شناسی نوجوان می باشد

   چهار- مشکلات نوجوانی وجوانی ( ابوالقاسم اکبری)

   این کتاب شامل 2 فصل می باشد که به مسائل نوجوانی وجوانی پرداخته ودرآن بیشترمشکلات نوجوان بررسی شده مانند دروغگویی ، دزدی و; که من درتحقیق خود دربخش مشکلات نوجوان ازاین کتاب استفاده ی زیادی کرده ام

   این کتاب علاوه بر تشریح مشکلات دوره ی نوجوانی به راه های درمان مشکل هم پرداخته است

   پنج- زنان توانمند( لوئیزال هی ، مینا اعظامی)

   این کتاب شامل 11فصل می باشد ونویسنده ی آن خانمی خارجی است که به بیان دیدگاه خود درمورد زنان توانمند پرداخته است . من درقسمت تربیت عاطفی نوجوان ازاین کتاب استفاده

کردم ، این کتاب روشهای توتنمند کردن زنان را بیان کرده ودرکل کتاب جالبی است

   امّا من دراین تحقیق بطورجامع به مسأله ی تربیت ونقش مادردرتربیت نوجوان ، دوران بلوغ ونوجوانی ومشکلات این دوران وراه های درمان آن پرداخته ام

   4- فرضیه ها یا سؤالات اصلی وفرعی

   1- نقش مادردرتربیت فرزند ازدیدگاه قرآن را بیان کنید؟

   2- نقش مادردرتربیت فرزند ازدیدگاه سنّت چیست؟

   3- معنای تربیت چیست؟

   4- تربیت ازچه زمانی آغازمی شود؟

   5- خانواده چه تأثیری درتربیت فرزند می تواند داشته باشد؟

   6- نقش مادردرتربیت فرزند ازدیدگاه علم را بیان کنید؟

   7- سن نوجوانی ازچه زمانی شروع می شود؟

   5- روش تحقیق

   روش تحقیق کتابخانه ای ا ست که ابتدا با طرح سؤالاتی درمورد موضوع موضوع را برای خود بازکرده وبعد به دنبال منبع ازکتابخانه های آستان قدس، مکتب زهرای اطهر(سلام الله علیها) و; همچنین ازcd الهادی برای کتاب شناسی استفاده شد وبعد به مطالعه ی کتابها پرداختم وسپس فیش نویسی صورت گرفت

فصل دوّم

تربیت

 تعریف ریشه ی واژه ی تربیت

    برای تربیت تعاریف متفاوتی ارائه شده واین تفاوت ها ناشی ازاختلاف درمورد ریشه ی  این کلمه است

    برخی آن رامشتق از« ربّ » می دانند ومناسب باآن تربیت راتعریف می کنند

    قیّومی درکتاب المصباح المنیر خاطرنشان نموده که اگراین کلمه « ربّ » به غیرعاقل مضاف شد، به مفهوم مالک است ، ولی اگربه عاقل مضاف شد، به معنای سیّد است

    جوهری هم درصحّاح اللّغه آن رابه معنای مالک، اصلاح کننده وتمام کننده می داند

    راغب می گوید: « واین کلمه ( رب ) منصوب است به کلمه ی رب که مصدر است ، دراین صورت رب به کسی می گویند که علم را اصلا ح می کند ، می پروراند وتکمیل می کند مانند حکیم . یا به کسی گفته می شود که تمام اینها را در مورد خود به وسیله دانش        اعمال می کند (یربّ نفسه بالعلم ) درنتیجه معنای تربیت عبارت خواهد بوداز فراهم نمودن بستری برای برانگیختن ورشد هر گونه استعداد بالقوه دریک موجود، به نحوی که بتواند       به شکلی مستمراورا درراه رسیدن به کما ل وجودی یاری دهد .[1]

    تعریفی دیگر برای تربیت ارائه شده است : تربیت از ماده ی ( رَبَوَ) به معنای افزودن ورشد ونموّ کردن آمده ودراصطلاح تعاریف متعددی برای آن ارائه شده است وهرکس از

زاویه ای به آن نگریسته وتعریفی خاص از آن کرده است

    زمخشری برای کلمه ی تربیت معنای رشد را عنوان می نماید ، معجم ابو بسیط تربیت را عبارت ازتغذیه ی جسمی ، رشد فکری وفرهنگی انسان می داند ودرکتاب تاج العروس کلمه ی تربیت ، مفهومش با این مثال روشن شده است ( کسی که فرزند خود را تعلیم می دهد ) که به مرحله ی ادراک وبلوغ نائل شود

ازدیدگاه اسلام ، تربیت، مجموعه روش هایی است که ازابتدای تولّد وحتّی قبل ازآن باید به کاربرد تا استعدادهای نهفته دروجود انسان رشد ونموّ لازم را پیدا نموده ودرمسیرتکامل قرارگیرد

    تربیت عبارت است ازهرگونه فعالیتی که معلمان ، والدین یا هر شخص به منظور   اثر گذاری بر شناخت ، نگرش ، اخلاق ورفتار فردی دیگر بر اساس اهداف از پیش تعین شده، انجام می دهد

    البته اهداف ومحتوای تربیت نسبت به هر فرد ، گروه یا مکتبی متفاوت است . طبق این تعریف نه مربی تنها به معلم اطلاق می شود ونه متربی به دانش آموز . هم چنین محیط تربیت نیز اعم از مدرسه ومحیط های آموزشی است وشامل مدرسه ، خانه ، محل کار وحتی کوچه وخیابان نیز می شود

ارزش تربیت

- جعفربن احمد القمی فی کتاب الغایات عن علی )علیه السلام ) انّهُ قال علی : )علیه السلام ) «مَا نَحَلَ والِدٌ ولداً نحلاً اَفضَلَ مِن ادَبٍ حسنٍ »3« بذل وبخشش هیچ پدری به فرزندش بهترازتربیت پسندیده نیست .»

- محمّدبن یعقوب عن علی بن ابراهیم ، عن ابیه، عن النوفلی، عن السکونی ، عن أبی عبدالله )علیه السلام )  قال :« قَالَ رَسُولُ الله ( صَلّی اللهُ علیهِ وَآلِهِ ) : « الوَلَدُ الصّالِح رِیحَانَهُ مِنَ الله .1 » « فرزند صالح گلی است ازخدا .»

- علی بن اسباط فی نوادره عن اسماعیل عمه عن رجل عن أبی عبدالله )علیه السلام )  قال :   « الغُلامُ یلعبُ سَبعَ سِنین وَیَتَعَلَّمُ سَبعَ سِنین وَیَتَعَلَّمُ الحلالِ وَالحَرامِ سَبعَ سِنین .2 »  « فرزند درهفت سال بازی می کند ودرهفت سال بعد یاد می گیرد ودرهفت سال سوّم حلال وحرام را می آموزد. »

فطرت وتربیت

-  قال النّبی ( صَلّی اللهُ علیهِ وَآلِهِ ) :«  کُلُّ مُولودٍ یُولَدُ عَلَی الفِطرَهِ فَاَبَواهُ یُهَوِّدانِهِ  وَ

یُنَصِّرانِهِ»3 « هرمولودی برفطرت سلیم الهی واسلامی زاده می شود ، پس پدران او هستند که اورا به دین یهودی ونصرانی درمی آورند. »

توصیه به فراگرفتن علم

- قال رسول الله ( صَلّی اللهُ علیهِ وَآلِهِ ) :« اِنَّ المُعَلِّم اِذ قَالَ لِلصَبِیِّ ( بِسمِ الله ) کتبَ اللهُ لَهُ وَ لِلصَبِیِّ وَلِوالِدَیهِ بَرائَهٌ مِنَ النَّار»4 « وقتی که معلّم به کودک نام خدا بیاموزد ، خداوند برای معلّم ، کودک وپدرومادرش برگه ی آزادی ازآتش را نوشته است . »

- قَال امیرَ المؤمنین )علیه السلام )  : قال رسول الله ( صَلّی اللهُ علیهِ وَآلِهِ ) :« عَلِّمُوا اَولادَکُم اسبَاحَهَ وَالرُّمَایَه 5» « یاد دهید به فرزندانتان تیراندازی وشنا کردن را »

- قال رسول الله ( صَلّی اللهُ علیهِ وَآلِهِ ) :« مَن قَبَّلَ وَلَدَهُ کَتَبَ الله لَهُ حَسَنَه وَمن فَرَّحَه الله یَومَ القِیامَهِ وَمَن عَلَّمَهُ القُرآن دَعی بَالا بَوَینِ فَکَینَا حلَّتَینِ تَضَی مِن نُورِهِمَا وُجُوهُ اَهلِ الجَنَّه 6»   « کسی که ببوسد فرزندش را ، خداوند برای او حسنه می نویسد وکسی که فرزندش را شاد کند، خدا او را درروز قیامت شاد می کند وکسی که یاد دهد قرآن را به فرزندش به پدرومادرپوشانده می شود لباس هایی که روشن می شود ازنورآن لباس ها صورت های اهلبهشت

    اهمیت تربیت اولاد

   ( وَالَّذینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا هَب لَنَا مِن اَزوَاجِنَا وَذُرِّیَاتِنَا قُرَّهَ اَعیُن وَاجعَلنَا لِلمُتَّقینَ اِمَامَاً)

   ترجمه : « آن ها کسانی هستند که می گویند : پروردگارا ازهمسران وفرزندان ما ، مایه ی روشنی چشم ماقرار ده وما راپیشوای پرهیزگاران نما.»

    یکی ازویژگی های مؤمنین راستین این است که توجّه خاصّی به تربیت فرزند وخانواده ی خویش دارند وبرای خود دربرابرآنها مسئولیّت فوق العاده ای قائلند

    بدیهی است منظوراین نیست که تنها درگوشه ای بنشینند ودعا کنند ، بلکه دعا دلیل شوق وعشق درونیشان براین امراست ورمز تلاش وکوشش

    مسلّماً چنین افرادی آن چه درتوان دارند درتربیت فرزندان ، هسران وآشنایی آنها به اصول وفروع اسلام وراه های حق وعدالت فروگذار نمی کنند ودرآنجا که دستشان نمی رسد ، دست به دامن لطف پروردگار می زنند ودعا می کنند . اصولاً هردعای صحیحی باید این گونه باشد ، به مقدار توانایی تلاش کردن وخارج ازحوزه ی توانایی دعا نمودن

    اللهُ الّذی خَلَقَکُم مِن ضَعفٍ ثُمَّ جَعَلَ مِن بَعدِ ضَعفٍ قُوَّه;3 یعنی : « خداوند همان کسی است که شما راآفرید درحالی که ضعیف بودید سپس بعد ازاین ضعف وناتوانی قوّت بخشید وبازبعد ازقوّت ، ضعف وپیری قرار داد ، اوهرچه بخواهد می آفریند واوست عالم وقادر.»

    درآغاز آن چنان ضعیف وناتوان بودید که حتّی قدرت نداشتید مگسی راازخود دور کنید یا آب دهان خویش رانگه دارید ، این ازنظر جسمانی ، ازنظر فکری به مصداق لا تَعلَمُونَ شَیئاً هیچ چیز نمی دانستید ، حتّی پدرومادر مهربان را که دائماً مراقب شما بودند            نمی شناختید، ولی کم کم دارای رشد وقدرت شدید ، اندامی نیرومند وفکری قوی وعقلی توانا ودرکی وسیع پیدا کردید وبااین حال نمی توانستید این قدرت رانگه دارید ودرست همانند انسانی که ازدامنه ی کوه بلندی به فراز قلّه رسیده، ازطرف دیگرسراشیبی راشروع کردید وبازبه قعردرّه ضعف وناتوانی جسمی وروحی رسیدید

    این آیه نیرو وقدرت جوانی ومستی جوانی ونوجوانی رایادآور می شود ، زمانی که بهترین زمان برای یادگیری وبهره گیری ازقدرت جوانی است

    مرحوم فیض ( علیه الرحمه) درتفسیرصافی ذیل آیه ی شریفه ی هُوَ الَّذی یُصَوِّرُکُم فِی الارحَام کَیفَ یَشَاء2 روایتی نقل می کند که برای همه مخصوصاً پدرومادرها تکان دهنده است ومی فرماید: « وقتی دوملک مصوّرآمدند که کودک را تصویروصورت بندی کنند          خطاب می شود به آن دوملک که نگاه کنید به پیشانی مادر وسرنوشت این کودک راازآنجا برداشت کنید وآن چه درپیشانی مادراست همان را قضا وقدر وسرنوشت این کودک قراردهید.              بعد خطاب  می شود امّا بداء هم برای من قراردهید

    قضا وقدرتعلیقی است درپیشانی مادربرای کودک ، وآن دوملک هم این کاررا می کنند ، مقدّرات این کودک، سعادت وشقاوت این کودک ، سرنوشت این کودک راازپیشانی مادر      می گیرند ودرپیشانی اومی نویسند وبرای پروردگارعالم بداء قرار می دهند.»

    معنای این جمله که« بداء برای من قراردهید» چنین است ، یعنی پدرومادر دخالت مستقیم درسرنوشت کودک دارند . نمی گوییم علّت تامّه ، بلکه مادرخوب وپدرباتفاوت زمینه سازاخلاق وسعادت فرزندهستند وپدرومادرلاابالی وبی عفّت وبی توجّه به مال حرام وحلال نیزدرتربیت و

سرنوشت فرزندشان دخالت دارند

    بالاخره این روایت به ما می گوید که پدرومادردخالت مستقیم ومؤثّردرسرنوشت کودک، نوجوان وجوان دارند، به همین دلیل تربیت اولاد دراسلام ازاهمّ واجبات است

    پیامبر( صلّی الله علیه وآله) فرمودند: « لعنت خدا برآن پدرومادری باد که موجب شود اولادش عاق گردد.»

    معنای این جمله این است که اگرپدرومادری اولاد راتربیت صحیح نکنند ودین وادب صحیح به اونیاموزند ، این اولاد معمولاً پرخاشگروطغیان گروبی ادب می شوند ودرمقابل همه حتّی پدرومادرقدعلم می کنند وسبب می شوند که پدرومادرآنها راعاق کنند درحالی که مقصّر خود پدرومادرهستند

    درروایتی دیگرمی خوانیم پیامبر( صلّی الله علیه وآله) با اصحابشان ازجایی ردمی شدند ، برخورد کردند به بچّه هایی که درآنجا بازی می کردند .  پیامبر( صلّی الله علیه وآله) نگاهی به بچّه ها کردند وبعد فرمودند: « بدا به حال بچّه های دوره ی آخرالزّمان ازدست پدرومادرهایشان، به خاطر این که پدرومادرها به فکردنیای بچّه هایشان هستند، امّا به فکرآخرت آنها نیستند، به فکرتأمین آتیه برای اولادشان هستند امّا به فکرتربیت صحیح ، ادب و دین اونیستند .» سپس فرمودند:« من بری هستم ازاین گونه مردم وآنها هم ازمن بری هستند.»

    باعمل تربیت کنید نه بازبان دختربچّه ازاعمال مادرش آداب زندگی، شوهرداری، خانه داری وبچّه داری فرامی گیرد و به وسیله ی رفتارپدرش مردها راشناسایی می کند

    پسربچّه به وسیله ی رفتار پدرش درس زندگی، زن داری وبچّه داری می آموزد وبارفتارمادرش زن ها را می شناسد وبرای آینده ی خویش تصمیم می گیرد

    حضرت علی )علیه السلام ) می فرمایند: « شما به بزرگان احترام بگذارید تا کودکان به شما احترام بگذارند.» 1  هم چنین می فرمایند: « پندی که زبان گفتارازآن خاموش وزبان کردار بدان گویا باشد هیچ گوشی آن رابیرون نمی افکند وهیچ نفعی باآن برابری نخواهد کرد.»

    روش الگویی درتربیت فرزندان

    یکی ازمؤثّرترین روشهای تربیتی ، روش الگویی است . دراین روش به جای این که همه چیزراازراه گفتار، پند دادن ونصیحت کردن ، به فرزندان خودبیاموزیم ( روش مستقیم )     سعی می کنیم بارفتار خود به طورغیرمستقیم به تربیت وآموزش فرزندان خودبپردازیم

    والدین برای تربیت فرزندان باید با اعمال ورفتارشان جوّ خانه راچنان کنند که زندگی درآن فضای تربیتی ، خود به خود به تربیت فرزندان کمک کند . برای این منظورلازم است که آنها با عمل کردن به توصیه هایی که پیوسته به فرزندان خویش می کنند، الگوهای رفتاری زنده ومناسبی برای آنها باشند

    درسنین نوجوانی ، بی خبری واعتمادی که کودکان نسبت به بزرگترها دارند وجود ندارد و نوجوانان رفتاروکردار والدین ومربّیان خود را زیر ذرّه بین نقّادی وکنجکاوی قرار می دهند و حتّی شاید دراین زمینه زیاده روی نیز بکنند واگرتضادّی دررفتاروگفتارآنان مشاهده کنند نسبت به توصیه هایشان بی اعتماد می شوند

    اگرنوجوانی نتواند به والدین خوداعتماد بکند ، به طورطبیعی ازحوزه ی اثرپذیری وتربیت آنها خارج می شود . فرزندان به سان درختانی هستند که درآب وخاک خانه رشد می کنند ومعمولاً متناسب باهمان آب وخاک میوه می دهند

    پدرومادردلسوزبه منظورتربیت صحیح فرزندان خودباید کنترل اعمال، حالات وعواطف خودرا جدّی بگیرند وخویشتن رابی قید، آزاد ، بی تعهّد وبی مسئولیت احساس نکنند. اگرلازم باشد که آنها دراین راه محرومیّتی رابپذیرند ، باید چنین کنند . مثلاً ازرفتن به برخی مهمانی ها که اثرات نامطلوب برفرزندان دارد بپرهیزند، جلوخشم خود را بگیرند، درارتباط باهمسرخود باگذشت وسازشی بیشتررفتارکنند تا درحدّ ممکن ازبروزاختلاف ودرگیری جلوگیری نمایند

    متأسّفانه عدّه ی زیادی ازپدران ومادران این مسئولیّت را درخوداحساس نمی کنند وکمترین توجّهی به آن ندارند ، به این ترتیب بسیاراتّفاق می افتد که درحضورفرزندان خود          مشاجره می کنند وگاه ممکن است کاررابه جاهای باریک ترنیز بکشانند . آنها به این وسیله نوجوان حسّاس وکم طاقت خود را مضطرب می سازند ودرس ناسازگاری وخشونت رادرعمل به آنها می آموزند

    برخی دیگرحریم اخلاق وادب بویژه عفّت کلام رابدرستی رعایت نمی کنند وازاستعمال کلمات نا مناسب واحیاناً زشت ورکیک باکی ندارند. به کاربردن این گونه کلمات سبب می شود که فرزندان ازهمان اوان کودکی حریم ادب راجدّی نگیرند. رواج بد دهنی وفحّاشی دربرخی کودکان ونوجوانان بیش ازهمه ناشی ازهمین علّت است

    دربرخی خانواده ها حریم حرمت پدربزرگ ومادربزرگ محفوظ نیست . درچنین     خانواده هایی  احترام به پدرومادر را فرزندان درعمل ازپدرومادر خویش فرا می گیرند ووقتی به سنّ رشد برسند ، رفتاری مشابه با پدرومادرخود خواهند داشت ، زیرا درعمل قداست پدرومادر درنظرآنها شکسته است

    روش الگویی بهترین ، مؤثّرترین وطبیعی ترین وسیله برای انتقال ارزشهای اخلاقی و فرهنگی درخانواده است وطی آن فرزندان درمسیر طبیعی زندگی به راحتی این ارزش ها را فرا می گیرند وبه آنها خومی گیرند. اشکالاتی که معمولاً درروش های مستقیم پیش می آید      ( ازقبیل ایجاد احساسات منفی ، مقاومت وامثال آن ) دراین روش هرگز به وجود نمی آید . نوجوان به طورفطری میل وکشش به سوی ارزش های انسانی واخلاقی دارد ودرصورتی که شرایط فراهم باشد به راحتی این ارزش ها دردرون اوشکوفا می شوند

ارزش هایی چون آرمان خواهی، نوع دوستی و; دردوران بلوغ به شکوفایی می رسند و خانواده باید با برنامه های اصولی این ارزش ها را به رشد تکاملی خود برساند وازاین نیروی معنوی سرشارنوجوانان بهترین استفاده رابه عمل آورند

       تربیت به وسیله ی دوست

دوستان دریکدیگر تأثیر می گذارند وهم سان وهم خو می شوند ، به همین جهت دوست را می توان به عنوان یک عامل مؤثّردرتربیت محسوب کرد

اسلام نیزبه این نیازطبیعی وارزش دوست توجّه داشته که انسان را درتهیّه دوست ونگهداری آن تشویق می کند

    یَا وَیلَتَی لَیتَنِی لَم اَتَّخِذ فُلا ناً خَلیلاً 2 یعنی : « ای وای برمن ! ای کاش( فلان شخص گمراه) رادوست خود انتخاب نکرده بودم.»

    بدون شکّ عامل سازنده ی شخصیّت انسان ، بعد ازاراده وخواست وتصمیم او ، امورمختلفی است که ازاهمّ آنها هم نشین ودوست ومعاشراست، چرا که انسان خواه وناخواه تأثیرپذیراست وبخش مهمّی ازافکار وصفات اخلاقی خود را ازطریق دوستان می گیرد . این حقیقت هم ازنظرعلمی وهم ازنظرطریق تجربه ومشاهدات حسّی به ثبوت رسیده است

    این تأثیرپذیری هم ازنظرمنطق اسلام تا آن حدّ است که درروایات اسلامی ازپیامبرخدا حضرت سلیمان )علیه السلام )  چنین نقل شده :« لا تَحکُمُوا عَلی رَجُلٍ بِشَیءٍ حتّی تَنظُرُوا إلی مَن یُصَاحَب ، فَاِنَّمَا یَعرِفُ الرَّجُل بِاِشکَالِهِ وَاَقرانِهِ وَیَنسِبُ عَلی اَصحابِهِ وَاخوانِهِ » 3 « درباره ی کسی قضاوت نکنید که به دوستانش نظر بیافکند ، چراکه انسان به وسیله ی دوستان ویاران و رفقایش شناخته می شود.»

    امیر المؤمنین )علیه السلام )  درگفتارگویای خود می فرمایند:  «وَمَن اَشبَهَ عَلَیکُم امرهِ وَلَم تَعرَفُوا دینِهِ فَانظُرُوا إلی خُلَطائهِ فَان کانُوا اهلَ دینِ الله فَهُوَ علی دینِ الله وَاِن کَانُوا علی غَیرِ دینِ الله فَلا حَظ لَهُ مین دینِ الله »4  « هرگاه وضع کسی برشما مشتبه شد ودین اورا نشناختید به دوستانش نظرافکنید ، اگر اهل دین وآئین خدا باشند اونیز پیروآئین خداست واگربرآئین خدا نباشد اونیز بهره ای ازآئین حق ندارد.»

    به راستی گاه نقش دوست درخوشبختی وبدبختی یک انسان ازحرّ عاملی مهم تراست ، گاه

اوراتاسرحدّ فنا ونیستی پیش می برد وگاه اورابه اوج افتخار می رساند

    عن أباالحسن سل عن افضل عیش الدّنیا ؟ فقال: سعه المنزل وکثرهُ المحبّین1 ازحضرت

أبوالحسن سؤال شد که:بهترین زندگی ها کدام است؟ فرمودند :«وسعت منزل وکثرت دوستان.»

نتیجه ی دوستی فقط معاشرت ورفت وآمد وگفت وشنود نیست ، بلکه آثاربیشترومهمتری بر آن مترتّب می شود . مهم ترین اثری که برآن مترتّب می شود عبارت است ازتأثیری که دربین آنان انجام می گیرد ، به او اعتماد می نماید وگفتارش را باورمی کند، هم سان وهم رنگ او  می شودواین بدان جهت است که دربین دوکودک یا دونوجوان ، سنخیّت وتناسب روحی خاصّی وجود دارد که چنین سنخیّتی بین آنها ویک فرد بزرگ سال وجود ندارد

دوکودک یا دو نوجوان بیگانه نیستند ، افکاروخواسته های درونی یکسانی دارند ، حرف یکدیگررا بهترمی فهمند ، بهترمی توانند نسبت به همدیگراعتماد نمایند واسراردل خود را درمیان بگذارند وراهنمایی بخواهند . به همین جهت انتخاب دوست را می توان یکی ازعوامل مؤثردرتربیت دانست

نوجوانان چون ساده لوح و زود باور وکم تجربه اند ، زود فریب می خورند ودردام های فساد گرفتار می شوند ، هم خودشان باید درانتخاب دوست دقّت کنند وهرکسی را به دوستی نپذیرند ، هم اولیاء ومربّیان باید درتهیّه ی دوست خوب واجتناب ازدوست بد ، به آنان کمک نمایند

والدین نمی توانند ونباید فرزند خود را ازدوست گرفتن بازدارند ، چون یک نیازطبیعی است وجلوگیری ازآن ممکن است موجب عکس العمل های سوء روانی گردد ، بلکه باید به اوکمک کنند تا دوست خوب انتخاب کند

دوست گیری یک امرفرمایشی ودستوری نیست تا با دخالت مستقیم والدین انجام بگیرد

کودک ونوجوان فردی را به دوستی می پذیرد که که با استقلال وآزادی او را انتخاب نموده باشد ودوست تحمیلی را دوست واقعی وقابل اعتماد نمی داند

پس والدین خوب باید ازبین بچّه های خویشان یا همسایگان یا دوستان افراد خوب ومؤدّبی را پیدا کنند و وسیله ی بازی ومعاشرت فرزند خود را با آنان فراهم سازند . این وضع را تا مدّتی به دفعات مکرّرادامه دهند ودرطول این مدّت به طورغیرمستقیم مراقب آنان باشند ، چنان چه احساس کردند که با یک یا چند نفرازآنها انس گرفته وطرح دوستی ریخته ، وسیله ی ارتباط و رفت وآمد بیشترآنان را فراهم سازند

کاردیگری که والدین می توانند انجام دهند ، این است که موضوع دوست گیری را رسماً با فرزند خود درمیان بگذارند وبگویند : ما می دانیم که تومیل  داری یک نفریا چند نفردوست  خوب وصمیمی داشته باشی ، مانعی ندارد ، این فکرخوبی است ، ولی باید توجّه داشته باشی که دوست خوب ، بسیارمفید وسودمند واسباب آبروی انسان است ، ولی دوست بد بسیارخطرناک وزیان بخش است . آن گاه فواید دوست خوب ومضارّ دوست بد را برایش بیان کنند

پس علایم وصفات دوست خوب وبد را برایش کاملاً توضیح دهند وبگویند : مواظب باش با افراد بد دوستی نکن . بعد ازآن به طورغیرمستقیم برارتباطات ورفت وآمدهای اونظارت نمایند

اگردیدند با فرد صالح وخوبی طرح دوستی ریخته ، وسیله ی ارتباط بیشترآنان را فراهم سازند وچنان چه احساس کردند با فرد ناشایسته ای معاشرت می کند ، با کمال نرمی وزبان خوش به او یاد آورشوند که : این دوست تو دارای فلان عیب ونقص است وصلاح نیست با اومعاشرت کنی وآثاروعواقب سوء معاشرت با اورا مشفقانه توضیح دهند وازاوبخواهند که ازمعاشرت با او خودداری کند واگربا نرمی ومدارا حاضرشد معاشرت با دوست بد را ترک کند باید به هرطریق ممکن جلوی اورا گرفت ، چون دوست بد بسیارخطرناک وزیان بار است و والدین نمی توانند دراین باره کوتاهی کنند والاّ سعادت فرزند خود را درخطرخواهند افکند

قال رسول الله ( صَلّی اللهُ علیهِ وَآلِهِ ) :« اَلمَرءُ عَلی دینِ خَلیلِهِ فَلیَنظُر اَحَدُکُم من یَخالِل .»

« آدمی بردین دوستش است ، پس نگاه کن چه کسی را دوست خود قرار داده ای .»

- قَالَ الصّادِقُ )علیه السلام )  :« مَن یُصحَبُ صَاحِبُ السُّوء لا یُسلَم .» 1 « آن که با دوست ناباب مصاحبت می کند به سلامت نمی ماند وحتماً آلوده می شود . »

  قاطعیت در تربیت

1-  سید مهدی برومند ،شیوه های تعلیم درقرآن وسنت، ص 28 و

 1- عصام عیتاری ، تربیت وآموزش کودک دراسلام ، دکترعبدالصاحب یادگاری ، چ 1370، ص

2- سید علی حسین زاده ، سیره تربیتی پیا مبر واهل بیت ،  ج 1 ص

3- نوری طبرسی، مستدرک الوسا ئل ، ج 2ص

1- شیخ محمّدبن الحسن الحرّ عا ملی ،  ج 7 ص

2- مستدرک الوسا ئل ، ج 2 ص

3- محمّد با قرمجلسی ، بحا رالانوار،  ج 67 ص

4- مستدرک ج 2 ص

5- وسائل الشیعه ، ج 7 ص

6- هما ن منبع ص

1- فرقان آیه

2- نا صر مکارم شیرازی، تفسیرنمونه،  ج15ص 166-

3- روم آیه

1- نمونه ج16 ص 479-

2- آل عمران آیه

1- بحارالانوار ج77ص

2- استا د حسین مظا هری، تربیت فرزند ازنظراسلام، ص

3- ابراهیم امینی ، آیین تربیت ،ص

1- عبدالواحد الامدی التمیمی،غررالحکم ودررالکلم،ترجمه ی محمد علی انصاری قمی، ص

 1- تربیت فرزند ازنظراسلام ص

1- محمد علی سا دات ، راهنمای پدران ومادران ،ج 1تلخیص ازص 113-

1- هما ن منبع ، تلخیص از ص 113-

2- فرقا ن آیه

3- شیخ عبّاس قمی،  سفینه البحا ر، ج2ص

4- بحا رالانوار ج74ص

1- نمونه ج15ص 72-

1- بحا رالانوار ج 74 ص

1- ابراهیم امینی ، اسلام وتعلیم وتربیت ، ص 118و

1- هما ن منبع ص 121و

6- مستدرک ، ج 2 ص

1- مستدرک ج 2 ص

 

پروژه تحقیق نقش مادر در تربیت فرزندان در دوره نوجوانی از دیدگاه قرآن، سنت و علم تحت pdf

 پروژه تحقیق نقش مادر در تربیت فرزندان در دوره نوجوانی از دیدگاه قرآن، سنت و علم تحت pdf دارای 70 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه تحقیق نقش مادر در تربیت فرزندان در دوره نوجوانی از دیدگاه قرآن، سنت و علم تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه تحقیق نقش مادر در تربیت فرزندان در دوره نوجوانی از دیدگاه قرآن، سنت و علم تحت pdf

چکیده مطالب:  
فصل اوّل :  
کلیّات  
1- تعریف وتبیین موضوع :  
2- ضرورت واهداف تحقیق :  
اهداف تحقیق :  
4- فرضیه ها یا سؤالات اصلی وفرعی :  
5- روش تحقیق:  
فصل دوّم :  
تربیت  
تعریف ریشه ی واژه ی تربیت  
ارزش تربیت :  
فطرت وتربیت :  
توصیه به فراگرفتن علم :  
اهمیت تربیت اولاد  
روش الگویی درتربیت فرزندان  
تربیت به وسیله ی دوست :  
قاطعیت در تربیت  
آثارتنبیه بدنی :  
فصل سوم :  
تربیت دینی نوجوان  
ضرورت درک نوجوان  
مسئولیّت پدران ومادران درتربیت دینی نوجوانان :  
انتخاب همسرمناسب :  
1- راهنمایی فرزند به جانب ایمان به خدای تعالی :  
2- ایجاد خصلت خشوع وتقوا وعبودیّت دراعماق وجود فرزند :  
3- پرورش حسّ حضورونظارت الهی :  
ویژگی های تربیت دینی نوجوان :  
راه های تقویّت رفتار مذهبی  
مادر وپرورش عاطفی فرزندان  
تربیت اجتماعی نوجوان  
فصل چهارم :  
دوره ی نوجوانی وبلوغ  
آثار تغییرات بلوغ :  
نیازها وعلا یق نوجوانان  
مراقبت ها درنوجوانی  
آموزش ها :  
ایجاد عادات مناسب :  
فصل پنجم :  
مشکلات نوجوان  
1- ترس ها ونگرانی ها  
2- خشم وحسادت  
دروغ گوئی :  
کمرویی :  
دزدی :  
وظایف خانواده درمورد دزدی:  
تربیت غریزه ی جنسی :  
انحرافات جنسی :  
اشکال مختلف انحرافات جنسی :  
درمان :  
نتایج :  
فهرست منابع :  
کتابنامه :  

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه تحقیق نقش مادر در تربیت فرزندان در دوره نوجوانی از دیدگاه قرآن، سنت و علم تحت pdf

1-  احمدی ، سیّد احمد ،روان شنا سی نوجوانا ن وجوانا ن ،انتشارات مشعل،

2- استادان طرح جامع آموزش خانواده، خانواده وفرزندان دردوره ی راهنما یی،انتشارات انجمن اولیاء ومربیان، 1377ش

3- اکبری، ابوالقاسم، مشکلات نوجوانی وجوانی ، نشرسا والان، 1381ش

4- آل ردل، شرلی، چگونه ما دران موفّقی شویم ، ترجمه ی آلما دخت مزینا نی ، انتشارات کتاب امروز،

5-  ال هی،لوئیز، زنا ن توانمند ، ترجمه ی مینا اعظا می ، انتشارات صورت گر، 1382ش

6- الامدی التمیمی، عبدالواحد، غررالحکم ودررالکلم، ترجمه ی محمد علی ا نصاری قمی، چاپ افست،تهران ، 1360ش

 7- امینی ، ابراهیم،  آیین تربیت ، ا نتشارات اسلامی،

8- امینی ، ابراهیم، اسلام وتعلیم وتربیت ، انتشارات انجمن اولیاء ومربیان،

9- انصاریا ن ،حسین، نظا م خانواده دراسلام، انتشا رات امّ ابیها،

10- انصاریان ،حسین، فروغی ازتربیت اسلامی،ا نتشارات مفید، چاپ چهارم، زمستان

11- حسین زاده ،سیدعلی، سیره تربیتی پیامبر واهل بیت ، پژوهشکده ی حوزه ودانشگاه،

1380ش

 12- حیدری ، اکرم ( گیتی ) ، کتاب بلوغ ، مشکلات روانی نوجوانان ،ا نتشارات پرشکوه، 1381ش

13- سادات ، محمد علی، راهنمای پدران ومادران ،دفترنشرفرهنگ اسلامی ، 1372، ج

14- شعاری نژاد ،علی اکبر، روان شنا سی نوجوان،انتشارات فاخر، تهران،

15-  طبرسی،نوری، مستدرک الوسا ئل ،آل بیت احیاء تراث، 1408 ق،  ج

16-  عا ملی ،حرّ(شیخ محمّدبن الحسن )، وسا ئل الشّیعه ، داراحیاء التراث العربی ، ج

17- عصام عیتاری ، تربیت وآموزش کودک دراسلام ، دکترعبدالصاحب یادگاری ، کانون نشر اندیشه های اسلام ، چاپ اول ، 1370،

18- قشلاقی، محمدعلی، روانشناسی رشد دردوره ی نوجوانی، انتشارات مولانا، چاپ اوّل ، 1371ش

19-  قا ئمی ،علی، نقش ما در درتربیت ، ا نتشا رات امیری ،1375ش

20-  قا ئمی ،علی، حیا ت زن دراندیشه ی اسلامی ، انتشا رات امیری ،1373ش

21- قمی،شیخ عبّاس،  سفینه البحا ر، بنیا دپژوهشهای اسلامی، 1416 ق،  ج

22-  کاکیا ،لیدا، نگرشی نو بر تربیت نوجوانا ن ، ا نتشارات اقاقی ، 1380ش

23-  دکتر کریمی،عبدالعظیم، رویکردی نما دین به تربیت دینی با تأ کید برروش های اکتشا فی، ، مؤسسه ی انتشارات قدیانی، 1374ش

24-  کلینی ،محمدبن یعقوب، اصول کا فی ،انتشارات گلگشت، 1375 ،ج

25-  استا د مظا هری،حسین، تربیت فرزند ازنظراسلام،انتشارات امّ ا بیها،چاپ ششم،

26- مدرّسی، آیت الله سیّد محمّد تقی ،آزادی ومسئولیّت زن ، ترجمه ی حمید رضا آ ژیر،    انتشا رات محبّا ن الحسین ،چاپ ا ول،

27- مجلسی ،محمد باقر، بحا رالانوار، داراحیاء التراث العربی، ج

28-  مکارم شیرازی،ناصر، تفسیرنمونه، دارالکتاب الاسلامیّه ، 1373، ج

29-  محمّدی ری شهری،محمد، میزان الحکمه،انتشارات دارالحدیث، 1378، ج

30-  استا د مطهّری ،مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام ،انتشارات صدرا،

31- ناصرعلوان ،عبدالله، چگونه فرزندان خودراتربیت کنیم ، مترجم عبدالله احمدی، نشراحسا ن ، 1377ش، ج

32- نراقی، محمد مهدی، جامع السعادات، چاپخانه ی نجف اشرف، بی جا، 1383ق، 3 جلد

33- نوّابی نژاد، شکوه، روان شنا سی زن ، چا پ اطلس ،1379ش

چکیده مطالب

دوران نوجوانی ازمهم ترین دوران زندگی هرفرد می باشد وبه دلیل بلوغ فرد است که این دوران مهم شمرده می شود ومادربه عنوان مربّی وهمراه همیشگی فرزند ، با درک اهمیّت این دوران باید روش های خاصّی را برای تربیت اسلامی فرزند درپیش گیرد

   یکی ازمهم ترین دلایل انتخاب این موضوع اهمیّت آن دررشد وتعالی جامعه وبالطبع زندگی بهترخانواده است ومادرمهمترین نقش را درتربیت فرزندان برعهده دارد

   دراین تحقیق بطوراجمالی به تربیت واهمیّت آن پردا خته ام . نقش مادردرتربیت ، نقش ویژه وحسّاسی است ودرلابلای بحث ، آیات قرآن وروایات منا سب بابحث را ذکرکرده ام

   دوران نوجوانی وبلوغ هم مهمترین دوره درشکل گیری شخصیّت هرفرد می باشدومشکلات این دوران هم اهمیّت بسزایی دارد

   خانواده ووالدین وروابط والدین با نوجوان اهمیّت ویژه ای دارد ووالدین خصوصاً مادرباید ازاین فنّ دقیق وحسّاس برخوردارباشد وشیوه های مناسبی را برای تربیت نوجوان بکارگیردتا نتیجه ی زحمات خود را درآینده ای نه چندان دوردریابد

   امید است پسران امروز که پدران فردا هستند ، با مطالعه ی این تحقیق به خودآ ینده وارزش واهمیّت خودرا دریابند وبه عنوان انسانی که باید درآینده پدرشودونسلی سالم وپاک به جامعه تحویل دهند

فصل اوّل

کلیّات

   1- تعریف وتبیین موضوع

    واژه ی تربیت ازریشه ی (رَبَوَ ) به معنای افزا یش ونمواست وبطورکلّی باید بررسی شود که مادرچگونه رفتاری را داشته باشد تا فرزندان موفّقی تربیت کند ونقش مادردرتربیت فرزندش به چه اندازه است ؟ واینکه مادرباید بداند اگردراین امرخطیرسستی کند ونوجوان را به حال خود رها کند نوجوان دچارچه مشکلاتی درهمان زمان حسّاس زندگی وهم دوره های بعدی زندگی خواهد شد واگراین نوجوان به ابتذال کشیده شود مادرباید بداند که این یک نفرمی تواند جمع زیادی را گمراه کند ، چرا که انسان موجودی اجتماعی است ، هم براجتماع اثرمی گذارد، هم ازاجتماع تأثیرمی پذیرد . بنابراین وظیفه ی مادراست که باید ها ونباید ها را به فرزندش بیاموزد تا بهشت زیرپای آن مادرشود

   2- ضرورت واهداف تحقیق

   ضرورت انتخاب این موضوع اهمیّت نقش مادر درتربیت نوجوان ا ست چرا که بیشترین ارتباط با خانواده مخصوصاً مادربه عنوان مدیرخانه می باشد

   مادرباید همّت کافی درامرتربیت داشته باشد چرا که پیروزی ها وموفقیّت ها وعدم آنها درفرزندان به مادربستگی دارد ومادروقتی جایگاه ونقش خود را شناخت با کمک ویاری گرفتن ازخدا می تواند فردی موفّق را به جامعه عرضه کند ومانع ازاثرتهاجم فرهنگی درروحیّه ی حسّاس نوجوان خود شود

    اهداف تحقیق

   1- دردوران نوجوانی به دلیل دوره ی حسّاس بلوغ درآن ، اهمیّت بسزایی درتربیت فرد دارد واهمال وسهل انگاری دراین مقطع حسّاس زندگی ، اثرات سوئی برفرد وجامعه دارد

   2- مادر نقش مهمّی درتربیت فرزند دارد ، چه دردوران بارداری وچه بعد ازآن . مادرباید وظایف خود را درتمام جنبه های تربیتی ، دینی، اجتماعی، عاطفی و; بشناسد وعملاً آنها را را

درتربیت فرزند بکاربرد

   3- هدف من آشنا کردن مادران با وظایفشان است وهم اینکه خودم با وظایفم درآ ینده        آشنا شوم

    3- پیشینه ی موضوع : درمورد موضوع تربیت کتاب هایی نوشته شده که به چند دسته تقسیم می شود

   1- کتاب های تفسیری : ازجمله تفسیرمجمع البیان ( طبرسی)، تفسیرالمیزان(علاّمه طباطبایی) تفسیرنمونه ( مکارم شیرازی)

   2- کتاب های روایی : مانند الکافی ( شیخ کلینی) ، غررالحکم ودررالکلم، مستدرک الوسائل، بحارالانوار، وسائل الشّیعه

   3- کتاب های تربیتی : برخی ازکتاب های تربیتی که دراین تحقیق مورد استفاده قرار گرفته به شرح ذیل می باشد

   یک – نقش مادردرتربیت ( دکترعلی قائمی)

   این کتاب شامل 15 بخش می باشد که بخشهای اهمیّت مادر، خصایص یک مادرخوب، درطریق مادرشدن، نقش فرهنگی مادر ، نقش معنوی مادر، دراین تحقیق مورد استفاده قرار گرفت . این کتاب به زبانی ساده وروان به تحلیل مطالب پرداخته ا ست

   دو- بلوغ (اکرم حیدری)

   این کتاب ازسه فصل تشکیل شده ومن ازفصل دوّم «بلوغ» وازبحثهای رشدجسمانی وروانی، بلوغ وخانواده ، ( انواع خانواده و;) ، خواسته ها وتوقّعات نوجوان ازوالدین ، نقش آموزش وپرورش، نیازهای اجتماعی نوجوانان وجوانان استفاده کردم

   دراین کتاب مسأله ی بلوغ ومطالب پیرامون آن مورد بررسی قرارگرفته وانواع خانواده ها

وچگونگی رفتاروبرخورد با نوجوان مورد بررسی قرارگرفته است

   سه- روان شناسی نوجوان ( دکترعلی اکبرشعاری نژاد)

   این کتاب شامل 8 فصل می باشد ودرآن به مسأله ی بلوغ ونوجوانی بطورمفصّل پرداخته شده. درفصل 2 روان شناسی بلوغ ونوجوانی ، فصل 4 نوجوانی ، فصل 6 رشد وتکامل عاطفی واجتماعی نوجوان ، فصل 7 مسائل نوجوانان ودرفصل 8 بزهکاری نوجوانان بررسی شده است. من ازاین کتاب بهره ی زیادی بردم وبیشترین مطالب را تقریباً ازاین کتاب استفاده کردم ، کتاب جامع وکاملی درزمینه ی روان شناسی نوجوان می باشد

   چهار- مشکلات نوجوانی وجوانی ( ابوالقاسم اکبری)

   این کتاب شامل 2 فصل می باشد که به مسائل نوجوانی وجوانی پرداخته ودرآن بیشترمشکلات نوجوان بررسی شده مانند دروغگویی ، دزدی و; که من درتحقیق خود دربخش مشکلات نوجوان ازاین کتاب استفاده ی زیادی کرده ام

   این کتاب علاوه بر تشریح مشکلات دوره ی نوجوانی به راه های درمان مشکل هم پرداخته است

   پنج- زنان توانمند( لوئیزال هی ، مینا اعظامی)

   این کتاب شامل 11فصل می باشد ونویسنده ی آن خانمی خارجی است که به بیان دیدگاه خود درمورد زنان توانمند پرداخته است . من درقسمت تربیت عاطفی نوجوان ازاین کتاب استفاده

کردم ، این کتاب روشهای توتنمند کردن زنان را بیان کرده ودرکل کتاب جالبی است

   امّا من دراین تحقیق بطورجامع به مسأله ی تربیت ونقش مادردرتربیت نوجوان ، دوران بلوغ ونوجوانی ومشکلات این دوران وراه های درمان آن پرداخته ام

   4- فرضیه ها یا سؤالات اصلی وفرعی

   1- نقش مادردرتربیت فرزند ازدیدگاه قرآن را بیان کنید؟

   2- نقش مادردرتربیت فرزند ازدیدگاه سنّت چیست؟

   3- معنای تربیت چیست؟

   4- تربیت ازچه زمانی آغازمی شود؟

   5- خانواده چه تأثیری درتربیت فرزند می تواند داشته باشد؟

   6- نقش مادردرتربیت فرزند ازدیدگاه علم را بیان کنید؟

   7- سن نوجوانی ازچه زمانی شروع می شود؟

   5- روش تحقیق

   روش تحقیق کتابخانه ای ا ست که ابتدا با طرح سؤالاتی درمورد موضوع موضوع را برای خود بازکرده وبعد به دنبال منبع ازکتابخانه های آستان قدس، مکتب زهرای اطهر(سلام الله علیها) و; همچنین ازcd الهادی برای کتاب شناسی استفاده شد وبعد به مطالعه ی کتابها پرداختم وسپس فیش نویسی صورت گرفت

فصل دوّم

تربیت

 تعریف ریشه ی واژه ی تربیت

    برای تربیت تعاریف متفاوتی ارائه شده واین تفاوت ها ناشی ازاختلاف درمورد ریشه ی  این کلمه است

    برخی آن رامشتق از« ربّ » می دانند ومناسب باآن تربیت راتعریف می کنند

    قیّومی درکتاب المصباح المنیر خاطرنشان نموده که اگراین کلمه « ربّ » به غیرعاقل مضاف شد، به مفهوم مالک است ، ولی اگربه عاقل مضاف شد، به معنای سیّد است

    جوهری هم درصحّاح اللّغه آن رابه معنای مالک، اصلاح کننده وتمام کننده می داند

    راغب می گوید: « واین کلمه ( رب ) منصوب است به کلمه ی رب که مصدر است ، دراین صورت رب به کسی می گویند که علم را اصلا ح می کند ، می پروراند وتکمیل می کند مانند حکیم . یا به کسی گفته می شود که تمام اینها را در مورد خود به وسیله دانش        اعمال می کند (یربّ نفسه بالعلم ) درنتیجه معنای تربیت عبارت خواهد بوداز فراهم نمودن بستری برای برانگیختن ورشد هر گونه استعداد بالقوه دریک موجود، به نحوی که بتواند       به شکلی مستمراورا درراه رسیدن به کما ل وجودی یاری دهد .[1]

    تعریفی دیگر برای تربیت ارائه شده است : تربیت از ماده ی ( رَبَوَ) به معنای افزودن ورشد ونموّ کردن آمده ودراصطلاح تعاریف متعددی برای آن ارائه شده است وهرکس از

زاویه ای به آن نگریسته وتعریفی خاص از آن کرده است

    زمخشری برای کلمه ی تربیت معنای رشد را عنوان می نماید ، معجم ابو بسیط تربیت را عبارت ازتغذیه ی جسمی ، رشد فکری وفرهنگی انسان می داند ودرکتاب تاج العروس کلمه ی تربیت ، مفهومش با این مثال روشن شده است ( کسی که فرزند خود را تعلیم می دهد ) که به مرحله ی ادراک وبلوغ نائل شود

ازدیدگاه اسلام ، تربیت، مجموعه روش هایی است که ازابتدای تولّد وحتّی قبل ازآن باید به کاربرد تا استعدادهای نهفته دروجود انسان رشد ونموّ لازم را پیدا نموده ودرمسیرتکامل قرارگیرد

    تربیت عبارت است ازهرگونه فعالیتی که معلمان ، والدین یا هر شخص به منظور   اثر گذاری بر شناخت ، نگرش ، اخلاق ورفتار فردی دیگر بر اساس اهداف از پیش تعین شده، انجام می دهد

    البته اهداف ومحتوای تربیت نسبت به هر فرد ، گروه یا مکتبی متفاوت است . طبق این تعریف نه مربی تنها به معلم اطلاق می شود ونه متربی به دانش آموز . هم چنین محیط تربیت نیز اعم از مدرسه ومحیط های آموزشی است وشامل مدرسه ، خانه ، محل کار وحتی کوچه وخیابان نیز می شود

ارزش تربیت

- جعفربن احمد القمی فی کتاب الغایات عن علی )علیه السلام ) انّهُ قال علی : )علیه السلام ) «مَا نَحَلَ والِدٌ ولداً نحلاً اَفضَلَ مِن ادَبٍ حسنٍ »3« بذل وبخشش هیچ پدری به فرزندش بهترازتربیت پسندیده نیست .»

- محمّدبن یعقوب عن علی بن ابراهیم ، عن ابیه، عن النوفلی، عن السکونی ، عن أبی عبدالله )علیه السلام )  قال :« قَالَ رَسُولُ الله ( صَلّی اللهُ علیهِ وَآلِهِ ) : « الوَلَدُ الصّالِح رِیحَانَهُ مِنَ الله .1 » « فرزند صالح گلی است ازخدا .»

- علی بن اسباط فی نوادره عن اسماعیل عمه عن رجل عن أبی عبدالله )علیه السلام )  قال :   « الغُلامُ یلعبُ سَبعَ سِنین وَیَتَعَلَّمُ سَبعَ سِنین وَیَتَعَلَّمُ الحلالِ وَالحَرامِ سَبعَ سِنین .2 »  « فرزند درهفت سال بازی می کند ودرهفت سال بعد یاد می گیرد ودرهفت سال سوّم حلال وحرام را می آموزد. »

فطرت وتربیت

-  قال النّبی ( صَلّی اللهُ علیهِ وَآلِهِ ) :«  کُلُّ مُولودٍ یُولَدُ عَلَی الفِطرَهِ فَاَبَواهُ یُهَوِّدانِهِ  وَ

یُنَصِّرانِهِ»3 « هرمولودی برفطرت سلیم الهی واسلامی زاده می شود ، پس پدران او هستند که اورا به دین یهودی ونصرانی درمی آورند. »

توصیه به فراگرفتن علم

- قال رسول الله ( صَلّی اللهُ علیهِ وَآلِهِ ) :« اِنَّ المُعَلِّم اِذ قَالَ لِلصَبِیِّ ( بِسمِ الله ) کتبَ اللهُ لَهُ وَ لِلصَبِیِّ وَلِوالِدَیهِ بَرائَهٌ مِنَ النَّار»4 « وقتی که معلّم به کودک نام خدا بیاموزد ، خداوند برای معلّم ، کودک وپدرومادرش برگه ی آزادی ازآتش را نوشته است . »

- قَال امیرَ المؤمنین )علیه السلام )  : قال رسول الله ( صَلّی اللهُ علیهِ وَآلِهِ ) :« عَلِّمُوا اَولادَکُم اسبَاحَهَ وَالرُّمَایَه 5» « یاد دهید به فرزندانتان تیراندازی وشنا کردن را »

- قال رسول الله ( صَلّی اللهُ علیهِ وَآلِهِ ) :« مَن قَبَّلَ وَلَدَهُ کَتَبَ الله لَهُ حَسَنَه وَمن فَرَّحَه الله یَومَ القِیامَهِ وَمَن عَلَّمَهُ القُرآن دَعی بَالا بَوَینِ فَکَینَا حلَّتَینِ تَضَی مِن نُورِهِمَا وُجُوهُ اَهلِ الجَنَّه 6»   « کسی که ببوسد فرزندش را ، خداوند برای او حسنه می نویسد وکسی که فرزندش را شاد کند، خدا او را درروز قیامت شاد می کند وکسی که یاد دهد قرآن را به فرزندش به پدرومادرپوشانده می شود لباس هایی که روشن می شود ازنورآن لباس ها صورت های اهلبهشت

    اهمیت تربیت اولاد

   ( وَالَّذینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا هَب لَنَا مِن اَزوَاجِنَا وَذُرِّیَاتِنَا قُرَّهَ اَعیُن وَاجعَلنَا لِلمُتَّقینَ اِمَامَاً)

   ترجمه : « آن ها کسانی هستند که می گویند : پروردگارا ازهمسران وفرزندان ما ، مایه ی روشنی چشم ماقرار ده وما راپیشوای پرهیزگاران نما.»

    یکی ازویژگی های مؤمنین راستین این است که توجّه خاصّی به تربیت فرزند وخانواده ی خویش دارند وبرای خود دربرابرآنها مسئولیّت فوق العاده ای قائلند

    بدیهی است منظوراین نیست که تنها درگوشه ای بنشینند ودعا کنند ، بلکه دعا دلیل شوق وعشق درونیشان براین امراست ورمز تلاش وکوشش

    مسلّماً چنین افرادی آن چه درتوان دارند درتربیت فرزندان ، هسران وآشنایی آنها به اصول وفروع اسلام وراه های حق وعدالت فروگذار نمی کنند ودرآنجا که دستشان نمی رسد ، دست به دامن لطف پروردگار می زنند ودعا می کنند . اصولاً هردعای صحیحی باید این گونه باشد ، به مقدار توانایی تلاش کردن وخارج ازحوزه ی توانایی دعا نمودن

    اللهُ الّذی خَلَقَکُم مِن ضَعفٍ ثُمَّ جَعَلَ مِن بَعدِ ضَعفٍ قُوَّه;3 یعنی : « خداوند همان کسی است که شما راآفرید درحالی که ضعیف بودید سپس بعد ازاین ضعف وناتوانی قوّت بخشید وبازبعد ازقوّت ، ضعف وپیری قرار داد ، اوهرچه بخواهد می آفریند واوست عالم وقادر.»

    درآغاز آن چنان ضعیف وناتوان بودید که حتّی قدرت نداشتید مگسی راازخود دور کنید یا آب دهان خویش رانگه دارید ، این ازنظر جسمانی ، ازنظر فکری به مصداق لا تَعلَمُونَ شَیئاً هیچ چیز نمی دانستید ، حتّی پدرومادر مهربان را که دائماً مراقب شما بودند            نمی شناختید، ولی کم کم دارای رشد وقدرت شدید ، اندامی نیرومند وفکری قوی وعقلی توانا ودرکی وسیع پیدا کردید وبااین حال نمی توانستید این قدرت رانگه دارید ودرست همانند انسانی که ازدامنه ی کوه بلندی به فراز قلّه رسیده، ازطرف دیگرسراشیبی راشروع کردید وبازبه قعردرّه ضعف وناتوانی جسمی وروحی رسیدید

    این آیه نیرو وقدرت جوانی ومستی جوانی ونوجوانی رایادآور می شود ، زمانی که بهترین زمان برای یادگیری وبهره گیری ازقدرت جوانی است

    مرحوم فیض ( علیه الرحمه) درتفسیرصافی ذیل آیه ی شریفه ی هُوَ الَّذی یُصَوِّرُکُم فِی الارحَام کَیفَ یَشَاء2 روایتی نقل می کند که برای همه مخصوصاً پدرومادرها تکان دهنده است ومی فرماید: « وقتی دوملک مصوّرآمدند که کودک را تصویروصورت بندی کنند          خطاب می شود به آن دوملک که نگاه کنید به پیشانی مادر وسرنوشت این کودک راازآنجا برداشت کنید وآن چه درپیشانی مادراست همان را قضا وقدر وسرنوشت این کودک قراردهید.              بعد خطاب  می شود امّا بداء هم برای من قراردهید

    قضا وقدرتعلیقی است درپیشانی مادربرای کودک ، وآن دوملک هم این کاررا می کنند ، مقدّرات این کودک، سعادت وشقاوت این کودک ، سرنوشت این کودک راازپیشانی مادر      می گیرند ودرپیشانی اومی نویسند وبرای پروردگارعالم بداء قرار می دهند.»

    معنای این جمله که« بداء برای من قراردهید» چنین است ، یعنی پدرومادر دخالت مستقیم درسرنوشت کودک دارند . نمی گوییم علّت تامّه ، بلکه مادرخوب وپدرباتفاوت زمینه سازاخلاق وسعادت فرزندهستند وپدرومادرلاابالی وبی عفّت وبی توجّه به مال حرام وحلال نیزدرتربیت و

سرنوشت فرزندشان دخالت دارند

    بالاخره این روایت به ما می گوید که پدرومادردخالت مستقیم ومؤثّردرسرنوشت کودک، نوجوان وجوان دارند، به همین دلیل تربیت اولاد دراسلام ازاهمّ واجبات است

    پیامبر( صلّی الله علیه وآله) فرمودند: « لعنت خدا برآن پدرومادری باد که موجب شود اولادش عاق گردد.»

    معنای این جمله این است که اگرپدرومادری اولاد راتربیت صحیح نکنند ودین وادب صحیح به اونیاموزند ، این اولاد معمولاً پرخاشگروطغیان گروبی ادب می شوند ودرمقابل همه حتّی پدرومادرقدعلم می کنند وسبب می شوند که پدرومادرآنها راعاق کنند درحالی که مقصّر خود پدرومادرهستند

    درروایتی دیگرمی خوانیم پیامبر( صلّی الله علیه وآله) با اصحابشان ازجایی ردمی شدند ، برخورد کردند به بچّه هایی که درآنجا بازی می کردند .  پیامبر( صلّی الله علیه وآله) نگاهی به بچّه ها کردند وبعد فرمودند: « بدا به حال بچّه های دوره ی آخرالزّمان ازدست پدرومادرهایشان، به خاطر این که پدرومادرها به فکردنیای بچّه هایشان هستند، امّا به فکرآخرت آنها نیستند، به فکرتأمین آتیه برای اولادشان هستند امّا به فکرتربیت صحیح ، ادب و دین اونیستند .» سپس فرمودند:« من بری هستم ازاین گونه مردم وآنها هم ازمن بری هستند.»

    باعمل تربیت کنید نه بازبان دختربچّه ازاعمال مادرش آداب زندگی، شوهرداری، خانه داری وبچّه داری فرامی گیرد و به وسیله ی رفتارپدرش مردها راشناسایی می کند

    پسربچّه به وسیله ی رفتار پدرش درس زندگی، زن داری وبچّه داری می آموزد وبارفتارمادرش زن ها را می شناسد وبرای آینده ی خویش تصمیم می گیرد

    حضرت علی )علیه السلام ) می فرمایند: « شما به بزرگان احترام بگذارید تا کودکان به شما احترام بگذارند.» 1  هم چنین می فرمایند: « پندی که زبان گفتارازآن خاموش وزبان کردار بدان گویا باشد هیچ گوشی آن رابیرون نمی افکند وهیچ نفعی باآن برابری نخواهد کرد.»

    روش الگویی درتربیت فرزندان

    یکی ازمؤثّرترین روشهای تربیتی ، روش الگویی است . دراین روش به جای این که همه چیزراازراه گفتار، پند دادن ونصیحت کردن ، به فرزندان خودبیاموزیم ( روش مستقیم )     سعی می کنیم بارفتار خود به طورغیرمستقیم به تربیت وآموزش فرزندان خودبپردازیم

    والدین برای تربیت فرزندان باید با اعمال ورفتارشان جوّ خانه راچنان کنند که زندگی درآن فضای تربیتی ، خود به خود به تربیت فرزندان کمک کند . برای این منظورلازم است که آنها با عمل کردن به توصیه هایی که پیوسته به فرزندان خویش می کنند، الگوهای رفتاری زنده ومناسبی برای آنها باشند

    درسنین نوجوانی ، بی خبری واعتمادی که کودکان نسبت به بزرگترها دارند وجود ندارد و نوجوانان رفتاروکردار والدین ومربّیان خود را زیر ذرّه بین نقّادی وکنجکاوی قرار می دهند و حتّی شاید دراین زمینه زیاده روی نیز بکنند واگرتضادّی دررفتاروگفتارآنان مشاهده کنند نسبت به توصیه هایشان بی اعتماد می شوند

    اگرنوجوانی نتواند به والدین خوداعتماد بکند ، به طورطبیعی ازحوزه ی اثرپذیری وتربیت آنها خارج می شود . فرزندان به سان درختانی هستند که درآب وخاک خانه رشد می کنند ومعمولاً متناسب باهمان آب وخاک میوه می دهند

    پدرومادردلسوزبه منظورتربیت صحیح فرزندان خودباید کنترل اعمال، حالات وعواطف خودرا جدّی بگیرند وخویشتن رابی قید، آزاد ، بی تعهّد وبی مسئولیت احساس نکنند. اگرلازم باشد که آنها دراین راه محرومیّتی رابپذیرند ، باید چنین کنند . مثلاً ازرفتن به برخی مهمانی ها که اثرات نامطلوب برفرزندان دارد بپرهیزند، جلوخشم خود را بگیرند، درارتباط باهمسرخود باگذشت وسازشی بیشتررفتارکنند تا درحدّ ممکن ازبروزاختلاف ودرگیری جلوگیری نمایند

    متأسّفانه عدّه ی زیادی ازپدران ومادران این مسئولیّت را درخوداحساس نمی کنند وکمترین توجّهی به آن ندارند ، به این ترتیب بسیاراتّفاق می افتد که درحضورفرزندان خود          مشاجره می کنند وگاه ممکن است کاررابه جاهای باریک ترنیز بکشانند . آنها به این وسیله نوجوان حسّاس وکم طاقت خود را مضطرب می سازند ودرس ناسازگاری وخشونت رادرعمل به آنها می آموزند

    برخی دیگرحریم اخلاق وادب بویژه عفّت کلام رابدرستی رعایت نمی کنند وازاستعمال کلمات نا مناسب واحیاناً زشت ورکیک باکی ندارند. به کاربردن این گونه کلمات سبب می شود که فرزندان ازهمان اوان کودکی حریم ادب راجدّی نگیرند. رواج بد دهنی وفحّاشی دربرخی کودکان ونوجوانان بیش ازهمه ناشی ازهمین علّت است

    دربرخی خانواده ها حریم حرمت پدربزرگ ومادربزرگ محفوظ نیست . درچنین     خانواده هایی  احترام به پدرومادر را فرزندان درعمل ازپدرومادر خویش فرا می گیرند ووقتی به سنّ رشد برسند ، رفتاری مشابه با پدرومادرخود خواهند داشت ، زیرا درعمل قداست پدرومادر درنظرآنها شکسته است

    روش الگویی بهترین ، مؤثّرترین وطبیعی ترین وسیله برای انتقال ارزشهای اخلاقی و فرهنگی درخانواده است وطی آن فرزندان درمسیر طبیعی زندگی به راحتی این ارزش ها را فرا می گیرند وبه آنها خومی گیرند. اشکالاتی که معمولاً درروش های مستقیم پیش می آید      ( ازقبیل ایجاد احساسات منفی ، مقاومت وامثال آن ) دراین روش هرگز به وجود نمی آید . نوجوان به طورفطری میل وکشش به سوی ارزش های انسانی واخلاقی دارد ودرصورتی که شرایط فراهم باشد به راحتی این ارزش ها دردرون اوشکوفا می شوند

ارزش هایی چون آرمان خواهی، نوع دوستی و; دردوران بلوغ به شکوفایی می رسند و خانواده باید با برنامه های اصولی این ارزش ها را به رشد تکاملی خود برساند وازاین نیروی معنوی سرشارنوجوانان بهترین استفاده رابه عمل آورند

       تربیت به وسیله ی دوست

دوستان دریکدیگر تأثیر می گذارند وهم سان وهم خو می شوند ، به همین جهت دوست را می توان به عنوان یک عامل مؤثّردرتربیت محسوب کرد

اسلام نیزبه این نیازطبیعی وارزش دوست توجّه داشته که انسان را درتهیّه دوست ونگهداری آن تشویق می کند

    یَا وَیلَتَی لَیتَنِی لَم اَتَّخِذ فُلا ناً خَلیلاً 2 یعنی : « ای وای برمن ! ای کاش( فلان شخص گمراه) رادوست خود انتخاب نکرده بودم.»

    بدون شکّ عامل سازنده ی شخصیّت انسان ، بعد ازاراده وخواست وتصمیم او ، امورمختلفی است که ازاهمّ آنها هم نشین ودوست ومعاشراست، چرا که انسان خواه وناخواه تأثیرپذیراست وبخش مهمّی ازافکار وصفات اخلاقی خود را ازطریق دوستان می گیرد . این حقیقت هم ازنظرعلمی وهم ازنظرطریق تجربه ومشاهدات حسّی به ثبوت رسیده است

    این تأثیرپذیری هم ازنظرمنطق اسلام تا آن حدّ است که درروایات اسلامی ازپیامبرخدا حضرت سلیمان )علیه السلام )  چنین نقل شده :« لا تَحکُمُوا عَلی رَجُلٍ بِشَیءٍ حتّی تَنظُرُوا إلی مَن یُصَاحَب ، فَاِنَّمَا یَعرِفُ الرَّجُل بِاِشکَالِهِ وَاَقرانِهِ وَیَنسِبُ عَلی اَصحابِهِ وَاخوانِهِ » 3 « درباره ی کسی قضاوت نکنید که به دوستانش نظر بیافکند ، چراکه انسان به وسیله ی دوستان ویاران و رفقایش شناخته می شود.»

    امیر المؤمنین )علیه السلام )  درگفتارگویای خود می فرمایند:  «وَمَن اَشبَهَ عَلَیکُم امرهِ وَلَم تَعرَفُوا دینِهِ فَانظُرُوا إلی خُلَطائهِ فَان کانُوا اهلَ دینِ الله فَهُوَ علی دینِ الله وَاِن کَانُوا علی غَیرِ دینِ الله فَلا حَظ لَهُ مین دینِ الله »4  « هرگاه وضع کسی برشما مشتبه شد ودین اورا نشناختید به دوستانش نظرافکنید ، اگر اهل دین وآئین خدا باشند اونیز پیروآئین خداست واگربرآئین خدا نباشد اونیز بهره ای ازآئین حق ندارد.»

    به راستی گاه نقش دوست درخوشبختی وبدبختی یک انسان ازحرّ عاملی مهم تراست ، گاه

اوراتاسرحدّ فنا ونیستی پیش می برد وگاه اورابه اوج افتخار می رساند

    عن أباالحسن سل عن افضل عیش الدّنیا ؟ فقال: سعه المنزل وکثرهُ المحبّین1 ازحضرت

أبوالحسن سؤال شد که:بهترین زندگی ها کدام است؟ فرمودند :«وسعت منزل وکثرت دوستان.»

نتیجه ی دوستی فقط معاشرت ورفت وآمد وگفت وشنود نیست ، بلکه آثاربیشترومهمتری بر آن مترتّب می شود . مهم ترین اثری که برآن مترتّب می شود عبارت است ازتأثیری که دربین آنان انجام می گیرد ، به او اعتماد می نماید وگفتارش را باورمی کند، هم سان وهم رنگ او  می شودواین بدان جهت است که دربین دوکودک یا دونوجوان ، سنخیّت وتناسب روحی خاصّی وجود دارد که چنین سنخیّتی بین آنها ویک فرد بزرگ سال وجود ندارد

دوکودک یا دو نوجوان بیگانه نیستند ، افکاروخواسته های درونی یکسانی دارند ، حرف یکدیگررا بهترمی فهمند ، بهترمی توانند نسبت به همدیگراعتماد نمایند واسراردل خود را درمیان بگذارند وراهنمایی بخواهند . به همین جهت انتخاب دوست را می توان یکی ازعوامل مؤثردرتربیت دانست

نوجوانان چون ساده لوح و زود باور وکم تجربه اند ، زود فریب می خورند ودردام های فساد گرفتار می شوند ، هم خودشان باید درانتخاب دوست دقّت کنند وهرکسی را به دوستی نپذیرند ، هم اولیاء ومربّیان باید درتهیّه ی دوست خوب واجتناب ازدوست بد ، به آنان کمک نمایند

والدین نمی توانند ونباید فرزند خود را ازدوست گرفتن بازدارند ، چون یک نیازطبیعی است وجلوگیری ازآن ممکن است موجب عکس العمل های سوء روانی گردد ، بلکه باید به اوکمک کنند تا دوست خوب انتخاب کند

دوست گیری یک امرفرمایشی ودستوری نیست تا با دخالت مستقیم والدین انجام بگیرد

کودک ونوجوان فردی را به دوستی می پذیرد که که با استقلال وآزادی او را انتخاب نموده باشد ودوست تحمیلی را دوست واقعی وقابل اعتماد نمی داند

پس والدین خوب باید ازبین بچّه های خویشان یا همسایگان یا دوستان افراد خوب ومؤدّبی را پیدا کنند و وسیله ی بازی ومعاشرت فرزند خود را با آنان فراهم سازند . این وضع را تا مدّتی به دفعات مکرّرادامه دهند ودرطول این مدّت به طورغیرمستقیم مراقب آنان باشند ، چنان چه احساس کردند که با یک یا چند نفرازآنها انس گرفته وطرح دوستی ریخته ، وسیله ی ارتباط و رفت وآمد بیشترآنان را فراهم سازند

کاردیگری که والدین می توانند انجام دهند ، این است که موضوع دوست گیری را رسماً با فرزند خود درمیان بگذارند وبگویند : ما می دانیم که تومیل  داری یک نفریا چند نفردوست  خوب وصمیمی داشته باشی ، مانعی ندارد ، این فکرخوبی است ، ولی باید توجّه داشته باشی که دوست خوب ، بسیارمفید وسودمند واسباب آبروی انسان است ، ولی دوست بد بسیارخطرناک وزیان بخش است . آن گاه فواید دوست خوب ومضارّ دوست بد را برایش بیان کنند

پس علایم وصفات دوست خوب وبد را برایش کاملاً توضیح دهند وبگویند : مواظب باش با افراد بد دوستی نکن . بعد ازآن به طورغیرمستقیم برارتباطات ورفت وآمدهای اونظارت نمایند

اگردیدند با فرد صالح وخوبی طرح دوستی ریخته ، وسیله ی ارتباط بیشترآنان را فراهم سازند وچنان چه احساس کردند با فرد ناشایسته ای معاشرت می کند ، با کمال نرمی وزبان خوش به او یاد آورشوند که : این دوست تو دارای فلان عیب ونقص است وصلاح نیست با اومعاشرت کنی وآثاروعواقب سوء معاشرت با اورا مشفقانه توضیح دهند وازاوبخواهند که ازمعاشرت با او خودداری کند واگربا نرمی ومدارا حاضرشد معاشرت با دوست بد را ترک کند باید به هرطریق ممکن جلوی اورا گرفت ، چون دوست بد بسیارخطرناک وزیان بار است و والدین نمی توانند دراین باره کوتاهی کنند والاّ سعادت فرزند خود را درخطرخواهند افکند

قال رسول الله ( صَلّی اللهُ علیهِ وَآلِهِ ) :« اَلمَرءُ عَلی دینِ خَلیلِهِ فَلیَنظُر اَحَدُکُم من یَخالِل .»

« آدمی بردین دوستش است ، پس نگاه کن چه کسی را دوست خود قرار داده ای .»

- قَالَ الصّادِقُ )علیه السلام )  :« مَن یُصحَبُ صَاحِبُ السُّوء لا یُسلَم .» 1 « آن که با دوست ناباب مصاحبت می کند به سلامت نمی ماند وحتماً آلوده می شود . »

  قاطعیت در تربیت

1-  سید مهدی برومند ،شیوه های تعلیم درقرآن وسنت، ص 28 و

 1- عصام عیتاری ، تربیت وآموزش کودک دراسلام ، دکترعبدالصاحب یادگاری ، چ 1370، ص

2- سید علی حسین زاده ، سیره تربیتی پیا مبر واهل بیت ،  ج 1 ص

3- نوری طبرسی، مستدرک الوسا ئل ، ج 2ص

1- شیخ محمّدبن الحسن الحرّ عا ملی ،  ج 7 ص

2- مستدرک الوسا ئل ، ج 2 ص

3- محمّد با قرمجلسی ، بحا رالانوار،  ج 67 ص

4- مستدرک ج 2 ص

5- وسائل الشیعه ، ج 7 ص

6- هما ن منبع ص

1- فرقان آیه

2- نا صر مکارم شیرازی، تفسیرنمونه،  ج15ص 166-

3- روم آیه

1- نمونه ج16 ص 479-

2- آل عمران آیه

1- بحارالانوار ج77ص

2- استا د حسین مظا هری، تربیت فرزند ازنظراسلام، ص

3- ابراهیم امینی ، آیین تربیت ،ص

1- عبدالواحد الامدی التمیمی،غررالحکم ودررالکلم،ترجمه ی محمد علی انصاری قمی، ص

 1- تربیت فرزند ازنظراسلام ص

1- محمد علی سا دات ، راهنمای پدران ومادران ،ج 1تلخیص ازص 113-

1- هما ن منبع ، تلخیص از ص 113-

2- فرقا ن آیه

3- شیخ عبّاس قمی،  سفینه البحا ر، ج2ص

4- بحا رالانوار ج74ص

1- نمونه ج15ص 72-

1- بحا رالانوار ج 74 ص

1- ابراهیم امینی ، اسلام وتعلیم وتربیت ، ص 118و

1- هما ن منبع ص 121و

6- مستدرک ، ج 2 ص

1- مستدرک ج 2 ص

 

پروژه مقاله کاشت، داشت، برداشت گیاه صنعتی پنبه تحت pdf

 پروژه مقاله کاشت، داشت، برداشت گیاه صنعتی پنبه تحت pdf دارای 37 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله کاشت، داشت، برداشت گیاه صنعتی پنبه تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه مقاله کاشت، داشت، برداشت گیاه صنعتی پنبه تحت pdf

مقدمه:  
پنبه Gossy Diam SPP  
تاریخچه کشت در ایران:  
گیاهشناسی پنبه:  
برگ:  
مراحل نمو پنبه یا فتولوژی پنبه:  
بنا بر این مراحل نمو به این صورت است:  
نکته:  
پایان مرحله غوزه دهی:  
نکته کاربردی:  
درجه حرارت:  
کمبود نور:  
رطوبت:  
آب :  
شوری خاک:  
طبقه بندی پنبه:  
G.ar دارای 6 نژاد است:  
تتراپلوئید :  
رقم بلقار 433:  
شرایط انتخاب پبنبه برای کشت:  
اماده سازی بذر جهت کاشت:  
روش های مختلف ولینته کردن:  
تاریخ کاشت پنبه:  
فاصله کاشت در پنبه:  
کنترل علف های هرز  
5-  استفاده از علف کش های هورمونی  
راندآپ  
آفات وبیماری های پنبه  
برداشت پنبه  
فهرست منابع و ماخذ  

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه مقاله کاشت، داشت، برداشت گیاه صنعتی پنبه تحت pdf

 تولید نباتات صنعتی  /  دکتر محمد رضا خواجه پور  / انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان

 زراعت گیاهان صنعتی  /   دکتر خدابنده  /  انتشارات سپهر دانشگاه تهران

مقدمه

  نباتات صنعتی به مجموعه ای از گیاهان صنعتی اطلاق می شود که فرآورده های آن بطور مستقیم یا غیر مستقیم مورد فرآیند سازی در کارخانه های مربوطه قرار می گیرد تا مورد استفاده گردد هر چند که ممکن است محصولات حاصله تا حدودی به طور مستقیم در اختیار انسان و یا دام قرار گیرد و در حال حاضر فرآورده های نباتات صنعتی نقش مهمی در اقتصاد کشور ها بازی می کند و اکثراً از محصولات استراتژیک محصوب می شوند به همین صورت شناخت دقیق نیاز اکولوژیکی و روش های تولید آن برای افزایش تولید در واحد سطح از اهمیت زیادی برخوردار است

پنبه Gossy Diam SPP

 از خانواده Malraceae نام انگلیسیCadton  و نام عربی القطن مهمترین گیاه لیفی است یا الیافی است در نقاط مختلف دمیا و از زمان هائی دور کشت می شده است عده ای منشاء آن را آفریقا و برخی هم هند و چین می دانند و معتقدند که از طریق آفریقا به هندوستان و سپس به چین برده شده است شواهد باستان شناسی قدیمی ترین نمونه پارچه ای پنبه ای را که مربوط به سه هزار سال قبل از میلاد است در پاکستان بدست آورده حدود 5 هزار سال قبل از میلاد در فیزیک به جهت استفاده از الیاف کشت می شده و بعداً توسط اعراب به اروپا برده شده که نام آن از نام عربی آن گرفته شده است. در هندوستان به آن Kapas گویند که از کلمه سانسکریتKarpasos  گرفته شده است

یا خود Gossy Piam یعنی ؟ چون میوه بصورت کپسول است

تاریخچه کشت در ایران

 در دوره هخامنش کشت می شده که لباس های سربازان از همین بوده در دوره بعد از اسلام در اطراف ساوه و شوشتر انجام می شده تا سال 1282 مقدسی گونه های مختلف به نام های محلی و بومی مثل رسمی، ولایتی و غرقوزه، علی آبادی در نقاط مختلف کشت می شده به احتمال زیاد از هند به ایران وارد شده در سال 1298 ه؟؟ اولین کارخانه پنبه پاک کنی در ایران تأسیس شد و در زمان میرزا امیر خان از آمریکا وارد شد توسط یک کشیش مسیحی و در ارومیه اقدام به کشت کرد در سال 1302 شرکت مختلط پنبه ایران و روس به نام پرس خدلوپک تأسیس شد که در سال 1312 به انحصار دولت در آمد و شرکت دولتی به نام شرکت سهامی پنبه پشم و پوست تأسیس و تا سال 1320 ؟ سطح زیر کشت پنبه افزایش یافت طبق آمار کل سطح زیر کشت پنبه در جهان در سال 200 و 037/3 میلیون هکتار است در طول 9 سال 30 هکتار افزایش سطح زیر گشت کل تولید جهانی پنبه در سال 2005 یا 2006 حدود 103 میلیون عدل است که هر عدل بزر kg 225 است

متوسط عملکرد پنبه در ایران بیش از 2 تا 5/2 تن است یا تن وش پنبه است

(مجموعه الیاف پنبه + دانه پنبه = وش پنبه)

کا نسبت الیاف به وش را کِلل پنبه گویند

حدوداً مازندران دو سوم پنبه جهان در کشورهای در حال توسعه تولید می شود در ایران در استان مازندران ، خراسان، فارس ، مرکزی، آذربایجان شرقی ، تهران ، کرمانشاه، سمنان ، کرمان ، گلستان و مناطق مشابه آب و هوایی کشت می شود

اهمیت اقتصادی پنبه

پنبه از نظر اقتصادی اهمیت فوق العاده ای دارد بدلیل استفاده های فراوانی که از آن می شود از ؟ انواع وسایلی که از فرآورده های آن تولید می شود

روز به روز به سطح زیر کشت آن افزوده می شود چون در کل جهان است به آن طلای سفید هم می گویند چون موارد استفاده و مصرف آن در صنعت زیاد است صنایع پارچه بافی جوراب بافی قالی بافی ، پتو بافی ، تهیه نخ قرقره، مبلمان منازل، لاستیک سازی ، تهیه فیبر، فیلم عکاسی، پوشش کابل، پشم مصنوعی، لوازم آرایشی، صابون، شمع، منسوجات، پنبه های بهداشتی و نوارهای طبی، روغن های نباتی، صنعتی و طبی و کنجاله آن برای مصرف دام و تهیه کود و خوراک دام مورد استفاده استاولین استفاده در جهت تهیه الیاف بوده و بعد از آن روغن کشی شده معمولاً الیافی که در صنایع مختلف است سه نوع است الیاف حیوانی مثل نخ ، ابریشم، پر، پشم ، کرک ، مو، و الیاف صنعتی مثل نخ نسوز و الیاف گیاهی مثل پنبه ، کتان ، کنف ، ژوت، شاهدانه، سورگم یا ذرت خوشه ای برگ خرما و جارو

الیاف مصنوعی در سال (1309) شمسی در دنیا بوجود آوردند تا حدودی که جایگزین الیاف پنبه شده ولی نه بطور کامل زیرا الیاف پنبه محکم تر از سایر الیاف است بخصوص در مقابل رطوبت بیشتر از سایر الیاف مقاومت دارد طول و عرض پارچه های غیر پنبه ای در اثر شتشو تغییر می یابد ولی پنبه ای تغییر نمی یابد قدرت رنگ پذیری الیاف پنبه بیشتر از سایر الیاف است و کمتر چروک می شود خاصیت جذب گرمای پنبه ای بیش از سایر پارچه هاست پارچه های پنبه ای در جذب رطوبت یا عرق بهتر از سایر پارچه ها عمل کرده و آنرا به بیرون هدایت می کنند

الیاف مصنوعی مانند الیاف اکرلیک در مقابل نور مقاوم است خشک و شکننده لطافت ندارد و بسیار سبک است الیاف ویسکوز قابلیت ؟ کم ددر مقابل حرارت مقاومت ندارد از خود عبور نمی دهد ولی شکننده است چروک می شود در برابر نور دوام ندارد و در برابر شعله سریع می سوزد الیاف استات و تری استات کمتر چروک می خورند و از نظر شتشو و رنگ پذیری از ویسکوز بهترند

الیاف پلی استر که در حال حاضر 20% الیاف مصنوعی را به خود اختصاص پارچه خیلی سبک مقاوم بادوام به راحتی اتو می شود و شکل و اثر اتو را حفظ می کند ولی رنگ پذیر نیست مشکلی (تولید الکتریسیته ساکن) و مانع عبور عرق بدن و در مقابل نور تغییر رنگ نمی دهد

گیاهشناسی پنبه

 گیاهی دو لپه است گلدار از تیره Malraceae و از جنس بسته به شرایط محیطی رشد و نمو آن متفاوت است ، پنبه ذاتاً یکگیاه گرما دوست و چند ساله است ولی در شرایط مختلف که ؟ می گیرد رشد و نمو آن فرق می کند و شرایط ؟؟ سرد گیاهی است یک سر و یک گیاه رشد نا محدود است یعنی رشد رویشی و زایشی با هم است. چون ذاتاً چند ساله است در مناطق سرد و نیمه سرد پس از برداشت از بین نمی رود تا زمانیکه شرایط مناسب است نمی میرد نوع جوانه زنی آن اپی ؟ است ریشه گیاه ریشه داریست و هودی دارد عمق ریشه حداکثر تا 2 متر و معمولاً بین cm 60-40 است و ریشه های جانبی نیز تحت شرایط آبیاری در عمق cm50-30 باقی می مانند. در شرایط دیم عمق نفوذ ریشه به 13 متر و یا بیشتر هم می رسد در شرایط خاک های خشک و شنی تقریباً ریشه هودی تر و طول ریشه زیاد ولی در شرایط مرطوب و خاک های سنگین ریشه تقریباً در سطح باقی می ماند معمولاً پوست ضخیم ترقوی تروقطورتر از پوست ساقه است

ساقه اصلی در پنبه همانند ساقه اصلی سایر گیاهان دارای برگ و شاخه های جانبی است در پنبه معمولاً ساقه اصلی فاقد گل است

پنبه پس از جوانه زنی حدود 1 ماه یا بیشتر پس از سبز شدن دارای 5-4 میان گره بدون انشعاب است پس از آن مرحله رشد سریع است که حدود 10 -9 هفته بعد از کاشت 10 -9 گره مشخص و حدود 6-5 ساقه گل دهنده روی ساقه اصلی مشاهده می شود رنگ پوست ساقه در زمان جوانی گیاه مایل به سبز یا قرمز و بعد از مدتی چوب پنبه ای شده و به رنگ قهوه ای مایل به زرد در می آید . (یا مایل به قرمز)

در هر گره ساقه و در زاویه داخلی هر برگ یک جوانه وجود دارد که می تواند بصورت شاخه رویشی یا زایشی رشد کند در ارقام دیرس از 7 گره به بعد شاخه های زایشی تولید می شود در بقیه از 3 گره به بعد رشد شاخه های زایشی بیشتر است از رویشی و شاخه های رویشی عمودی تر هستند و زایشی افقی تر است

چه عواملی روی مکان تشکیل اولین شاخه زایشی روی شاخه اصلی تأثیر دارند؟

الف) گونه های مختلف ممکن است زود رس یا دیر رس باشد که در دیررس معمولاً در گره های بالاتر است

ب) رقم زودرس یا دیر رس معمولاً ارقام رودرس در گره پایین تر تشکیل می شود

ج) تراکم بوته که تراکم بالا محل تشکیل بالاتر می شود

4) مدار مصرف نیتروژن و آب یا رطوبت هر چه نیتروژن و رطوبت بیشتر شاخه زایشی در بالاتر تشکیل می شود چون باعث تحریک رشد می شود

5) آسیب به جوانه انتهایی که باعث تشکیل گل در شاخه های پائین تر می شود

6) معمولاً در ارقام گونه های uplana که هست O.hirsatam بسته به شرایط محیطی معمولاً ؟ 7-5 شاخه زایشی تولید می شوند و حدود 22-18 شاخه زایشی بسته به شرایط مختلف تولید می کنند

شاخه های زایشی میانی بیشترین تعدا گل را دارند و بالاترین مهم را در تشکیل عملکرد بوته دارند

ارقام pima مثل G.barbaden اولین شاخه زایشی در گره های بالاتر است و گاهی در گره 1 بوجود می آید.نکته: در ارقام مختلف پنبه هیچ شاخه رویشی بالاتر از اولین شاخه زایشی تشکیل نمی شود

نکته: هر چه مکان اولین شاخه رویشی به پائین بوته نزدیک باشد نسبت شاخه های زایشی به رویشی بیشتر خواهد بود گیاه نیز زودرس تر خواهد شد

برگ

 برسی ساقه اصلی بصورت متناوب است نسبتاً بزرگ پنجه ای رویی ساقه اصلی قرار دارند. در کنار برگ اصلی (جوانه گل) یک زائیده کوتاه و برگ ها مانند به نام پروفیل وجود دارد که این پروفیل ممکن است تبدیل به یک شاخه زایشی کوتاه شود که تولید گل می کند ولی اغلب اوقات غیر فعال است بنابر این در روی شاخه زایشی در مقابل برگ تنها یک جوانه گل رشد می کند و تولید یک گل می کند و جز گیاهان گل آذین منفرد است

اگر پروفیل فعال شود در محل یک گره دو عدد گل وجود دارد پهنک برگ دارای چندین بریدگی (7-5-3) است

معمولاً روی هر شاخه حدود 8  برگ وجود دارد (در ارتباط با گل معمولاً 11-8 هفته بعد از کاشت گل ها ظاهر می شوند دوره گل دهی 60-45 روز است کاسه گل دارای 5 کاسبرگ نا منظم به هم چسبیده و جام گل هم از 5 گلبرگ تشکیل شده رنگ گل ها کرم سفید ، مایل به سفید، زرد و صورتی گل ها پس از تلقیع در پایان روز تغییر رنگ داده و روز بعد تقریباً قرمز رنگ می شوند و روز سوم همه گل ها می ریزند

مادگی دارای 5-3 برچه است پرچم ها حدود 10 عدد هستند و رنگ گرده زرد است و پرچم ها به شکل لوله ای مادگی را احاطه می کنند. در هر برچه 12-8 تخمک وجود دارد در گرده افشانی و لقاح خود ؟ است و دگر ؟ به شرایط آب و هوا و فعالیت حشرات و گاهی به 25% می رسد. معمولاً دگر گشنی بین 25-6% است

بنابر این خود پنبه خود گشن است

گل آذین متعدد است در قاعده گل تعدادی براکته به نام براکته فراکاسبرگی که وظیفه حفاظت از جوانه گل و ارقامی که این براکته ها در زمان رسیدگی غوزه می ریزند ارقام مطلوب تری هستند چون اگر این براکته بماند تا زمان برداشت در هنگام برداشت باالیاف مخلوط شده پنبه تمیزی نخواهیم داشت

میوه در پنبه بصورت کپسول یا غوزه است که تخمدان پس از تلقیح به سرعت رشد کرده . غوزه ها در زمان رسیدگی از محل اتصال بچه ها باز می شود و توده های پنبه همراه با دانه ظاهر می شود

در داخل میوه یا غوزه پنبه الیاف و دانه های پنبه وجود دارد که دانه های پنبه را اصطلاحاً تخم پنبه و  مجوع الیاف و دانه های داخل هر پنبه را وش گویند

اندازه غوزه یک خصوصیت ژنتیکی است و اختصاص به رقم دارد و بنابر این همبستگی بین عملکرد یا تعدا غوزه بسیار زیاد است ولی همبستگی با اندازه غوزه کم است بنابر این گیاه از طریق تغییر در تعداد گل و غوزه خود را با شرایط محیطی تطبیق می دهد

معمولاً ارقام دارای غوزه کوچک توانایی بیشتری در انطباق با شرایط محیطی داشته و ؟ عملکرد بیشتری دارد

تعداد دانه در داخل هر خانه 6-3 و گاهی تا 9 عدد هم می رسد که در کل غوزه ممکن است بین 18-9 و حداکثر 45 عدد باشد

دانه پنبه تخم مرغی به طول mm15-7 به رنگ قهوه ای تیره تا سیاه در سطح خارجی دانه رشته هایی از سلول های فیبرین ؟ که از تغییر شکل سلول های شبره تخمک حاصل می شود

سلول های فیبری به دو دسته تقسیم می شوند . 1- الیاف ، 2- کرک (؟)

سطح خارجی نور در اغلب واریسته ها از کرک های ریزی پوشیده شده که به آن ؟ گویند عموماً به رنگ سفید و گاهی خاکستری و اندازه آن 2-5/0 میلی متر وقتی الیاف پنبه جدا می شود این ها می میرند

مبداء الیاف ، الیاف که در داخل میوه یا کپسول است و از توسعه و رشد سول های اپیدرم تخمدان بوجود آمده تک سلولی هستند وجود 16 ساعت بل از باز شدن گل ها ابتدا در وسط chala (بن) چند سلول اپیدرم بزرگ و تبدیل به یک سلول می شوند که همان تار پنبه را بوجود می آورند که رشد آنها طولی است و به شکل مارپیچ در می آید رشد طولی تا 5 روز ادامه دارد و طول اصلی در مدت 20 روز تکمیل می شود و مبدا شروع به ضخیم شدن می کند. معمولاً طول الیاف بین 5-2 سانتیمتر و قط 30-20 میکرون است هر چه طویل تر و ظریف تر کیفیت پنبه بیشتر است

الیاف پنبه 45-30 درصد وزن کل وش را تشکیل می دهد که به این درصد کیل وش گویند وزن هزار دانه وابسته به ارقام مختلف متفاوت است بین 170-70 گرم است. رقم های مختلف وزن های مختلف دارند. پوست دانه کلفت و ؟ است که حدوداً 30 – 25% وزن کل دانه را تشکیل می دهد دانه اگر کرک زدای شود حدود 120 گرم وزن هزار دانه آن می شود در شرایط مناسب نور تا 7 سال قوه ناحیه خود را حفظ می کند

هر چه روغن بیشتر ماندگاری در داخل خاک کمتر است

دانه بدن الیاف 70-60% ؟ دارد که این حدوداً 30-20% پروتئین است و 30-25% روغن است که در لپه های ذخیره شده پوسته 35-25%  و کرک 10-5% است.نکته : بذرهایی که در شب های می رسند کیفیت رشدی کمتر دارند چون یک گیاه گرما دوست است

نکته: دانه های درشت از لحاظ سهولت فرآیند جداسازی الیاف نسبت به دانه های ریز مطلوب ترند

مراحل نمو پنبه یا فتولوژی پنبه

 

پروژه مقاله کشاورزی معیشتی تحت pdf

 پروژه مقاله کشاورزی معیشتی تحت pdf دارای 34 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله کشاورزی معیشتی تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه مقاله کشاورزی معیشتی تحت pdf

کشاورزی معیشتی subsistent Agriculture  
گله داری Animal husbandry  
کشت دوره ای Slash and bern  
سیستم های کشاورزی دایمی غیر مکانیزهTraditional. Agriculture of system  
سیستم کشت چاینا مپا (Chinampa )  در دوره مکزیک  
سیستم کشاورزی روان آب در صحرا  
الگوها و گرایشات عمومی در کشاورزی معیشتی  
منابع و ماخذ:  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه مقاله کشاورزی معیشتی تحت pdf

آسایش، اقتصاد روستایی،
مهدوی، مسعود، مقدمه بر جغرافیای روستایی
عابدین درکوش ، در آمدی به اقتصاد شهری
باربارا وبر، ترجمه مصطفی ازکیاه، مسائل جامعه شناسی روستایی
شهبازی، اسماعیل، توسعه روستایی

کشاورزی معیشتی subsistent Agriculture

تکامل چندین هزار ساله کشاورزی نه تنها منجر به توسعه سیستم های مدرن کشاورزی فشرده (مکانیزه) شده است بلکه انواع سیستم های شگفت اوری را جهت تولید مواد غذایی برای مصرف خانگی یا فروش و مبادله بوجود اورده است. سیستمهای اخیرالذکر به نام کشاورزی معیشتی معروف است زیرا در این سیستم- ها تاکید اصلی روی مساله خودکفایی در تولید فراوردهای غذایی است

کشاورزی معیشتی به دلایل گوناگون شایسته بررسیهای همه جانبه ای است. اولا عیرغم برجستگی کشاورزی فشرده در کشورهای توسعه یافته بخش عمده ای از جمعیت دنیا هنوز به کشاورزی معیشتی وابسته هستند.  براورد می شود که حدود 60% اراضی کشاورزی جهان در حال حاضر با این روشها زیر کشت می روند. بنابراین بدیهی است که برای بررسی تولیدات غذایی دنیا بایستی به این سیستم توجه نمود.ثانیا این سیستم ها دارای درجه بالایی از بینش های اکولوژیکی است که طی صدها یا هزاران سال و تحت شرایط معمولا نامساعد بدست آمده اند. این سیستم ها نهایتا سررشته های مهمی را در زمینه توسعه سیستم های صحیح اکولوژیکی در کشاورزی مدرن برای اغلب مناطق جهان درحال توسعه بدست خواهد آمد. امروزه بواسطه وجود سیستم های جدید حمل و نقل دسترسی به سیستم های کشاورزی بهشتی جهت بررسی و مطالعه از هرزمان دیگر آسانتر است با افزایش سرسام آور جمعیت بشری و گسترش جوامع صنعتی فرصت مطالعه الگوهای دست نخورده کشاورزی معیشتی به سرعت کاهش می یابد

در بررسی و تحقیق پیرامون این سیستمهای بایستی از هر گونه نتیجه گیری متعصبانه اجتناب نمود. برای مثال نبایستی این سیستم ها را با سیستم های مدرن بعنوان شاخص عدم کارآیی آنها تفسیر کرد و یا نباید این سیستم ها را بخاطر نداشتن مشکلت کشاورزی مکانیزه راه ساده ای برای تولید غذا دانست. حقیقت این است که کلیه سیستم های  کشاورزی دارای مزایا، مشکلات و محدودیت های مخصوص به خود می باشند. سیستم های موجود کشاورزی معیشتی شامل گله داری، کشت دوره ای و کشت دائمی غیر مکانیزه می باشند

گله داری Animal husbandry

گله داری را می توان سیستم تولید مواد غذایی در میان گروهی از دامداران که زندگی هم یا اکثریت قریب به اتفاق آنها به امرار معاش از طریق فرآورده های دامی نظیر شیر، گوشت، خون و پوست وابسته است تعریف کرد. در حال حاضر سیستم های گله داری اکثرا به مناطق خشک و نیمه خشک افریقا آسیا و بخشهایی از مناطق سردسیر آسیا اختصاص دارد. در این سیستم ها حیواناتی مانند گاو، گوسفند، بز ، شتر، گاو تبتی و گوزن نگهداری می شوند. سیستم های گله داری با اسیستم های کشاورزی قابل تلفیق می باشند و می توان بسیاری از مردم را در رده سیستم های نیمه گله داری به شمار آورد

نمی توان با اطمینان رقم دقیق گله داران را بیان کرد زیرا آنها در دور افتاده ترین مناطق دنیا زندگی می کنند. هر چند گله دارای در آفریقا بعنوان یک سیستم تولید مواد غذایی برای جوامع ساکن در جنوب صحرا دارای اهمیت ویژه ای است ولی این روش در سراسر حاشیه شمال صحرا، خاورمیانه و نواحی نیمه خشک و نقاط مرتفع کوهستانی شرق آسیای مرکزی متداول است. طبق محاسبات و برآوردهای انجام شده تعداد گله دارای آفریقا و آسیا به رقمی حدود 100 میلیون نفر می رسد

به طور کلی مجموع سیستم هایی کشاورزی در آفریقا رایج گشته بهترین سیستم شناخته شده می باشند. این سیستم ها بسته به تاریخ اقوام صفات و شرایط ویژه محیطث اختلاف زیادی دارند. در جدول (1) نحوه تغییرات کلی هر یک از سیستم های گله داری و شبه گله داری را با توجه به میزان بارندگی در آفریقا نشان می دهد. در مناطقی که بازندگی کمتر از 200 میلیمتر در سال است سیستم گله داری کامل رونق داشته و معمولا گله داران به پرورش شتر مبادرت می نمایند

در مناطقی که بارندگی سالانه بین 200 تا 600 میلیمتر است سیستم های گله داری و شبه گله داری بر اساس پرورش گاو گوسفند و بز معمولاست و بالاخره در مناطقی که بارندگی بیش از 600 میلیمتر در سال دارند بندرت سیستم گله داری مشاهده می شود و سیستم های شبه گله داری به علت سنتهای قومی و نه صرفا جنبه های اقتصادی حفظ شده است

در قبیله کارموجنگ از قبایل شمال شرقی اوگاندا سیستم شبه گله داری رایج است و افراد آن در حد محدودی نیز زراع می کنند این قبیله با حدود 60000 نفر جمعیت در زمینی به وسعت 4000 مایل مربع با بارندگی متوسط سالانه 400 تا 1400 میلی متر زندگی می کنند. این منطقه به واسطه مجاورت با جنوب صحرا تحت تاثیر خشکی آن نیز قرار گرفته است

زنان این قبیله در جوامع چند صد نفری اقامت داشته و در اطراف محل سکونت خود به کشاورزی اشتغال دارند و محصولاتی مانند سورگوم، ارزن و ذرت تولید می نمایند. نتیجه بدست آمده از کر و تلاش آنها با توجه به شرایط بارندگی بسیار متغیر است. مردان قبیله نیز بخش عمده زندگیشان را صرف نگهداری صدها گاو کوهان دار و تعداد کمی گوسفند و بز می کنند. با تغییر فصل گله داران تغییر مکان داده و کوچ می کنند

بدین ترتیب تولید غذای این قبیل بر پایه کشاورزی و پرورش دام متکی می باشد. غذای مردان در چادرها از طریق شیر و خون تامین می شود. برای تهیه این غذا از گاوها شیر دوشیده شده و هر سه یا پنج ماه یکبار از آنها خون گرفته می شود. در محلهای مسکونی زنان جیره غذایی کاملا متفاوت بوده و غذای تعمده آنها آش شوری است که برای تهیه آن از نخود و بعضی مواد دیگر مانند شیر در زمان نزدیکی گاوها و مردان به آنها و انواع خوراکیهای جمع آوری شده از صحرا مانند قارچ عسل و گیاهان مختلف استفاده می شود. گاهی اوقات در زمانی که گله داران در نزدیکی اماکن مسکونی باشند ممکن است از غذاهایی که توسط زنان برای آنها برده می شود استفاده کنند. در بین این قبیله استفاده از چند نوع غذای دیگر نیز رایج است. مثلا از میوه های جنگلی استفاده شده و در جشن ها نیز از گوشت استفاده می شود. بنابر این می توان ملاحظه کرد که سیستم تولید موادغذایی این قبیله به طریق پیچیده ای متاثر از شرایط ویژه محیطی نامساعدی است که نه تنها به بارندگی غیر قابل پیش بینی منطقه مرتبط است بلکه به شرایط متغیر جغرافیایی که باعث ایجاد زمینه های فصلی مناسب برای چرا می شود نیز مرتبط است. شرایط حاره ای و فقدان تکنولوژی مدرن مانع ذخیره سازی و نگهداری مواد غذایی در سطح وسیع شده است. حمل و نقل علوفه برای دامها آنگونه که در دامپروریهای مردن معمول است امکان پذیر نمی باشد. به علاوه بیماریها و خشکسالی خاص منطقه سبب شده است که مردم دنیار به دامداری یا زراعت کاملا وابسته نباشند. مثال دیگر قبیله کنیائی ساسائی و سامبورا هستند که دارای سیستم گله داری خاص می باشند و عموما زندگیشان را به صورت اردویی و چادر نشینی دوره ای سپریه می کنند. حیات این قبایل کاملا به رده ها و تولید محصول آنها بستگی دارد

سیستم های گله دارای مزایا ومعایب بخصوصی دارند و باید خاطر نشان ساخت پرورش این دامها به منظور ارائه به بازارنیست. زیرا پرورش دام جهت فروش مستلزم شرکت تعداد کمی از افراد در پرورش تعداد زیادی دام می باشد به هر حال در گله داری تعداد کثیری از مردم باتعداد زیادی دام تحت سیستمی منظم و برای تولید غذای روزانه و امرار معاش گردهام آمده اند. نیاز با تامین منظم غذا عاملی است که موجب شده است که جیره غذایی عمده این دو قبیله شیر و خون باشد. در این سیستم ها از کلیه فرآوردها های غذایی دامی بهره برداری می شود. البته اتکا به شیر مشکلات زیادی را بخصوص در مناطق نیمه خشک بوجود آورده است. اولا برای تولید شیر بایستی اکثریت دام ها ماده باشند. مصرف شیر مورد نیاز انسان برای گوساله ها نیز ضروری است و این مسئله موجب ضعف کمی رشد و حتی  مرگ و میر گوساله ها می شود. از سوی دیگر اگر وضع مراتع خوب باشد وجود تعداد زیاد دام ماده باعث افزایش سریع تعداد دامها می شود. اگر چه این موضوع از نظر گله داران مطلوب است ولی اگر خشکسالی حادث شود تعداد دامها از ظرفیت مراتع بیشتر شده و به انهدام مراتع با گرسنگی دامها یا گله داران منجر می گردد. هر نفر در زندگی روزانه به حدود 2300 کالری انرژی نیاز دارد. بنابه این یک خانواده پنج یا شش نفره در هر روز 15000 کالری انرژی لازم دارد که اگر جیره را 4/3 شیر و 4/1 گوشت فرض کنیم نیاز روزانه هر خانواده عبارت خواهد بود از 16 لیتر شیر و 5/2 کیلو گوشت. برای تهیه این غذا هر خانواده بایستی حدود 35 تا 40 گاو داشته باشند. مساحت مراتع مورد نیاز چنین گله ای به نزولات آسمانی بستگی دارد و در مناطقی که متوسط بارش حدود 750 میلی متر در سال است سطح مرتع مورد نیاز 40 تا 60 هکتار است و اگر بارندگی سالانه به 250 میلیمتر برسد سطح مرتع مورد نیاز 400 هکتار خواهد بود. اگر میانگین 17 هکتار چراگاه برای هر فرد را در نظر بگیریم، با توجه به تخمین قبلی یعنی وجود 100 میلیون گله دار، سطح مرتع لازم 17 میلیون کیلومتر مربع خواهد بود که 4/11 در صد از خشکیهای کره زمین را در برخواهد گرفت

کشت دوره ای Slash and bern