پروژه تحقیق بررسی سیستم حقوق دستمزد شبکه بهداشت مرکزی تحت pdf

 پروژه تحقیق بررسی سیستم حقوق دستمزد شبکه بهداشت مرکزی تحت pdf دارای 60 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه تحقیق بررسی سیستم حقوق دستمزد شبکه بهداشت مرکزی تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه تحقیق بررسی سیستم حقوق دستمزد شبکه بهداشت مرکزی تحت pdf

مقدمه :  
فصل اول  
آشنایی کلی  
با محل انجام پروژه  
آشنایی با محیط انجام پروژه :  
فصل دوم  
بررسی سیستم حسابداری  
تاریخچه حسابداری :  
حسابداری در ایران :  
تعاریف حسابداری:  
اصول محدود کننده حسابداری :  
نمودارامور مالی :  
کار بودجه :  
لیست حقوق شامل :  
فوق العاده نوبت کاری :  
کشیک ( آنکال ) :  
فوق العاده سختی کار :  
فوق العاده محرومیت از تسهیلات زندگی :  
دریافت و پرداخت :  
واحد دفتر داری :  
دفتر بانک :  
دفتر هزینه :  
واحد اموال ( جمعداری اموال ) :  
بودجه نویسی :  
اصلاح بودجه :  
فرم برنامه و بودجه 1384  
اعتبارات:  
تخصیص اعتبار :  
سند فوق الذکر شامل اجزا زیر است :  
هزینه های جاری و عمرانی و اختصاصی :  
هزینه های اختصاصی :  
روند کار دفتر داری :  
کارپرداز چه کسی است :  
علی الحساب :  
صورت مغایرت بانکی شامل :  
حقوق و دستمزد :  
آیتم های حقوق و دستمزد :  
افزایش سنواتی :  
بدی آب و هوا :  
فوق العاده جذب :  
تفاوت حداقل دریافتی :  
هزینه اولاد :  
فوق العاده ویژه :  
حق عائله مندی :  
محل خدمت :  
سختی شرایط کار :  
کارمندان ممتاز :  
بیمه:  
بیمه عمر :  
آیتم های کسورات :  
مالیات:  
مساعده :  
کرایه منزل :  
حق بیمه تعهدی :  
حق بیمه غیر تعهدی :  
وام :  
تعاونی :  
صندوق ذخیره :  
دیسکت.  
کارانه :  
بیمه عمر :  
برای محاسبه مالیات :  
تفاوت احکام :  
بایگانی اسناد مالی :  
رسیدگی داخلی :  
سند باید دارای ضمائم زیر باشد تا به صورت یک سند قانونی در نظر گرفته شود :  
فصل سوم  
انتقادات :  
نتیجه گیری :  
پیشنهادات :  

مقدمه

 حسابداری در دنیای پیچیده امروز نقش درخور ملاحظه ای در ادره امور دولتها و حکومتهای محلی ایفا می نماید. حسابداری بخش عمومی و بالاخص دستگاه ها و ادارات دولتی تا اواخر دهه هفتم قرن بیستم به مجموعه ای از روشها و رویه های فنی اطلاق می گردید که بر اساس ان منابع و مصارف مالی دولتها و حکومتهای ثبت و ضبط و گزارش می گردید

 اما امروزه در حسابداری تحولات شگرفی ایجاد شده است که علاوه بر وظایف فوق وظیفه پاسخگویی به مردم که در واقع صاحبان حق هستند به وظایف دولتها و دولتمردان افزوده شده است. هدف کارآموزی این است که

1- هر آنچه به صورت تئوری در دانشگاه آموختیم ایم. به صورت عملی در محیط کارآموزی تجربه کنیم

 2- آشنایی با سیستمهای مختلف حسابداری در ادارات دولتی و شرکتها

3- درک بهتر دروس مختلفی که در دانشگاه گذرانده ایم و لمس آموزش تئوری با آموزش عملی

 4- شناخت دانشجویان از استعدادها

آشنایی با محیط انجام پروژه

 شبکه بهداشت و درمان زیر مجموعه ای از دانشگاه علوم پزشکی اهواز می باشد که مهمترین اهدافش موارد زیر می باشد

1ـ بهداشت مادر و کودک از طریق ارائه خدمات بهداشتی رایگان مانند توزین مرتب کودکان زیر 6 سال، آموزش تغذیه تکمیلی و مراقبت از مادران باردار

2ـ تنظیم خانواده و کنترل رشد بی رویه جمعیت که از طریق کارشناسان بهداشت به مردم آموزش داده می شود با کمترین افراد خانواده می توان جامعه ای سالم، اقتصادی، باسواد و کارآمد داشته باشیم

3ـ ارائه خدمات بهداشتی رایگان به مردم روستا جهت سالم زندگی کردن و جلوگیری از شیوع بیماریهای مزمن و عفونی

4ـ واکسینه کردن کودکان جهت پیشگیری از بیماریهای 9 گانه

5ـ کنترل مواد غذایی و آب بهداشتی از طریق بهداشت محیط

6ـ ارائه خدمات درمانی در سطح بیمارستانی بصورت سرپایی و بستری جهت درمان

7ـ ارائه آموزشهای لازم جهت پیشگیری از بیماریهای واگیردار همچون ایدز، هپاتیت B ، سفلیس و ;

8ـ تامین، حفظ و ارتقاء و سطح سلامت جسمی، روانی و اجتماعی دانش آموزان از طریق فعالیتهایی همچون آموزش بهداشت در مدارس، انجام معاینات غربالگری دانش آموزان، شناسایی و ارجاع دانش آموزان مشکل دار

9ـ آموزش تغذیه ای گروههای آسیب پذیر مثل کودکان زیر 6 سال، مادران باردار، افراد فشارخونی، دیابتی

10-دستیبابی معیارهای تعیین شده توسط سازمان جهانی بهداشت

تاریخچه حسابداری

  در عصری کـه جوامع بشـری همواره در حال پیشرفت های علمـی و صنعتـی و اقتصـادی می باشند و با توجه به اینکه نقش فعالیتهای مالی در هر پیشرفت و توسعه غیر قابل انکار می باشد نیاز به توسعه حسابداری روز به روز افزایش می یابد

در قرون وسطی مرسوم بوده است که فرمانروایان مالیاتهار ا جمع آوری می کردند و آنرا در جهت رفع نیازهای مالی مربوط به توسعه املاک به مصرف می رساندند در آن زمان یکی از وظایف حسابداران تهیه صورتی از اموال افراد برای خزانه داری فرمانروا به منظور اخذ مالیات بود. از دیگر وظایف حسابداران آن زمان می توان به تهیه گزارش سفر افرادی که به کار تجارت بین کشورها اشتغال داشتند اشاره کرد

این گزارش در پایان هر سفر تهیه می گردید و هدف از آن تعیین سود و زیان مربوط به آن سفر بود. در قرن سیزدهم و چهاردهم به دلیل رشد عملیات تجارتی تحولاتی در سیستم نگه داری حسابها بوجود آمد

لوکاپاچیولی (luca Pacioli) یک کشیش ایتالیایی در واقع یک ریاضیدان بود که توانست با انتشار کتاب ریاضیات لوکاپاچیولی موجب گسترش فن دفترداری دو طرفه در سراسر اروپا گردد. وی در این کتاب که چند فصلش اختصاص به حسابداری داشت توانست مهارت تجزیه و تحلیل ری خود را در توصیف سیستم حسابداری دو طرفه به کار برد. با وجود اینکه در این کتاب هیچ اشاره ای به دوره مالی، چگونگی تهیه صورتهای مالی و نگهداری حسابهای مربوط به دارایی های ثابت وجود ندارد و نیز تمایزی بین اموال شخصی صاحب موسسه و سازمان تجاری وی نگذاشته است، به دلیل سادگی مورد استفاده قرار گرفت

از زمان به وقوع پیوستن انقلاب صنعتی انگلستان، نیاز به حسابداری به شکل چشمگیری افزایش یافت پس از انقلاب صنعتی آمریکا هم از آنجا که سرمایه های شخصی زیادی در شرکتها وارد گردید و موجب توسعه هر چه بیشتر آنها شد و در نتیجه باعث به وجود آمدن غولهای صنعتی قرن بیست و یکم شد سیستمهای حسابداری از اهمیت بیشتری برخوردار گردیدند و حسابداری نیز با پیشرفت وضعیت اقتصادی توسعه کامل پیدا نمود

حسابداری در ایران

 حسابداری در ایران در حوزه نظری تحت تاثیر جریانات پازیتیویستی رشد زیادی کرده است و پایه گذاری تحصیلات تکمیلی با این نگاه به حسابداری صورت گرفته و توسعه یافته است. با این وصف تعریفی از حسابداری در ایران غالب است که مضمون و محتوای آن صرف نظر از چینش یا تفاوت ظاهری الفاظ آن برای همه دانش آموختگان حسابداری ایران شناخته شده است. براساس این تعریف : حسابداری عبارت است از فرآیند شناسایی، جمع آوری، ثبت، طبقه بندی، تلخیص، گزارشگری و تحلیل رویدادهای مالی یک شخصیت اقتصادی در یک دوره مالی معین بر اساس واحد پولی. این تعریف ترجمه کاملی است از تعاریف مختلف که حسابداری در عصر پازیتیوسیم یعنی دهه های 40 الی 60 سده پیشین در دنیا رواج داشته است. لازم به ذکر است حسابداری شاخه های گوناگون دارد. فصلش اختصاص به حسابداری داشت توانست مهارت تجزیه و تحلیل ری خود را در توصیف سیستم حسابداری دو طرفه به کار برد

تعاریف حسابداری

 حسابداری یا به تعبیری زبان تجارت روشهایی است قراردادی که توسط کارشناسان و یا انجمنهای حرفه ای حسابداران تدوین گردیده است و به تدریج مورد قبول همگان قرار گرفته است و قابل تصحیح و تغییر می باشد. برای حسابداری تعریف های گوناگونی عنوان شده است که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد

 1ـ فرآیند تشخیص، اندازه گیری و گزارش اطلاعات اقتصادی برای استفاده کنندگان اطلاعات مزبور امکان قضاوت و تصمیم گیری های آگاهانه را فراهم می سازد

 2ـ حسابداری عبارت است از خدمتی که با فراهم کردن اطلاعات مالی مورد نیاز مدیران، پرداخت کنندگان مالیات، اداره کنندگان و سایرین جهت تصمیم گیری های آگاهانه انجام می شود

 3ـ حسابداری عبارت است از فن تفسیر، اندازه گیری و توصیف فعالیتهای اقتصادی در حسابداری هدف بر این قرار گرفته است که با بنیان گذاری یک سری ضوابط و قراردادها اطلاعات لازم را برای حل مسایل مالی یک موسسه به دست آوریم

اصول محدود کننده حسابداری

 1ـ اهمیت : معیاری برای افشای اقلام و رویدادهای مالی که به طور معقول انتظار می رود و در تصمیم گیری استفاده کنندگان از صورتها و گزارشهای مالی موثر باشد

 2ـ محافظه کاری : عرف سنتی حسابداران برای قضاوت در امور تردیدآمیز که انتخاب مبالغ کمتر سود یا ارزش دارایی ها را ایجاب می نماید. به عبارت دیگر شناسایی زود هنگام هزینه ها و زیان ها و شناسایی دیر هنگام درآمدها و سودها

کار بودجه

پیش بینی درآمـدها و هـزینه ها  با توجـه به عملکرد سال گذشته دستگاه اجرایی مربوطه می باشد

اعتبارات جاری : بیشتر برای پرداختهای پرسنلی و اعتبارات اختصاصی برای پرداختهای هزینه ای می باشد

اعتبارات عمرانی : برای ساخت و ساز خانه های بهداشت، تجهیزات بیمارستان و خرید دستگاه های بی هوشی و دستگاه های پزشکی گران قیمت استفاده می شود

دریافت و پرداخت : وظیفه اصلی این واحد پرداخت حقوق و مزایای پرسنلی می باشد

حقوق و مزایای کارکنان شامل : حقوق اضافه کاری، حق ماموریت، طرح تمام وقت پزشکان، حق مدیریت پزشکان، کشیک و آنکال، کمک ضروری، کمک هزینه ازدواج و فوت

اسناد حقوقی شامل : لیست حقوق، روکش و حواله، برگ کسورات

اجزا اسناد هزینه شامل : خود سند هزینه، قبض انبار، درخواست، رسید انبار، برگ مالیاتی، در طرح های عمرانی موافقت نامه هم اضافه می شود

لیست حقوق شامل

حقوق مبنا، افزایش سنواتی، فوق العاده شغل، فوق العاده سختی شرایط کار، فوق العاده نوبتکاری، فوق العاده بدی آب و هوا، فوق العاده محرومیت از تسهیلات زندگی، فوق العاده کار با اشعه، فوق العاده ویژه ، فوق العاده محل خدمت، کمک هزینه عائله مندی، کمک هزینه اولاد، حداقل حقوق

سه نسخه از احکام حقوقی به امور مالی منتقل می شود (یک نسخه به بایگانی، دو نسخه به واحد دریافت و پرداخت که یک نسخه آن ضمیمه لیست حقوقی می شود

فوق العاده نوبت کاری

مربوط به افرادی است که به صورت شیفتی کار می کنند مانند پرسنل بیمارستان و نگهبان و خدمات

کشیک ( آنکال )

فقط مربوط به پزشکان است. مثلاً اگر ساعت 3 شب مورد اورژانسی پیش بیاید با پزشک تماس گرفته می شود و او به بیمارستان مراجعه می کند که دستمزد این مراجعه جز حقوق او نیست بلکه به حساب کشیک ( آنکال)  ثبت می شود

فوق العاده سختی کار

به افرادی که در محیط های پر سر و صدا کار می کنند. مانند : ماشین نویس ها (البته در گذشته که با دستگاههای قدیمی کار می کردند) و افرادی که در بیمارستان مشغول بکار هستند، فوق العاده سختی کار تعلق می گیرد

 حق عائله مندی و حق اولاد هم فقط به مردان تعلق می گیرد

فوق العاده محرومیت از تسهیلات زندگی

حق محرومیت در روستا بیشتر است تا شهر (یعنی  فردی  که  در روستا کار می کند نسبت  به فردی که در شهر کار می کند. حق محرومیت بیشتری به او تعلق  می گیرد) هرچه محرومیت بیشتر حق آن نیز بیشتر است

دریافت و پرداخت

دریافت و پرداخت تمام سندها را تهیه می کند و تاریخ می زند و تمام امضاهای لازم را نیز ثبت می کند

وظیفه اصلی دریافت و پرداخت صدور فیش حقوقی، انجام کسورات بانکی (بیمه هایی که از افراد کم می شود)

بعد این اسناد و لیست ها ی حقوق  به واحد رسیدگی اسناد فرستاده می شود و پس از بررسی آنها به واحد تامین اعتبارات منتقل می شوند پس از اینکه تامین اعتبار شدند به واحد صدور چک فرستاده می شوند. بعد دوباره به واحد دریافت و پرداخت ارسال می شوند تا کسورات بیمه و مالیات را انجام دهند و در نهایت به حسابهای افراد نزد بانک واریز می گردند. (دیسکت می گیرند) یعنی اطلاعات حقوقی و سایر مشخصات کارمندان شبکه بهداشت و زیر مجموعه های آن را روی دیسکت ذخیره و به بانک می دهند تا اطلاعات را وارد کامپیوتر کنند

در نهایت یکی یک نسخه از فیش های حقوقی به بایگانی اسناد فرستاده می شود و اصل آن به دانشگاه علوم پزشکی اهواز ارسال می گردد

واحد دفتر داری

 

پروژه مقاله بررسی ورود اشعار عارفانه به ادبیات فارسی تحت pdf

 پروژه مقاله بررسی ورود اشعار عارفانه به ادبیات فارسی تحت pdf دارای 40 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله بررسی ورود اشعار عارفانه به ادبیات فارسی تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه مقاله بررسی ورود اشعار عارفانه به ادبیات فارسی تحت pdf

مقدمه  
باباطاهر  
ابوسعید ابوالخیر  
ابوالمجد مجدود سنایی  
تجلی نهج البلاغه در اشعار ناصرخسرو  
عظمت و عزت پیامبر و خاندان مطهر و معززش: ..20
دعوت به محاسبه نفس و بررسی اعمال:  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه مقاله بررسی ورود اشعار عارفانه به ادبیات فارسی تحت pdf

1-‌تاریخ ادبیات ایران،‌ یان ریپکا و همکاران، 1370

2-شعر صوفیانه، یوهانس، دوبرین، ‌مجدالدین کیوانی، نشر مرکز

3-جستجو در تصوف ایران، زرین‌کوب، عبدالحسین، ‌ امیرکبیر،

4-تصوف و ادبیات تصوف،‌ برتلس، ترجمه‌ی سیروس ایزدی،‌ امیرکبیر،‌ 1376

5-تاریخ ادبیات ایران، یان‌ریپکا و همکاران،‌ 1370

6-تاریخ ادبیات ایران براون، ادوارد، ،‌ج2

7-شعرالعجم نعمانی، شبلی

8-سبک‌شناسی بهار، محمدتقی، تهران 1349

9-مختصری در تاریخ تحول نظم و نشر پارسی، صفا، ذبیح‌اله

10-از رودکی تا بهار، اسلامی ندوشن،‌ محمد علی،  تهران 84

11-تاریخ ادبیات در ایران، صفا، ذبیح‌الها.‌

12-تازیانه‌های سلوک، شفیعی کدکنی، محمدرضا

13-سبک‌شناسی شعر،‌ شمیسا، سیروس، تهران،‌ 1379

14- سخن و سخنوران، فروزانفر، بدیع الزمان

 

مقدمه

حکیم ابوالمجد، مجدود بن آدم سنایی غزنوی از عارفان و شاعرانی است که علاوه بر مهارت بالا در شعر و شاعری؛ با قرآن و حدیث و معارف دینی نیز، هم آشنایی بسیاری داشت و هم ایمان و اعتقادی استوار. از این روی نشانه‌های بسیاری از تجلّی قرآن، حدیث و معارف دینی به زبانی شیوا و ساختاری هنری، در سروده‌های او دیده می‌شود

اینک نمونه‌هایی از اثر پذیرهای قرآنی او

غفلت خوش همی‌نمایاند

 مهر جاه و زر و زن و فرزند

کی بود کاین نقاب بردارند تا بدانی تو طعم زهر از قند

دیوان، ص‌

ابیات، گویای این نکته قرآنی هستند که: مهر جاه، زن، زر، فرزند و دیگر دل بستگی‌های دنیایی، نقاب غفلت بر چهره و چشم آدمی می‌زند و او را از هدف اصلی زندگی بی‌خبر می‌سازد و پس از مرگ است که این نقاب را از چهره و چشم او بر می‌دارند و تازه می‌فهمد که در چه غفلت و خسارتی بوده است

این نکته، آشکار را در آیه شریفه ذیل آمده است

«لَقَد کُنتَ فی غَفلَهً مِن هذا فَکَشَفنا عَنکَ غِطاؤَکَ فَبَصَرُکَ الیومَ حَدید؛ [به او خطاب می‌شود:]‌ تو از این صحنه [و دادگاه بزرگ] غافل بودی و ما پرده را از چشم تو کنار زدیم و امروز چشمت کاملاً تیز بین است.»(سوره ق، آیه‌22)

طمع و حرص و بخل و شهوت و خشم حسـد و کبر و حفد به پیوند
هـفـت در دوزخـنــد در تــن تـو ساخته نفسـشان در و دربند
همین که در دست تو است قفل امروز در هر هفت محکم اندر بند
دیوان، ص‌

در این ابیات؛ طمع، حرص، بخل، شهوت، خشم، حسد و کبر؛ هفت در دوزخ شمرده شده‌اند که در وجود آدمی جای گرفته‌اند و باز کردن آن درها و وارد شدن بدان‌ها سر‌انجام، آدمی را به دوزخ می‌کشاند و راه رهایی از دوزخ قیامت، بستن و قفل زدن به این درها در همین دنیاست
هفت در داشتن دوزخ، نکته‌ای است که در آیه شریفه ذیل آمده است
«وَ إِنّ جَهَنَّمَ لَمَوعِدُهُم أَجمَعینَ . لَها سَبعَهُ اَبوابً لِکُلِّ بابً مِنهُم جُزء مَقسُوم؛ و همانا که دوزخ وعدگاه همه آنان (گمراهان) است. هفت در دارد و برای هر دری، گروه معینی از آنها تقسیم شده‌اند.» (سوره حجر، آیات43و44)

نبینی طبع را طبعی چو کرد انصاف رخ پنهان نیابی دیو را دیوی چو کرد اخلاص رخ پید

دیوان، ص‌

بیت بالا بیانگر این واقعیت است که چون انصاف و راستی در کار نباشد، طبیعت و فطرت آدمی دگرگون می‌شود و کار خود را به درستی انجام نمی‌دهد، ولی هنگامی که اخلاص و انصاف در کار باشد، دیو (شیطان، نفس) کار خویش را از دست می‌دهد و وسوسه‌های او در مخلَصان نمی‌گیرد (اثر نمی‌کند.)

این نکته دوم (بی‌تأثیری وسوسه‌های نفسانی و شیطانی در مخلَصان) برگرفته از آیه کریمه زیر است. آیه‌ای که بیانگر پاسخ انتقام جویانه و کینه توزانه ابلیس به خداوند است، آن گاه که به گناه سجده نکردن بر آدم، از درگاه الهی رانده شد

«لاَغوینَّهُم أَجمَعینَ . إلاّ عِبادَکَ مِنهُمُ المُخلَصینَ؛ همانا که همه آدمی زادگان را گمراه و گرفتار می‌کنم، جز بندگان مخلَص تورا.» (سوره حجر، آیات 39و40)

گفتنی است که از این آیه به آیات دیگری می‌رسیم که عبارتند از
«إنَّ عِبادی لَیسَ لَکَ عَلَیهِم سُلطان…؛ ای ابلیس! تو بر بندگان من سلطه و نفوذی نداری….» (سوره حجر، آیه 42)

«اِنَّهُ لَیسَ لَهُ سُلطان عَلَی الَّذینَ آمَنُوا وَ عَلی رَبِّهِم یتَوَکَّلُون؛ همانا که ابلیس را سلطه و نفوذی نیست بر آنان که ایمان آوردند و به خدای خویش توکّل نمودند.» (سوره نحل، آیه 99)

آشکارا بر می‌آید که پاره‌ای از بندگان از راه ایمان، ارادت، عبادت و طاعت خویش و نیز با لطف، کرامت و عنایت او، به چنان پایگاهی از قدرت روحی و توان معنوی می‌رسند که از وسوسه‌های نفسانی و شیطانی ایمن و آسوده می‌مانند و راهی برای نفوذ آن‌ها باز نمی‌گذارند. این نکته در سخنی از پیامبر(ص) نیز آمده است که فرمود: هر یک از شما شیطانی دارید و چون پرسیدند: و شما نیز یا رسول اللّه؟ فرمود: آری، ولی من به یاری خداوند آن را تسلیم، فرمانبر، رام و آرام ساخته‌ام

«و لکنّ اللّه أعاننی فَاَسلَم»؛ «انّ شیطانی أسلم علی یدی»

(احادیث مثنوی، ص 148)

این نکته را مولانا نیز چنین گزارش کرده است
نفس ماده کی است تا ما تیغ خود بروی زنیم زخم بر دستم زنیم و زخم از رستم خوریم

کلیات شمس، 3/

رَستـم از این نفـس و هوا مرده بلازنده بل

مرده و زنده و طنم نیست بجز عشق خدا

همان، 1/

در این باره سخن عین القضاه نیز خواندنی است

«اغلب آدمیان مسخّر تقدیرند به واسطه هوا و شهوات عاجل (زود گذر) و این سلاح شیطان است. پس این قوم، همه در اقطاع (تصرف) ابلیس‌اند که «فَبِعِزَّتکَ لَأُغوِینَّهُم اَجمَعینَ» الاّ بعضی که هوا و شهوت در ایشان مقهور و مغلوب شده است به حبّ خدا و رسول‌(ص) و طلب این؛ پس این قوم، سلاح شیاطین در درون ندارند و ایشان از اقطاع شیاطین نیستند که «اِلاّ عِبادَکَ مِنهُمُ المُخلَصینَ»

نامه‌های عین القضاه 2/

چون دو گیتی دو نعل پای تو شد بر سر کوی هر دو را بگذار
دیوان، ص‌

بیت بالا که بیانگر بیرون کردن دوستی دو دنیا است از دل، همچون بیرون کردن دو کفش از پا؛ الهام گرفته است از آیه
«…فَخلَع نَعلَیکَ إنَّکَ بِالوادِ المُقدَّسِ طُوی؛ …کفش‌هایت را بیرون آر، تو در وادی مقدّس طوی هستی.» (سوره طه، آیه 12)

و تفسیر و تأویل عارفانه دو کفش، به دو دنیا؛ تأویلی است که در نوشتارهای عارفانه، رواج بسیار دارد. برای نمونه در کشف الاسرار (ج6، ص‌113) می‌خوانیم

«فاخلع نعلیک أی مزّغ قلبک عن حدیث الدارین و تجرّد للحقّ بنعت الانفراد، ای موسی! کفش‌هایت را در آر، (دلت را از دوستی دو دنیا تهی ساز و خویش را تنها برای خدا نگه‌دار و از هر چه جز اوست جدا شو.) یگانه را یگانه باش و از دو گیتی بیزار شو تا نسیم انس از صحرای لم‌یزل (الهی) دمیدن گیرد.»

این تأویل عارفانه در روایتی از حضرت مهدی‌(عج) نیز چنین آمده است
«إنّ موسی ناجی ربّه بالواد المقدّس. فقال: یا ربّ! انّی أخلصتُ لک المحبّه منّی و غسلت قلبی ممّن سواک. [و کان شدید الحبّ لأهله] فقال اللّه تبارک و تعالی: اخلَع نعلیک (أی أنزع حبّ أهلک من قلبک ان کانت محبّتک لی خالصه و قلبُک من المیل الی من سوای مغسولهً)؛ موسی در وادی مقدس طور با خدا نیایش کرد و گفت: پرودگارا! من دوستی خویش را تنها برای تو نهاده‌ام و دلم را از جز تو پاک شسته‌ام، [و او خانواده خود را بسیار دوست می‌داشت.] خدا به او فرمود: کفش‌هایت را در آر. (یعنی اگر دوستی‌ات تنها برای من است و دلت از دوستی جز من پاک و شسته است، دیگران را از دلت بیرون کن.) (میزان الحکمه، 2/213)

بررسی ورود تجلی قرآن به ادبیات فارسی مورد توجه همه‌ی‌ تاریخ‌نگاران ادبیات فارسی بوده است. اما در میان کتاب‌های نوشته شده با دو تعبیر متفاوت رو‌به‌رو می‌شویم. گروهی از این بحث با عنوان «تجلی عرفان در ادبیات فارسی» یاد می‌کنند و گروهی با عبارت «ورود شعر به ادبیات عرفانی». گرچه این دو عنوان در نگاه نخست شبیه به یکدیگرند. اما برای دقیق‌تر شدن بحث باید تأمّل بیشتری صورت گیرد

ما در ادامه به «تجلی شعر عرفانی در ادبیات فارسی» می‌پردازیم و به اشعار عاشقانه و غنایی که توسط شاعران غیر عارف سروده می‌شده و منظورشان عشق انسان به انسان بوده است و گاهی عرفا به منظور خاصی آن‌ها را زمزمه می‌کردند توجهی نمی‌کنیم؛ گرچه شعرای صوفی به پشتوانه‌ی همین اشعار غنایی و عاشقانه توانستند شعر عارفانه بسرایند. چون اشعار صوفیانه‌ی فارسی که از قرن پنجم به بعد،‌ ابتدا در خراسان و سپس در مناطق دیگر،‌ به تدریج در زبان فارسی پدید آمد از لحاظ صورت یا قالب تفاوتی با اشعار قبلی این زبان نداشت

پیدایش شعر صوفیانه در زبان فارسی بی‌شک یکی از مهم‌ترین حوادثی است که در تاریخ این زبان رخ داده است که متأسفانه هیچ کس به طور جداگانه به آن نپرداخته است؛ حادثه‌ای که زبان عامیانه‌ مردم را به زبانی عمیق تبدیل کرد. پیش از این حادثه زبان علمی ایران زبان عربی بوده است و دانشمندان کوتاه‌ترین متن‌ها را هم به عربی می‌نگاشتند. ابوریحان بیرونی درباره‌ی زبان فارسی می‌گوید: «جز به کار بازگفتن داستان‌های خسروان و قصه‌های شبانه نیاید». این اظهار نظر که قطعاً قبل از ورود تجلی قرآن به ادبیات فارسی است نشان می‌دهد که هیچ کدام از دانشمندان، زبان فارسی را زبان فاخر علمی به حساب نمی‌آوردند. ورود تجلی قرآن به فارسی تقریباً از اوایل قرن پنجم آغاز گردیده و موجب دمیدن روح تازه‌ای در کالبد شعر فارسی گشته و از برکت آن دامنه معنا در این زبان به تدریج گسترش یافته است تا آن جا که زبان فارسی حامل معانی عمیق عرفانی و ما بعد الطبیعی شد و از این راه به یک زبان مقدس و عمیق تبدیل شد

بسیاری معتقدندکه تاریخ این حادثه به طور قطع مشخص نیست. برخی دیگر بر این باورند که ورود تجلی قرآن به ادبیات فارسی همزمان صدور فهلویات است و چارگانه‌های باباطاهر را اولین تجلی قرآن می‌دانند. عده‌ای می‌گویند: شروع شعر عارفانه مصادف با شروع سماع است. نظریه‌ی دیگری که حامیان بسیار دارد سنایی را بنیان‌گذار شعر عرفانی می‌داند

واضح است که در این نوشته اشعار صوفیانه فارسی مورد نظر ماست و نه اشعار عربی نظیر اشعار حلاج و;

باباطاهر

 

پروژه مقاله بررسی برخی از صنایع ادبی تحت pdf

 پروژه مقاله بررسی برخی از صنایع ادبی تحت pdf دارای 25 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله بررسی برخی از صنایع ادبی تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه مقاله بررسی برخی از صنایع ادبی تحت pdf

گفتاری در صنعت  
تعریف صنعت:  
سجع:  
الف)سجع  
سجع متوازی:  
ب)جناس  
انواع جناس  
جناس ناقص اختلافی حرکتی  
ج)تلمیح  
د)مراعات نظیر:  
ه)کنایه  
ی)تشبیه  
مقدمه:  
منابع و مآخذ:  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه مقاله بررسی برخی از صنایع ادبی تحت pdf

1-معانی و بیان.دکتر علوی مقدم.محمد.تهران.سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها(سمت)چاپ سال

2-معانی و بیان دکتر اشرف زاده –رضا.تهران . سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها(سمت)چاپ سال

3-جناس در پهنه ی ادب فارسی.دکتر تجلیل.جلیل.مؤسسه ی مطالعه و تحقیقات فرهنگی.تهران.چاپ سال

4-بدیع.دکتر شمسیا.سیروس.چاپ و انتشارات پیام نور.سال

5-فرهنگ فارسی.دکتر معین.محمد.جلد دوم . انتشارات امیر کبیر.تهران سال

6-عروض و قافیه.دکتر شمسیا.سیروس.انتشارات دانشگاه پیام نور.شهریور سال

تعریف صنعت

به ابزاری که موسیقی کلام را بوجود می آورند یا افزون می کنند و بین اجزاء کلام روابط هنری بوجود می آورند اصطلاحاً ((صنعت بدیعی ))گویند این ابزار گاهی جنبه ی لفظی دارند و موسیقی کلام را از نظر روابط آوایی افزون می کنند و گاهی جنبه ی معنایی دارند و از طریق تناسب و روابط معنایی کلام را منسجم تر می کنند.مانند تقابل دو واژه ی شکست و پیروزی و آوردن لفظ شکست به دو معنی در بیت زیر

شکست زلف تو صد دل اسیر خویش کند             که هست نعمت پیروزی از شکست ترا

روش تسجیع

روش تسجیع بوجود آوردن یا افزون کردن موسیقی کلام بوسیله ی هماهنگ کردن کامل یا نسبی کلمات و جملات است

سجع

1-سجع در کلمه:سجع به معنی آهنگ است به کلامی که بین کلمات آن هماهنگی باشد کلام مسجّع گویند.سجع بر سه گونه است

1-1-سجع متوازی:آن تقابل کلمات هم هجایی است که دارای حرف پایانی مشترک  هم باشند

دست/بست/مست/است——-توان/گمان

2-1-سجع مطرّف:آن تقابل دو کلمه است که یکی نسبت به دیگری هجایی در آغاز بیشترداشته باشد و حرف پایانی آن ها یکسان باشد

دار/شکار—– راز/جواز —– اطوار/وقار

3-1-سجع متوازن:تقابل کلمات هم هجایی است که فقط هم هجا بوده و حروف پایانی آن- ها حتماً  متفاوت باشد

کام/کار—– نظم/راز—– موّاج/نقّاد

الف)سجع

سجع متوازی

-یکی در صورت درویشان نه بر صفت ایشان در محفلی دیدم نشسته و شنعتی در پیوسته

بین واژه های ((صورت/صفت/نشسته/پیوسته))سجع متوازی است

-قوّت طاعت در لقمه ی لطیف است و صحّت عبادت در کسوت نظیف

بین واژه های((قوّت/صحّت/کسوت و هم چنین لطیف/نظیف))سجع متوازی است

-اسب فصاحت در میدان وقاحت جهانید و هم تصوّر کند که توانگران تریاق اند یا کلید خزانه ی ارزاق

کلمات((فصاحت/وقاحت و تریاق/ارزاق))سجع متوازی است

-حرفی نگویند الّا به سفاهت و نظر نکنند الّا به کراهت

واژه های ((سفاهت/کراهت))سجع متوازی است

-به غرّت مالی که دارند و عزّت جاهی که پندارند برتر از همه نشینند ، غرّت و عزّت ، سجع متوازی است

-چو ابر آذارند و نمی بارند و چشمه ی آفتاب اند و برکس نمی تابند بر مرکب استطاعت سوارند و نمی رانند قدمی بهر خدا ننهند و درمی بی منّ و أذی ندهند

بین واژه های نمی بارند،نمی تابند،نمی رانند،و همچنین واژه های قدمی و درمی،و ننهند و ندهند ،سجع متوازی است

-تا بار عزیزان ندهند و دست جفا برسینه ی صاحب تمیزان نهند.عزیزان ،تمیزان سجع متوازی اند

-هر کجا سختی کشیده ای تلخی دیده ای  را بینی خود را به شره در کارهای مخوف اندازد و از توابع آن نپرهیزد و از عقوبت ایزد نهراسد و حلال از حرام نشناسد

بین واژه های ((سختی و تلخی،کشیده ای و دیده ای،نهراسد و نشناسد))سجع متوازی است

-صاحب دنیا به عین عنایت حق ملحوظ است و به حلال از حرام محفوظ

واژه های ملحوظ و محفوظ سجع متوازی است

-گفت:نه ،که من بر حال ایشان رحمت می برم گفتم:نه، که بر مال ایشان حسرت می خوری

بین واژه های ((حال و مال –رحمت و حسرت))سجع متوازی است

-تا عاقبه الامر دلیلش نماند و ذلیلش کردم.دلیلش و ذلیلش سجع متوازی است

-مرافعه ی این سخن پیش قاضی بردیم و به حکومت عدل راضی شدیم تا حاکم مصلحتی بجوید و میان توانگران و درویشان فرقی بگوید

بین واژه های ((قاضی با راضی و بجوید با بگوید ))سجع متوازی است

-ای که توانگران را ثنا گفتی و بر درویشان جفا رو داشتی.ثنا و جفا سجع متوازی

-هر جا که گل است خارست و با خَمر خُمارست و بر سرگنج مارست آنجا که دْرّ شاهسوارست نهنگ مردم خوارست.بین واژه های ((خار،مار و خوار))سجع متوازی است

 -نظر نکنی در بستان که بیدمشک است و چوب خشک؟همچنین در زمره ی توانگران شاکراند و کفور و در حلقه ی درویشان صابراند و صنجور

بین کلمات((مشک و خشک-شاکرو صابر-کفور و صنجور))سجع متوازی است

-مقرّبان حضرت حق توانگران اند درویش سیرت و درویشان اند توانگر همّت و مهین توانگران آن است که غم درویش خورد و بهین درویشان آن است که کم توانگر گیرد

بین واژه های((حضرت،سیرت و همت و هم چنین واژه های مهین و بهین))سجع متوازی است

-طایفه ای هستند براین صفت که بیان کردی:قاصر همّت،کافر نعمت که ببرند و بنهند و نخورند و ندهند .بین واژه های ((قاصر و کافر،همت و نعمت،ببرند و بنهند و نخورند و ندهند))سجع متوازی است

-طایفه ای خوان نِعم نهاده و دست کرم گشاده و طالب نام اند و مغفرت و صاحب دنیا و آخرت.بین واژه های ((نعم و کرم،نهاده و گشاده،طالب و صاحب،مغفرت و آخرت))سجع متوازی است

-به مقتضای حکم قضا رضا دادیم و از ما معنی درگذشتیم بعد از مجارا طریق مدارا گرفتیم.بین واژه های (( قضا و رضا و معنی ،مجارا و مدارا))سجع متوازی است

 سجع مطرّف:آن نوع سجع است که واژه های متقابل دارای حرف پایانی یکسان باشند ولی در دو واژه ی متقابل یکی نسبت به دیگری هجایی بیشتر داشته باشد

-درویش را دست قدرت بسته و پای ارادت شکسته.  قدرت ،ارادت/بسته،شکسته

ارادت یک هجا نسبت به قدرت  و شکسته نیز یک هجا نسبت به بسته زیاد دارد

-توانگران محتمل بارگران از بهر دگران اند:گران و دگران سجع مطرّف می باشد

-اگر قدرت جودست وگر قوت سجود.     سجع مطرّف در واژه های((جود و سجود))

 -قوّت طاعت در لقمه ی لطیف است وصحّت عبادت درکسوت نظیف.پیداست که از معده- ی خالی چه قوّت آید و از دست تهی چه مروّت

بین واژه های ((قوّت،طاعت،صحّت،کسوت با واژه دست و هم چنین مروّت سجع مطرّف است

-اسباب معیشت ساخته و به اَوراد عبادت پرداخته. بین واژه های ((ساخته و پرداخته))سجع مطرّف است

-به غرّت مالی دارند و به عزّت جاهی که پندارند.—–دارند و پندارند سجع مطرّف است

-مالی به مشقّت فراهم آرند و به خسُّت نگاه دارند و به حسرت بگذارند.مشقّت با خسّت و حسرت و هم چنین واژه های آرند و دارند با واژه ی بگذارند سجع مطرّف است

-گفتم:به عذر آن که از دست متوقّعان به جان آمده اند و از رقعه ی گدایان به فغان

جان و فغان سجع مطرّف است

-هر جا که گل است خارست و با خمر خمارست و بر سرگنج مارست آنجا که درّ شاهسوارست نهنگ مردم خوارست.بین واژه های  خار،مار،خوار با واژه های خمار،شاهسوار سجع مطرّف است

-ای که گفتی:توانگران مشتغل اند و ساهی و مست و ملاهی . واژه های((ساهی و ملاهی))سجع مطرّف می باشد

-به اعتماد مْکنتِ خویش از محنت درویش نپرسند.بین واژه های ((خویش و درویش))سجع مطرّف است

ب)جناس

واژه ی جناس مصدر مفاعله است به معنی هم جنس بودن دو چیز.و در اصطلاح ادب همانندی دو کلمه است در لفظ با اختلاف در معنی مانند((شیر))که هم به شیر آشامیدنی و هم به جانور درنده گفته می شود.یکی از روش های بوجود آوردن یا افزون کردن موسیقی در کلام روش تجنیس است.روش تجنیس مبتنی بر نزدیکی هر چه بیشتر واج های کلمات است بطوری که کلمات هم جنس به نظر آیند و شباهت آن ها به ذهن متبادر شود

انواع جناس

الف)جناس تام:دو کلمه که در لفظ یکی و در معنی مختلف باشند که این بهترین نوع جناس است: بهرام که گور می گرفتی همه عمر                      دیدی که چگونه گور بهرام گرفت

گور نخست به معنی گورخر و گور دوم به معنی قبر است

ب)جناس ناقص:که دارای انواع زیر است

1-ب-جناس ناقص حرکتی آن اختلاف در مصوت دو کلمه ی  متجانس است.مثل((می کُنی و می کَنی))در بیت:مکن تا توانی دلِ خلق ریش     وگر می کُنی می کَنی بیخ خویش

2-ب-جناس ناقص اختلافی:آن اختلاف در یکی از صامت های دو کلمه ی متجانس است که به انواع زیر است

1-2-ب:اختلاف در صامت آغازین:صامت دو کلمه متجانس متفاوت باشد:مثل:سجود و وجود در بیت

((شرف مرد به جود است و کرامت به سجود       هرکه این هر دو ندارد عدمش به ز وجود))

 2-2-ب:اختلاف در صامت میانی:مانند برکشنده،برکشیده —–کشی،کسی در بیت زیر

جهان به خیره کشی در کسی کشید کمان              که بر کشیده ی حق بود و بر کشنده ی ما

3-2-ب:اختلاف در صامت پایانی:مانند:شراب،شرار در بیت

بر جای طعام بود طعان          بر جای شراب بود شرار

ج)جناس افزایشی:که به سه نوع می باشد

1-ج:افزایشی در آغاز:شکوه و کوه در بیت زیر

با شکوه کوه حلمت ابرگریان برجبال                       باوجودجود دستت برق خندان برسحاب

                                                                                                                                       (سلمان ساوجی)

2-ج:افزایش در وسط:قصر و قیصر در بیت

گشت قصر بندگانش قلعه های شاه هند                         قصر های قیصران روم هم چونان بود

   (عنصری)

3-ج:افزایش در آخر:زهر، زهرا در بیت زیر

خال ما داد بهر دنیا را                    زَهر مرنور چشم زهرا را                                    (سنایی)

 و اینک انواع جناس در درس ششم (جدال سعدی با مدعی)

1-جناس افزایشی در آغاز مثل

1-1-جود،سجود در عبارت:اگر قدرت جودست و گر قوت سجود

2-1-رای،سرای در بیت زیر

آن را که عقل و همت و رای نیست                خوش گفت پرده دار که کس در سرای نیست

جناس ناقص اختلافی حرکتی

 

پروژه مقاله بررسی شعر نو (نیمایی) تحت pdf

 پروژه مقاله بررسی شعر نو (نیمایی) تحت pdf دارای 20 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله بررسی شعر نو (نیمایی) تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه مقاله بررسی شعر نو (نیمایی) تحت pdf

زبان شعر نو( نیمایی)  
گذری بر ابهام در شعر نو  
تأثیر فرهنگ مردم و مسایل تاریخی و اجتماعی بر شعر نیمایی:  
زبان شناسی در شعر نو از دیدگاه نیما  
1- ساکن کردن یک یا چند حرف متحرک:  
2- متحرک کردن حروف ساکن و ساکن کردن حروف متحرک:  
3- تشدید مخف:  
4- حذف کردن اضافه در مکان مختوم به های غیرملفوظ:  
5- حذف یای متحرک میان کلمات مختوم به دو صورت بلند و ضمای متصل:  
مخالفت با قیاس:  
غرابت در استعمال:  
ویژگی ها و سویه های مدرن:  
انواع صور خیال:  
نوآوری نحوی در شعرنو  
1-  کاربرد فعلهای لازم در معنای متعدی و معتدی در معنای لازم  
کاربرد فعل لازم در معنی متعدی:  
کاربرد فعل متعدی در معنای لازم:  
2- کاربرد فعل دعایی بجای فعل فعل مضارع:  
3- حذف فعل  
4- تکرار فعل  
پی نوشتها:  
منابع کلی:  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه مقاله بررسی شعر نو (نیمایی) تحت pdf

1- علیپور، مصطفی ساختار زبان شعر امروز، انتشارات فردوس، چاپ سوم، تهران

زبان شعر نو( نیمایی)

پیدات زبان گفتار و زبان شعر دراجزاء با یکدیگر وجه اشتراک دارند. در هر دو نحوه ی بیان« واژه» عنصر اساسی و بنیادین است. اصولاً زبان از ترکیب و هم نشینی واژگان در یک ساختار منظم بوجود می آید. لیکن آنچه مرز میان این دو نحوه ی بیان است شکل برخورد گوینده( یا شاعی با واژه برخورد واژه ها با یکدیگر در شعر و کارکرد خاص آنها می باشد. گفته شد« برخورد واژه ها در شعر»  زیرا« اگر میان واژه ها برخوردی نباشد، شعر بوجود نمی آید. شعر از زبان فراتر رفته، قواد آن را در هم می ریزد میان واژگاه جابجایی پیش می آید این، یعنی برخورد واژه ها[1]  که موجد ساختاری به نام شعر است. در زبان گفتار صرفاً یک نشانه ااست به اشیایی آنکه تصویر شوند گفته می شوند. گوینده در زبان گفتار آنها را به نام می خواند بی آنکه نشانی نشان دهد. لیکن در زبان شعر، واژه نام شیء نیست، خودشیء است و شاعر بی آنکه بگوید نشان می دهد و مخاطب بجای آنکه بشوند می بیند. فرانسیس پونژ[2] می گوید

«  هرگز واژهای را از نزدیک دیده اید؟ واژه ای را بردارید ؟ خوب بچرخانید و به حالتهای مختلف درآورید تا عین مصداق خود شود.» خود پونژ واژه ی « کروش»Croche (= کوزه) را مورد بررسی شاعرانه قرار داد و ادعا کرد که هر صرف این واژه بیانگر جایی از کوره ی گلی است. بعقیده او هیچ واژه ی دیگری رنگ کوزه ندارد. این است جایگاه واژه در شعر

 آنچه مسلم است این است که شعر هنری زبانی است مثل زبان از عناصری چون واژه و لحن در یک ساختار دقیق ساخته شده و از این نظر نیز از جهات صوری، کاملاً مطنبق با زبان گفتار است. و اگر آن 2 سطح را بنگریم کاملاً یکی شان می یابیم، زیرا هر دو از ابزار و مصالح مشترکی شکل گرفته اند، فقط با نگریستن از دیگرسو، با چشمانی که طور دیگری ببیند، می توان شکاف عمیقی و فاصله میان آن دو نحوه بیان را دریافت. واژه در زبان گفتار یک علامت است و در شعر معنا. ساختار در زبان گفتار- اگر باشد- زائیده ی تصادف با مصالحی ا ز تسامح است؛ و ساختار در شعر، نتیجه ی هوشمندی ب ابزاری از ذوق و زیبایی است؛ و گاه چنان نظام مند که نتوان خشتی را جای خشتی نهاد بی آنکه به معماری زییاشناختی آن آسیبی وارد شود

مختصر آنکه زبان شعر معانی خاص را ر هم می ریزد تا از مستقیم گویی بگریزد و انتقال دهنده ی معناهایی باشد که در ذهن شاعر به بلوغ رسیده است. و از این نظر،نه تنها با زبان گفتار که با زبان علم نیز که بخاطر دقت و تأکید ناشی از روح علمی و تحقیقی، نافی رمزگویی و تعدد و تنوع معانی است،  متفاوت است

اساساً فرق علم و کشفیات علمی با تجربه های شعری در این است که تجربه های علمی در شعر ضدترین لحظه ها شکل می گیرند و حال آنکه شاعر در ناخودآگاه ترین لحظه های خود دست به تجربه و کشف می زند. این حقیقت را مولوی به زیبایی گوشزد می کند

تو مپندار که من شعر به خود می گویم

تا که هشیارم و بیدار یک دم نزنم

بی شک زبان چنین فرآورده ای بطور ذاتی تابع احساس ناخودآگاه است. نه تابع قوانین حاکم بر زبان

گذری بر ابهام در شعر نو

ابهام در شعر نو و معاصر ناشی از زبان است و گاه در بیان شاعرانه محاکمات شعری است و گاه در فطرت و ذات آن

 شاعر سعی می کند که در این مقاله به ابهام هاس هسندی( شاعرانه و نیمه شاعرانه) بپردازد. آنها با بکارگیری صور خیالی که در محکمات شعری خود می آفرینند شعر را تا حدود زیادی مبهم می سازد و معنا را در پرده ای از خیال پنهان می کند تشبیهات، کنایات، تمثیلها، و رفرمها .و ;. کلام آنها را دشوار می کند

ابهام (Ambignty) : در حوزه ی بدیع سخنی است که احماق  د ویا چند معنی متقابل دارد

امپسون در کتاب« هفت نوع ابهام» خود معتقد است« درهر جز کلامی که واکنش های متعددی را برانگیزد ابهام وجود دارد و پایه شعر نو و شعر سرای خصوصاً در شعر نو همین ابهام است

تأثیر فرهنگ مردم و مسایل تاریخی و اجتماعی بر شعر نیمایی

 ریشه های قومی احساس نیما برپهنه ی زمین فرورریخته و در خون مردم تنیده است. جانش جان نجیبی است که با خودش مرزوبوم می سوزد نیما که یکی از شاعران معاصر اس شاعری اجتماعی و نمادگر است و علت نمادگرایی او هم تأثیر اوضاع سیاسی زمان بر شعر اوست

این شعر نو سرشار و همنواز رمز است و همین رمزها به ابهام شعر می افزایند. مهتاب می تواند رمز یک هادی روشن اندیشه باشد موج جریان در زندگی است است که بر آن تیره ی جامعه این شاعران خصوضاً نیما می گذرد

 زبان شناسی در شعر نو از دیدگاه نیما

طرح آرای زبان شناسانه در سده ی اخیر تأثیر و تحولی در طرز تفکر تلقی و نگرش به ادبیات بوجود آورده است. در شعر زبان نقش شش گانه ای ارتباطی، به ترتیب، نقش عاطفی، ترغیبی، ارحاعی، فرازبانی، همدلی و نقش اوجی است را می آفریند

هنجارگریزی بعنوان منظری تازه برای  نگرش به ادبیات و شعر از مهمترین مسائل قابل توجه در شعر نو است. در شعر نیمایی وزن دست خورده است. نگاه به قافیه سنتی عوض شده است. نگاه زیبایی شناسانه به شعر از نگاه سنتی توجه به تشبیه استعاره و کنایه و ;. است

 طبقه بندی انواع هنجارگریزی نیز چندان روشمند و منطقی نبوده است و به دسته بندی هشتگانه ای قائل شده است. هنجارگریزی واژگانی نحوی،آوایی، نوشتاری، معنایی، گویشی، سبکی، زمانی جالب توجه این است که این مقوله، شیوه تنها در شعر نو می تواند کاربرد داشته باشد

 ما آنچه که در اهمیت جایگاه و انواع هنجارگریزی در شعر نو گفته شد نگارنده ضمن ارائه نمونه های از هنجارگریزی آوایی، گویشی، سبکی، زمانی، نحوی، در شعر نیما توجه پایه گذار شعر نو در ایران را از قاعده اقرایی به سمت هنجارگریزی نشان می دهد در هنجارگریزی شاعران در این شیوه از قواعد آوایی واژه ها گریز می زنند و تلفظ واژه را با تغییر مصوتها از شکل آشنا و هنجار آن دور می کند نیما در این زمینه به این شیوه به چند صورت بهره برد

 1- ساکن کردن یک یا چند حرف متحرک

-; این زمان بالش در خونش فرو

جغد بر سنگ نشسته است خموش

2- متحرک کردن حروف ساکن و ساکن کردن حروف متحرک

 بازمی گوید« مرده زن من

بچه ها گرسنه هستند مرا

برو بینمشان روی دمی

خوکها گوی بیایند و کنند

3- تشدید مخف

 عقل او از سر بپریده

خیره می گوید شمی مشیکان ;

 4- حذف کردن اضافه در مکان مختوم به های غیرملفوظ

 از دورن پنجره ی همسایه من یا زناپیدای دیوار شکسته ی  خانه ی من

5- حذف یای متحرک میان کلمات مختوم به دو صورت بلند و ضمای متصل

 مانند آنکه همین آرزویش بود

بپرید، از برابر زندان;

;

به هر وصف نیما در شیوه ی مختلف و مخالف با قیاس و غرابت استعمال را با تعدی که برای سنت شکنی دارد و نیز با شیوه ی خلاف انتظار و عادت خود و در زمان، برای هنرآفرینی بکار می برد

 مخالفت با قیاس

 اینگونه از مخالفت با ساخت قیاسی واژه را می توان در فعال صفت، قید و ;نشان داد

 غرابت در استعمال

 در حقیقت غرابت استعمال یا کاربرد ناآشنا نقطه ی مقابل مخالف با قیاس است یعنی این شیوه بر موافقت با قیاس، قیاس است. اما موافقتی که کاربرد آشنا نداشته باشد کاربرد این شیوه در کلمات مرکب امکان پذیر است آن هم به وسیله ی شاعران خلاق مسلط به زبان و استعدادهای آن

نیما دراین باره می گوید

 « شاعری که فکر آن تازه دارد، تلفیقات تازه هم دارد. در حافظ و نظامی و بعد در سبک هندی این توانگری را بخوبی می توان مشاهده کرد

در شعر نو شاعر اسیر و مطیع زبان نیست بلکه این زبان است که دراختیار و رام شاعر است این دیدگاه ناشی از تأمل در دیدگاه شعر شاعران کلاسیک ها و نیز مطالعه در شعر و نثر شاعران دنیاست

 ویژگی ها و سویه های مدرن

1- محمد حقوقی، شعر و شاعران، ص 2-

 2- محمد تقی غیاثی سبک شناسی ساختار، ص

3- Francis Ponge (1899-1988) شاعر فرانسوی

 

پروژه مقاله بزهکاری تحت pdf

 پروژه مقاله بزهکاری تحت pdf دارای 45 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله بزهکاری تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه مقاله بزهکاری تحت pdf

پیشگفتار:  
مقدمه:  
تعریف جرم از دیدگاه حقوقدانان:  
تعریف جرم از دیدگاه جرم شناسی:  
رهیافت نظری جامعه شناسی جرم:  
مدل “دان گیبونز” (Dongibbons):  
نظریه مرتون و کجروی اجتماعی (جرم):  
فقر و جرم:  
نظریه برچسب و جرم:  
جرم، علل و عوامل جامعه‌شناسی آن:  
گفتار نخست : نقش خانواده در پیشگیری از وقوع جرم  
پیشگیری:  
شیوه‌های پیشگیری:  
پیشگیری و خانواده:  
تعریف خانواده:  
خانواده در اصطلاح جرم شناسان :  
نقش پدر در خانواده :  
نقش مادر:  
خواهر یا برادر :  
تکلیف ومسئولیت والدین در تربیت :  
الگوهای تربیتی :  
خانواده،سهل.گیر:  
خانواده.سختگیرومستبد:  
خانواده.مقتدر:  
خطر قصور وتقصیر در تربیت :  
جو عاطفی خانواده :  
خانواده و تامین محبت :  
اختلاف خانوادگی و تاثیر آن :  
رفتار نامساوی والدین :  
اقتصاد:  
رابطه بین فقر اقتصادی با بزهکاری :  
تعدادفرزندان:  
نیازهای.دینی.وخانواده:  
نتیجه.گیری:  
آیا بزهکاری نوعی بیماری است؟  
چگونگی پیشگیری از جرائم و دعاوی در پناه قانون:  
(1) جلوه هادی ، مجله حقوق دادگستری  
(1)  قوامی منوچهر ، نشریه نگاه اندیشه شماره 18  
گفتار سوم :مقایسه جرم شناسی وحقوق کیفری  
الف: اختلاف در روش بررسی :  
ب: اختلاف از نظر موضوع ودایره شمول:  
ج: اختلاف جرم شناسی و حقوق کیفری در درمان و پیشگیری :  
سخن آخر :  
پس به امید روزی که بتوانیم افراد پاک وبدون هیچ آلایشی را به جامعه تحویل دهیم  
منابع و مآخذ  
گفتار دوم :در تقابل فرهنگ و معنویت با جرم در جامعه:  
آیا بزهکاری نوعی بیماری است؟  
چگونگی پیشگیری از جرائم و دعاوی در پناه قانون:  
سخن آخر :  
منابع و مآخذ  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه مقاله بزهکاری تحت pdf

1-           کی نیا مهدی ، مبانی جرم شناسی (جلد نخست)

2-           کی نیا مهدی ، مبانی جرم شناسی (جلد دوم ) بخش اول

3-           کی نیا مهدی ، مبانی جرم شناسی (جلد دوم)بخش دوم

4-           عوده عبدالقادر ، حقوق جزای اسلامی (جلد دوم )

5-           اردبیلی محمد علی ، حقوق جزای عمومی (جلد نخست)

6-           اورنگ،طبری،جویباری،حسن‎پور;،مجموعه‎مقالات‎همایش علمی امنیت اجتماعی و راهکارهای توسعه،ناشربرگزارکنندگان همایش ، بی ریا و دیگران ،‌روانشناسی رشد2، انتشارات سمت،

7-            رجایی‌، علی رضا ، فصلنامه ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان ، سال چهارم(ش 11) ،و ناشر معاونت پژوهشی ،

8-           دانش، تاج زمان، مجرم کیست و جرم شناسی چیست ،‌چاپ اول،کیهان،

9-            ستوده ،هدایت ا;، آسیب شناسی اجتماعی ،آوای نور،

10-      فرجاد،محمد، حسین ،‌بررسی مسائل اجتماعی ایران ،‌چاپ اول ، اساطیر،

11-     فلسفی ، محمد تقی ، بزرگسالان و جوانان از نظر افکار و تمایلات ، چاپ دهم، هیاٌت نشر معارف اسلامی ،

12-      فورد، جودی ،تبسم بر شرار نوجوانی ، نفیسه معتکف، حدیث ،

پیشگفتار

به نام نقش بندصفحه ی خاک            عذارافروز مه رویان افلاک

به نام خداوند جهان آفرین                 حکیم سخن در زبان آفرین

خداوند منان راشاکرم که به این بنده ی کمترین، توفیقی عنایت فرمودند که بتوانم درباره ی یکی از مسایل مهم جامعه ی ما چه از نظر حقوقی و اجتماعی تحقیق کنم . این تحقیقی که اینک از نظر شما بزرگواران می گذرد، حاصل تلاش و مطالعه ی چندین کتاب در مورد جزا و جرم شناسی چه از نظر حقوقدانان و فقه های اسلام  و نیز بررسی در سایت های اینترنتی و مقاله های حقوقدانان مطرح در این موضوع بود البته این تحقیق را شما به دید یک دانشجوی ترم یک حقوق می بینید  من مطمئن هستم که کم وکاستی هایی در این تحقیق وجود دارد که شما بزرگواران باآن برخورد خواهید کرد که انشاالله به بزرگی خود خواهید بخشید و در انتها جا دارد از یکایک بزرگوارانی که مرا در انجام این تحقیق همراهی کردند بلخص اساتید گرانقدر دانشکده حقوق جناب استاد طالبی و استاد فر هنگ تشکر و قدردانی کنم

مقدمه

« اِلهی هََب لی کمالَ الا نقطاعِ الیک وَاَنِر‎‎ْ اَ بْصارَ قلوبنا بِضیاءِ نَظَرها اِلیک حَتی تَخْرقَ اَبصارُ الْقلوُبِ حُجُبَ النُّور فتِصلَ اِلی مَعدَن العظمَتهِ وَ تصیر اَرواحنا مُعَلَّقه بعز قدسک »(1)

در یک تعریف کوتاه و مختصر، جرم در معنی عام کلمه فعل یا ترک فعل انسانی است که جامعه آن را به دلیل اخلال در نظم اجتماعی به قید ضمانت اجرای کیفری منع کرده است

از این تعریف چنین بر می آید

نخست، جرم یک واقعیت انسانی و اجتماعی است از بعد انسانی شناخت این  واقعیت کنجکاوی پزشکان، روان پزشکان وحتی ادیبان و نویسندگان را برانگیخته واز بعد اجتماعی ذهن جامعه شناسان و حقوقدانان را به خود مشغول ساخته است. این دو جنبه اصالت وهمزمان پیچیدگی پدیده ی جنایی را به وجود می آورد

دوم، این پدیده که حاکی از تعارض میان انسان و جامعه است واکنش اجتماعی را علیه بزهکار بر می انگیزد . سوم، رفتارهای انسان همانند مبانی نظم اجتماعی در هر زمان و مکان دستخوش دگرگونی است و مبارزه علیه جرم باید با این دگرگونیها، شیوه ها وهدفهای خود را تطبیق دهد. بنابرین، تحول واکنش جنایی علیه پدیده جنایی واقعیتی انکار ناپذیر است. (2)

(1) قسمتی از مناجات شعبانیه

(2) حقوق جزای عمومی، اردبیلی محمدعلی

جرم شناسی نیز دانش نوخاسته ای است که دوران کودکی خود را می گذراند. سده ای بیش نیست که این دانش تجربی و ترکیبی از مقام پندار و تفکر و اندیشه وگفتار  فارغ گردیده و به عمل پیوسته واز ذهنی بودن به عینی شدن درآمده وراه امعان نظر، تجربه، آزمون وسنجش را در پیش گرفته است

جرم شناسی یکی از جلوه های با شکوه و درخشان کنجکاوی ژرف و گسترده و همه جانبه دانشمندان ومتخصصان بشردوست است. جرم شناسی، دراین کنجکاوی، همه دانشهای تجربی وانسانی از روانشناسی،  زیست شناسی، جامعه شناسی، علوم پرورشی، تاریخ، فرهنگ ملی،اقتصاد،آمار، بوم شناسی ورشته های دیگر از علوم را برای سعادت انسانی و جامعه به خدمت خود درآورده است . به راستی جرم شناسی  وعده گاه تمام علوم است

عالیترین هدف هر جامعه پیشرو متکی برارزشهای اخلاقی، شناخت انسان ، این موجودناشناخته، وفراهم کردن بهترین شرایط تجلی حریت ونبوغ وخلاقیت واعتماد معنوی وتامین رشدهرچه بیشتر اخلاقی وسعادت اجتماعی آن جامعه متعالی است

دراین زمینه جرم شناسی، در میان همه دانشها، از لحاظ جامعیت مقامی ویژه و والا دارد مضافاً آنکه انسان وسعادت وسربلندی او هدف غائی اندیشه وکار جرم شناسی است

شناخت عوامل جرم زا ، پیشگیری از وقوع جرائم ونابه هنجاریها، گشودن گرههای کورمشکلات اجتماعی،گندزدائی محیط زیست انسانی وبهسازی آن، تشخیص حالت خطرناکی و اصلاح اخلاقی ودرمان تن وروان بزهکاران وپرورش مجدد آنان وجهه همت این دانش ترکیبی است

جرم شناسی دانش پیشگیری ازجرائم ومخاطرات است. جرم شناسی تلاش می کندتا جرم را در نطفه خفه سازد. جرم شناسی ، تولدی دیگر، وروزی از نو برای رهائی بزهکاران ونوسازی معنوی واخلاقی آنان است

جرم شناسی می کوشد تا اجرای فرمان الهی : « عدل واحسان » (1) را واقعیت بخشد واین دو رکن لازم وملزوم زندگی اجتماعی بشر، که متاسفانه رکن احسان آن تفکیک وبه دست فراموشی سپرده شده است یکجا مورد عنایت صمیمانه قرار گیرد .(2)

تعریف جرم از دیدگاه جامعه‌شناسی

جامعه‌شناسان معتقدند که جرم یک پدیده طبیعی دائمی است و در هر زمان و مکان اتفاق می‌افتد. با تحولات اجتماعی تغییر نمی‌یابد و نزد وجدان قاطبه‌ی مردم زشت و ناپسند است و احساسات اجتماعی را متأثر می‌سازد. دورکیم می‌نویسد: که جرم پدیده‌ای طبیعی- اجتماعی است و از فرهنگ و تمدن هر اجتماع ناشی می شود و هر عملی که وجدان عمومی را جریحه‌دار کند جرم محسوب می‌شود

برخی دیگر معتقدند که جرم عملی است که در رابطه با رفتارهای عادی اعضا گروه اجتماع، تقصیر و خطا محسوب و رفتار غیرعادی و هنجار تقلی می‌شود

تعریف جرم از دیدگاه حقوقدانان

عده‌ای از حقوق‌دانان، معتقدند که نقض قانون هرکشوری در اثر عمل خارجی، در صورتیکه انجام وظیفه یا اعمال حقی آنرا تجویز نکند و مستوجب مجازات هم باشد جرم نامیده می‌شود. برخی دیگر، هرفعل یا ترک فعلی را که نظم، صلح و آرامش اجتماعی را مختل سازد و قانون نیز برای آن مجازاتی تعیین کرده باشد جرم می‌دانند

تعریف جرم از دیدگاه جرم شناسی

جرم‌شناسی، ناسازگاری افراد را در اجتماع عمل ضداجتماعی و جرم می‌نامد. برخی دیگر معتقدند که تعدی و تجاوز به شرایط زندگی، عمل ضداجتماعی است. در جرم‌شناسی نه تنها فعل یا ترک فعل را که در قانون برای آن مجازات پیش‌بینی شده، بلکه هر عملی را که مضر به وضع اجتماع باشد اعمالی که در قوانین کیفری مجازاتی پیش‌بینی نشده است مورد بررسی و پژوهش قرار می‌دهند

رهیافت نظری جامعه شناسی جرم

در تبیین آسیب‌های اجتماعی، بزهکاری و جرم تئوریهای ارزشمندی از سوی جامعه‌شناسان و پاتولوژیست‌های اجتماعی ارائه شده است که قبل از معرفی چند نظریه غالب در جامعه‌شناسی جرم و آسیب‌های اجتماعی به دو الگوی معروف اشاره می‌شود. مدل رونالد آکرز   (Ronal Akres) آکرز نظریه‌های انحراف و جرایم را به چهار دسته عمده طبقه‌بندی می‌نماید

1-  نظریه آنومی و بی‌سازمانی اجتماعی

2- نظریه تضاد

3- نظریه برچسب

4- نظریه کنترل اجتماعی

مدل “دان گیبونز” (Dongibbons)

گیبونز در مباحثات جرم‌شناسی و بررسی آسیب‌های اجتماعی چهار دیدگاه نظری را معرفی می کند که عبارتند از: دیدگاه زیست‌شناسی، روانشناختی، جامعه‌شناسی و سنخ شناختی

نظریه مرتون و کجروی اجتماعی (جرم)

نظریه مرتون که در قالب (ساخت اجتماعی و بی‌هنجاری) معرفی می‌شود اشاره به این دارد که ساخت‌های اجتماعی فشارهای خاصی بر روی برخی افراد وارد می‌کند و آنها را وادار می‌کند که به کارهایی که از نظر جامعه نیز مجرمانه است، دست بزنند. از نظر مرتون در بین عناصر متعدد ساختارهای اجتماعی و فرهنگی دو عنصر به لحاظ کج‌رفتاری از اهمیت بیشتری برخوردار اند

یک عنصر شامل اهداف یا مقاصد تعریف شده(Fined goaldo) است که فرهنگ معین می‌کند و در قالب آرمان و آرزوهای اجتماعی بروز و نمود می‌یابد و دومین عنصر ساختار فرهنگی وسایل و ابزار پذیرفته شده (Acceptable modes)

براساس این نظریه آنچه جامعه را متفاوت می‌سازد میزان تأثیر رسم‌ها و عادات و نظارتهای نهادی شده اجتماعی در رسیدن افراد به هدف‌های فرهنگی است. افراد یک جامعه ممکن است به هدفهای توصیه شده توسط جامعه اعتقاد پیدا کنند اما جامعه برای رسیدن به هدف‌ها از راه‌های نهادی شده حمایت کافی نکند در چنین حالتی بخش‌هایی از راه‌های جدید سعی می‌کنند به اهداف دست یابند

فقر و جرم

از نظر جامعه‌شناسان، تنها هنگامی فقر و محرومیت‌های ناشی از آن، جرم‌زا می‌شود که افراد فقیر شیفته‌ی رسیدن به ارزشهای فرهنگی مورد تأیید اعضای جامعه باشند و برای رسیدن به آن با کسانی وارد رقابت شوند که فرصت‌های مشروع را به میزان بیشتر در اختیار دارند در چنین وضعیتی رفتار ضداجتماعی آنان طبیعی خواهد بود

نظریه برچسب و جرم

طرفداران نظریه برچسب اجتماعی (Social labeling) بر این عقیده‌اند که نخستین عمل بزهکاری از افراد بسیاری صادر می‌شود ولی تداوم آن به صورت یک بزهکار حرفه‌ای هنگامی اتفاق می‌افتد که جامعه برچسب بزهکاری به وی بزند (ادوین ساترلند ( Edwin sutherlaned)  در کتاب ( اصول جرم‌شناسی) نظریه خودش را (با اختصار) چنین معرفی می‌کند

1- رفتار مجرمانه عملی است آموختنی نه موروثی 2- رفتار مجرمانه از طریق کنش متقابل و ارتباطات با سایر افراد آموخته می‌شود3- بخش قابل توجه یادگیری رفتار مجرمانه در قالب گروه‌های شخصی و صمیمی انجام می‌گیرد 4- فرد زمانی مجرم می‌شود که میزان دسترسی فرد به قانون‌شکنان بیشتر از حافظان آن است 5- فرآیند کسب رفتار مجرمانه در ارتباط با الگوهای مجرمانه همه مکانیزم‌هایی را در برمی‌گیرد که در یادگیری سایر رفتارهای اجتماعی به چشم می‌خورد

جرم، علل و عوامل جامعه‌شناسی آن

جامعه‌شناسان در تبیین جرم و بزهکاری بر مجموعه‌ای از علل و عوامل تأکید می‌ورزند در یک تقسیم‌بندی کلی این عوامل عبارتند از: عوامل طبیعی و اکولوژی، عوامل خانوادگی، عوامل فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و مذهبی، هرچند جامعه‌شناسان روی عوامل محیطی و اجتماعی وقوع جرم بیش از سایر عوامل تأکید دارند

کانون خانواده و بزهکاری جوانان از پژوهشهای عملی و عینی جامعه سنجی خانواده چنین بر‌می‌آید: کانون‌های خانوادگی که افراد بزهکار تحویل جامعه می‌دهند اغلب در یکی از شش‌ گروه زیر قرار دارند

1- در میان چند تن از اعضای خانواده، عده‌ای تبهکار و منحرف بوده‌اند

2- از هم ‌پاشیدگی خانوادگی اعم از آنکه ناقص یا کامل، اتفاقی یا ارادی، براثر مرگ و میر پدر یا مادر یا هردو آنها, یا براثر جدایی و یا ترک خانواده باشد

3- عدم مراقبت والدین از فرزندان در اثر جهالت، کوری یا ناتوانی و علیلی

4- فضای نامطلوب خانوادگی در اثر: تبعیض، افراط در نازپروری یا خشونت، حسادت، کثرت عائله، مداخله ناروا و مفرط سایر اعضای خانواده، سلطه بیجا و خشونت آمیز یکی از اعضای خانواده

5- مشکلات مالی، عدم کفایت درآمد، بیکاری، کارکردن مادر در خارج از کانون خانوادگی و بی‌سرپرستی کودک

2 نوشته شده در  دوشنبه هشتم فروردین 1384ساعت 0:48  توسط امیر محمد پوری  |  نظر بدهید

گفتار نخست : نقش خانواده در پیشگیری از وقوع جرم

بسیاری از جامعه شناسان و نیز روانکاوان عقیده دارند که ریشه بسیاری از انحرافات شخصیت را باید در پرورش نخستین انسان جستجو کرد چه اگر منشاء غالب کجروی‎ها و انواع متنوع بیماری‎های روانی بررسی شود، نقش پرورشی خانواده در کیفیت رشد شخصیت آشکار خواهد شد. نقش والدین قبل از تولد کودک شروع می‎شود, همین‎طور لازم است والدین فرزندان خود را حتی بهتر از خود تربیت کرده و به سوی خیر هدایت کنند. در این‎باره حضرت علی (ع) می‎فرماید: “فرزندان خود را بر آن اساس که تربیت شده‎اید تربیت نکنید که آنان نسلی دیگر و برای زندگی در دوران دیگرند.”

چه بسا جوانان و نوجوانانی که مرتکب جرمی می‎شوند و والدین را عامل انحراف خود می‎دانند

خانواده از نظر اسلام بسیار مهم است و سنگ اول بنای حیات جامعه است. هرگونه اقدام و رشد اجتماعی در سایه خانواده حاصل می‎شود.خانواده عامل ثبات و سازش اجتماعی نیز بوده لذا سعادت جامعه تا حدود زیادی در گرو آن است

محیط خانواده چون دانشگاهی است که در آن درس انسانیت و اخلاق و یا خلاف آن داده می‎شود. خانواده ساحل روان و آرامشگاه فرزندان برای دستیابی به سلامت، نشاط و تکاپو است

خانواده مرکز شکل‎گیری و تشکیل عادات و کیفیت معلومات و تجارب است, روح و مغز طفل در محیط خانواده ساخته می‎شود. تعالیم خوب و بد از خانواده و محیط آن می‎باشد و زن و شوهر به عنوان نخستین معلمان کودکند و طفل را سروسامان و رفتار او را شکل می‎دهند

به طور وسیع، دیدگاه پیشگیری از جرم یک حوزه تخصصی برای آینده است. اما این حوزه مطمئناً چالشی برای متخصصان، محققان و سیاست گذاران است

در پژوهشی که از 800 کودک بزهکار به عمل آمد، معلوم شد که 65 درصد مادران کودکان بزهکار طلاق گرفته یا در حال جدایی بوده‎اند. بررسی دیگر بر روی 200 نفر از جوانان 25-20 ساله در دو منطقه ایران، متمایز از نظر پارامترهای اجتماعی، اقتصادی و مقایسه آن دو با یکدیگر با استفاده از متغیرهای مستقلی چون کنترل والدین بر رفتار فرزندان، رضایت فرزندان از خانواده، روابط کانون خانواده و علاقه و تعارض با اعضا در خصوص رفتار پرخاشگرانه به عمل آمده به این نتیجه رسیده است که در هر دو منطقه، رابطه مستقیمی بین روابطی که در کانون خانواده می‎گذرد و جرم جوانان آن وجود دارد. در مقایسه با دو منطقه، منطقه حاشیه‎نشین به دلیل آنکه تعارضهای کانون خانواده در آن بالا بود، گرایشهای بیشتری به کجروی در بین جوانان آن وجود داشت

در کتابهای مربوط به بزهکاری تأثیر چهار زمینه‎ی خانوادگی در شکل‎گیری رفتارهای بزهکارانه مورد تأکید قرار گرفته اند. از هم گسیختگی خانوادگی، غفلت خانوادگی و انحراف خانوادگی

“هترنیگتون” و ” کاکس”(1982-1978) در ارتباط با از هم گسیختگی خانوادگی در یک مطالعه‎ی طولی عنوان کردند، یک یا دو سال پیش از طلاق بحران شدیدی در خانواده ایجاد می‎شود هترنیگتون و دیگران همچنین دریافتند که کودکان به خصوص پسران در این دوره نافرمان و پرخاشگر هستند و مشکلات رفتاری بیشتری در کلاس و عزت نفس پایین‎تری دارند (کاپالدی و پاترسون،1991) در رابطه با تعارض خانوادگی در تحقیقی که دیگران(1996) در یک نمونه از 617 نفر از زنان 19 تا 87 ساله در “ورمونت” انجام دادند مشخص شد کسانی که در کودکی شاهد خشونت والدین بودند دارای ناراحتی‎های روانشناختی بیشتر و سازگاری اجتماعی پایین‎تری هستند.(بارنت،سیندی،میلر،روبین،1997) همچنین وارن و جانسون (1989) در ارتباط با غفلت خانوادگی عنوان کردند، جوانانی که والدین از آنها غافل شده‎اند و یا کمبود محبت خانوادگی دارند احتمال بیشتری دارد که درگیر بزهکاری وخلاف‎هایی مانند فرار از خانه و مدرسه شوند.جرم پدیده‌ای اجتماعی و جهانی است و تحت عناوینی چون: سرپیچی، سرکشی، رفتار انحرافی و ناپسند با خلقت بشر آغاز شده است. آدم و حوا، به علت ارتکاب به عمل نهی شده‌ای چون خوردن شجره ممنوعه از بهشت رانده شده‌اند و پسرشان قابیل برادر خود هابیل را به قتل رساند در هر حال جرم مسئله‌ای است که بشر همیشه با آن روبرو است جرم عملی است که منجر به نقض قوانین می‌شود جرم در معنای عام کجروی و انحراف از قانون است و در اصطلاح قضایی هرگونه عمل و اقدامی که مخالف با قانون صورت گیرد جرم محسوب می‌شود

پیشگیری

 

پروژه مقاله بررسی حقوق شهروندی در دادرسی‌های کیفری تحت pdf

 پروژه مقاله بررسی حقوق شهروندی در دادرسی‌های کیفری تحت pdf دارای 56 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله بررسی حقوق شهروندی در دادرسی‌های کیفری تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه مقاله بررسی حقوق شهروندی در دادرسی‌های کیفری تحت pdf

چکیده  
مقدمه  
کلیات  
الف) تعریف  
ب) طرح بحث  
فصل اول  
تساوی افراد در برابر دادگاه، محاکمه منصفانه و علنی در دادگاه صالح، مستقل و بی طرف  
گفتار اول: تساوی افراد در برابر دادگاه  
گفتار دوم: منصفانه بودن محاکمه  
گفتار سوم: علنی بودن محاکمه  
گفتار چهارم: استقلال و بی طرفی دادگاه برای بهره‌مندی از محاکمه عادلانه  
مبحث اول: مستقل و بی‌طرف بودن دادگاه  
مبحث دوم: حق بهره مندی از محاکمه عادلانه  
فصل دوم  
پیش فرض برائت  
گفتار اول: قلمرو اصل برائت  
گفتار دوم: آثار اصل برائت  
فصل سوم  
برخورداری از کمترین تضمین‌های دفاع  
گفتار اول: تفهیم فوری و تفصیلی نوع و علت اتهام به زبانی که برای متهم قابل فهم باشد.  
گفتار دوم: برخورداری از وقت و تسهیلات مناسب به منظور آمادگی برای دفاع و ارتباط با وکیل منتخب  
گفتار سوم: حق محاکمه بدون تاخیر ضروری  
گفتار چهارم: حق حضور در دادگاه و دفاع از خود شخصاً یا توسط وکیل  
گفتار پنجم: حق مواجهه با شهود مخالف و تسهیل ادای شهادت شهود موافق  
گفتار ششم: برخورداری از کمک رایگان مترجم  
گفتار هفتم: منع اجبار به اقرار به مجرمیت یا شهادت علیه خود  
فصل چهارم  
جدایی آئین دادرسی اطفال از افراد بزرگسال  
فصل پنجم  
حقوق ناشی از صدور حکم یا اجرای آن  
گفتار اول: حق درخواست تجدید نظر  
گفتار دوم: جبران زیان‌های وارد بر محکوم در موارد فسخ حکم محکومیت به واسطه وقوع اشتباه در اجرای عدالت  
گفتار سوم: منع تجدید محاکمه و مجازات  
سخن آخر  
فهرست منابع  

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه مقاله بررسی حقوق شهروندی در دادرسی‌های کیفری تحت pdf

الف – قوانین

-         قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

-         قانون مجازات اسلامی مصوب

-         قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب 

-         قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب مصوب

-         قانون اصلاح قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب مصوب

-         قانون احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی مصوب

-         لایحه آیین دادرسی کیفری

-         اعلامیه جهانی حقوق بشر

-        میثاق بین المللی مربوط به حقوق مدنی وسیاسی

-        کنوانسیون  اروپائی حمایت از حقوق بشر و آزادیهای اساسی

-        اعلامیه اسلامی حقوق بشر

-        معاهده بین المللی حقوق کودک

 ب -  کتب و مقالات

-   قرآن کریم

-   آخوندی، محمود؛ آیین دادرسی کیفری، ج1، چ3، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،

-   آشوری، محمد؛ آیین دادرسی کیفری، ج1، چ4، سمت،

-   آشوری، محمد؛ اصل برائت و آثار آن در امور کیفری، نشریه داننشکده حقوق و علوم سیاسی، ش29،

-   آقائی، بهمن؛ فرهنگ حقوق بشر، چ1، کتابخانه گنج دانش،

-  ارفعی، عالیه؛حقوق بشر از دیدگاه مجامع بین المللی، چ1، وزارت امور خارجه،

-  بولک، برنار؛ کیفرشناسی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، چ1، مجمع علمی و فرهنگی مجد،

-  رضائی پور، آرزو؛ حقوق شهروندی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی،

-  روبر، پللو؛ شهروند و دولت، ترجمه ابوالفضل قاضی، میزان،

-  صفائی، سید حسین؛حقوق بشر در اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر، نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ش 27،

-  العوجی، مصطفی؛حقوق الانسان فی دعوی الجزائیه، بیروت، مؤسسه نوفل،

-  فلسفی، هدایت الله؛جایگاه بشر در حقوق بین الملل معاصر، مجله تحقیقات حقوقی، ش 18،

-   کاتوزیان، ناصر؛ مقدمه علم حقوق، چ13، بهنشر،

-  گانزوف واندر مرچ، و.ژ؛ حمایت بشر در حقوق اساسی، ترجمه نجادعلی الماسی، مؤسسه حقوق تطبیقی،

-  معتمد، محمد علی؛ حقوق جزای عمومی،ج1، تهران،

مقدمه

بررسی تاریخی، جامعه شناسی و دینی نشان می‌دهد که اعتقاد به وجود پاره ای حقوق فطری و ضروری برای بشر که قانونگذار بشری نباید آن را نادیده بگیرد از دیرباز وجود داشته است. در اسلام و مسیحیت اعتقاد به این حقوق که ناشی از اراده الهی و لازمه کرامت انسانی است وجود دارد. مکتب حقوق فطری در قرن هفدهم تحرک تازه ای به این فکر داد و همین فکر در عصر انقلاب کبیر فرانسه در اعلامیه حقوق بشر و شهروند 1789 منعکس گردید. این اعلامیه همانند انقلاب کبیر فرانسه متاثر از فلسفه فردگرائی بود که تاکید بر شخصیت و ارزش فرد دارد و فرد را محور اندیشه‌ها و قانونگذاریها به شمار می‌آورد. برعکس فلسفه جامعه گرائی در طول قرنهای 19 و 20 برحقوق جامعه تاکید می‌نماید. لیکن نفی حقوق افراد به نام حقوق جامعه یا نژاد موجب تجاوزات بزرگ و خشونت های ناروا و اعمال وحشیانه نسبت به افراد در برخی از کشورهای خود کامه می‌گردد و در نتیجه مسأله حقوق بشر در قرن بیستم از نو مورد توجه خاص واقع می‌شود و بالاخره به تهیه و تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال 1948 به وسیله مجع عمومی سازمان ملل متحد منتهی می‌گردد

در واقع، همانطور که برخی از مولفان حقوق بشر گفته اند، به علت اعمال وحشیانه پاره ای از کشورها در نیمه اول قرن بیستم که با بهره گیری از کلیه وسائل علمی و فنی به شکنجه و نابودی انسانها برخاسته بودند وجدان بشریت بیدار شده با صدای بلند تدوین یک اعلامیه بین المللی حقوق بشر را مطالبه می‌کرد همچنین در دوره های دیگر ملتهایی که برضد طاغوت‌ها و رژیم های خودکامه شورش کرده بودند خواهان تضمین حقوق خود از طریق مقررات یا منشورهای ملی یا بین المللی بودند. اعلان رسمی حقوق بشر همواره ادعانامه های رسمی علیه رژیمهای خود کامه گذشته و وعده تضمین حقوق مزبور در برابر تجاوزات احتمالی آینده بوده است

اعلامیه های جهانی حقوق بشر مبتکر حقوق بشر نبوده بلکه ادیان الهی به ویژه اسلام نخستین اعلامیه های حقوق بشر را در برداشته و فلاسفه و دانشمندان نیز به گونه ای از حقوق بشردفاع کرده اند و قبل از اعلامیه جهانی حقوق بشر این حقوق در برخی از اعلامیه‌ها و مقررات داخلی کشورها مطرح شده است

به دیگر سخن، حقوق و آزادیهای مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر ترکیبی است از حقوق و آزادیهای بشری که قبل از تأسیس سازمان ملل متحد وارد قوانین اساسی و دیگر قوانین کشورهای مختلف جهان گردیده بود. همچنین تاریخ تمدن بشر شاهد کوشش پیامبران، فلاسفه و متفکران و انسان دوستان مشرق و مغرب زمین در اعتلای شأن و کرامت انسان و دفاع از حقوق و آزادیهای اساسی اوست. معهذا از قرن هجدهم به بعد با اعلامیه های مختلف حقوق بشر که در امریکا و اروپا به تصویب رسید و با ذکر و تضمین حقوق و آزادیهای اساسی در قوانین اساسی کشورها توجه جهانیان بیش از پیش به این حقوق معطوف شد و بویژه بعد از جنگ جهانی دوم نهضتی در این زمینه پدید آمد که در اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاقها و قراردادهای بین المللی متبلور گشت.   

در مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر به کرامت انسانی اشارت رفته است، گمان نمی رود در هیچ دین و مکتبی به اندازه اسلام بر کرامت انسان تاکید شده باشد. در نظر اسلام انسان دارای مقام و ارزش والائی است و خدا سروری موجودات زمین و آسمان را برای او فراهم ساخته است. روح خدا در آدم دمیده شده و او شایسته تکریم و تعظیم گردیده و حتی فرشتگان مامور شده اند که بر او سجده کنند. انسان در نظر اسلام دارای مقام خلیفه ا; است. در این زمینه آیات و روایات فراوان است. بویژه آیه 70 از سوره اسراء کرامت انسانی را با وضوح هر چه تمامتر اعلام می‌دارد

 «ولقد کرمنا بنی آدم و حملنا هم فی البرو البحر ورزقناهم من الطیبات و فضلناهم علی کثیر ممن خلقنا تفضیلا»

قابل ذکر است که از نظر اسلام، همانطور که از پاره ای آیات از جمله آیه 29 از سوره بقره، بر می‌آید همه انسانها صرفنظر از دین و مذهب و اعتقادات و اعمال و رفتار آنها دارای کرامت هستند، هر چند که انسان با تقوی دارای فضیلت و کرامتی بیشتر است. به دیگر سخن، هر انسان دارای کرامت ذاتی است. اما گروهی از انسانها علاوه بر کرامت ذاتی دارای کرامت ارزشی یا اکتسابی نیز هستند که با تقوی به دست می‌آید

«ان اکرمکم عندالله اتقاکم» در اسلام این کرامت بویژه مورد تاکید واقع شده در حالی که در اعلامیه جهانی حقوق بشر و قوانین موضوعه کشورها به این کرامت توجه چندانی نشده است. هرچند که محدودیت آزادیها به موجب قانون چه بسا مبتنی بر ارتکاب اعمال ناشایسته مجرمانه است که از کرامت ذاتی انسان می‌کاهد[1]

باید دانست موضوع حقوق بشر به دلیل گستردگی فراوان بسیاری از (به عبارتی تمامی) ابعاد زندگی بشر را دربر می‌گیرد که در این تحقیق مجال پرداختن به آن  نیست. در این راستا سعی شده است تنها به گوشه‌ای از جنبه‌های رعایت حقوق شهروندی در دادرسی‌های کیفری (نه مرحله تحقیق مقدماتی و نه مرحله اجرای حکم) که در اسناد بین‌المللی و قوانین داخلی ایران به آنها اشاره شده است، پرداخته شود

کلیات

الف) تعریف

حقوق بشر که به زبان فرانسه droits lhomme و به انگلیسی Human Rights و به عربی حقوق الانسان نامیده شده است طبق نظریه مکاتب آزادیخواه عبارت است از حقوقی که لازمه طبیعت انسان است، حقوقی که پیش از پیدایی دولت وجود داشته و مافوق آن است و بدین جهت دولت‌ها باید آنرا محترم بشمارند

به تعبیر روشن تر، در مکاتب آرمان گرا نظر بر این است که پاره ای حقوق از لحاظ کرامت و شرافت انسانی، بنیادی و برای اینکه انسان بتواند رسالت خود را انجام دهد ضروری هستند. این حقوق که حقوق بشر نامیده شده اند خارج از حوزه اقتدار قانونگذار بشری می‌باشند و قانونگذار نمی تواند احدی را از آن محروم کند. وجود چنین حقوق و امتیازاتی مورد انکار مکاتب مادی واقع شده است. مکتب مادیت تاریخی بر آن است که حقوق بشر همواره دستخوش تحول و تکامل است و بالنتیجه قابل تعریف نیست

ب) طرح بحث

پس از تصویب منشور ملل متحد در سال 1945 و ورود پیروزمندانه فرد به عرصه حقوق بین الملل، جامعه جهانی در زمینه بزرگداشت بشر و بسط حقوق و آزادی‌های او تحولی آشکار و توسعه ای روز افزون یافته است. از آن تاریخ تا به امروز انبوهی از اسناد بین المللی و منطقه ای پیرامون مفاهیم و معیارهای حقوق بشر و آزادی‌های اساسی افراد به تصویب رسیده است. گام‌های نخست بیشتر به دنبال دست یابی به یک توافق عمومی بر سر کمترین میزان حقوق و آزادی‌های مزبور، آن هم در قالب پاره ای مفاهیم حقوقی خام به شکل برخی اسناد و ابزارهای غیر الزامی بود اما بعدها کوشش‌های دشوار در خور ستایشی برای تدوین و تصویب متون و منابع الزام آور صورت گرفته است. اعلامیه جهانی حقوق بشر که در دهم دسامبر 1948 به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسیده الهام بخش تهیه و تصویب تمامی اسناد و متون مزبور بوده است. تا آنجا که به حق ادعا شده «در جامعه جهانی یا در جوامع منطقه ای هر معاهده ای که به حقوق بشر پرداخته به نحوی با اعلامیه جهانی حقوق بشر مرتبط بوده است، به این معنی که این قبیل معاهدات یا براساس اعلامیه تهیه شده یا از رهگذر تفسیر با یکی از اصول آن ارتباط پیدا کرده است»[2]

حقوق بشر که مذهب جدید بشر هم خوانده می‌شود؛ مشتمل بر مفاهیم و معیارهای فراقانونی است که ریشه در طبیعت و فطرت آدمیزاد دارند و از نوع الزامات آسمانی به شمار می‌آیند و به اصطلاح قانون قانون‌ها قلمداد می‌شوند. از این رو باید مداخله عناصری چون زمان، مکان و اوضاع و احوال خاص جوامع معین را در آنها ممنوع شمرد

پاره ای از این مفاهیم چنان مطلق و استثناء ناپذیرند که حتی در اوضاع و احوال خاص و شرایط و موقعیت‌های اضطراری هم نمی توان آنها را محدود یا معلق نمود. ضوابط حقوق بشر چنان بر قواعد عدل و انصاف انطباق دارند که هر نظام سنتی، مکتب فلسفی یا جهان بینی مدعی عدالت و انصاف ناگزیر باید از در آشتی و سازگاری با آن درآید چرا که آنچه نظام حقوق بشر درصدد آن است، ظهور عینی ارزش‌ها و آرمان هایی است که ریشه‌ها و زمینه‌های آنها را می‌توان در روح یا حقیقت تمامی اندیشه‌های اجتماعی یا مذهبی آزادی خواه و عدالت جو بازجست. با اندکی تأمل و تسامح به سادگی می‌توان توهم تعارض مفاهیم مربوط به حقوق بشر و آزادی‌های اساسی را با آموزش‌های سنتی و باورها و برداشت‌های ملی یا مذهبی به هیچ گرفت

هر مکتب بشری یا مذهب آسمانی که در جستجوی عدالت، انصاف و آزادی است، با مفاهیم و ارزش‌های مورد حمایت در نظام حقوق بشر نسبت یا سنخیتی دارد. راست است که در عالم عمل جز شماری اندک از دولت‌های آزاد منش که ساختار حکومتی خود را بر مبنای مشارکت عمومی در اداره امور جامعه و رعایت حقوق بشر و احترام به آزادی‌های اساسی افراد استوار ساخته اند، سایر دولت‌ها با بی اعتنایی تمام به این گونه مفاهیم و نقض مکرر مقررات مربوط به آنها، آشکارا الزامات انسانی و تعهدات بین المللی خویش را زیر پا می‌گذارند؛ اما باید بر این باور بود که واقعیت‌های اسف انگیز عینی نه چیزی از ارزش تلاش‌های گسترده جامعه جهانی در زمینه توسعه مفاهیم و معیارهای مورد بحث کم می‌کند و نه حس نومیدی تمام از نتایج عملی چنین تلاش هایی را بر می‌انگیزد. آثار مثبت کوشش‌های سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌ها و نهادهای جهانی که از طریق تشویق دولت‌ها برای پیوستن به اسناد حامی حقوق بشر یا از راه صدور قطعنامه‌های مربوط به نقض اسناد مزبور درصدد جهانی کردن حقوق و آزادی‌های افراد و الزامی نمودن آنها هستند به اندازه ای آشکار است که کسی را امکان انکار آن نیست. دولت‌ها خود نیز دست کم به انگیزه کسب حیثیت و اعتبار بین المللی گاه ناگزیر از مراعات چنین حقوق و آزادی‌هایی هستند بویژه در جاهایی که پای منافع و ملاحظات مربوط به قدرت و سیاست یا برخورد با سنت‌ها و باور داشت‌های آمیخته با حکومت و سیاست در میان نیست، در رعایت حقوق و آزادی‌های مورد بحث تمایلی تمام از خود نشان می‌دهند و چنین مراعاتی را از نشانه‌های مدنیت خویش هم می‌شمارند[3]

قانونگذار ایران نیز به حق مفاهیم حقوق بشری را در قوانین مختلف به شکلی مطلوب گنجانده و  این امر قوانین کشورمان را در ردیف قوانین کشورهای توسعه یافته قرار داده است؛ بویژه در مقدمه توجیهی لایحه آئین دادرسی کیفری نیز «توسعه حقوق شهروندی و حفظ حقوق متهم در همه مراحل رسیدگی» بعنوان یکی از سیاستهائی که شالوده و بنیان نظام عدالت کیفری ایران را تشکیل می دهد قلمداد شده است

حقوق بشر، داخل در قلمرو حقوق عمومی است و مفاهیم و مولفه‌های اصلی آن در حقوق اساسی بررسی می‌شوند اما بخش مهمی از این حقوق و صورت تفصیلی برخی از معیارهای مهم آن در محاکمات جزایی مطرح می‌شود آنجا که شهروند متهم به نقض نظم و امنیت عمومی یا حقوق و آزادی‌های فردی در برابر جامعه و نمایندگان قدرتمند آن ظاهر می‌شود. نه تنها تعمد و اصرار آن نمایندگان بلکه هر نوع سهل انگاری و بی دقتی آنان بسادگی توازن میان منافع فردی و مصالح عمومی را بر هم می‌زند و چه بسا به نقض آشکار یکی از معیارهای حقوق بشر بینجامد. محاکمات جزایی راه سلطه دولت بر شهروندان و رویارویی با رفتارهای مخاطره آمیز آنان است. این راه نباید به ابزار استبداد و اعمال قدرت و انحراف از عدالت و انصاف تبدیل نمود

غایت مطلوب این گونه محاکمات اجرای سریع و صحیح عدالت و احیای حقوق و آزادی‌های از دست رفته است. اگر مقامات عمومی خود از طریق دعاوی جزایی به تعمد یا تساهل مرتکب نقض و نادیده گرفتن حقوق و آزادی‌های شهروندان گردند، دیگر نه تنها بر عدالت، انصاف و آزادی بلکه باید بر سایه‌های این مفاهیم نیز چشم امید بربست. اگر کسی بگوید شهروند نگون بختی که در مراحل مختلف رسیدگی، حقوق مسلم وی نادیده گرفته شده، از همان آغاز، سرنوشت او در آن دعوی قابل پیش بینی بوده است، شاید سخنی به گزاف نگفته باشد

ضرورت حمایت از حقوق بشر در محاکمات جزایی به اندازه ای اساسی است که در اسناد بین المللی  و قوانین داخلی مورد توجه خاص واقع شده و تدابیر و تضمین‌های ویژه ای درباره آن پیش بینی شده است. تا آن جا که به امور جزایی مربوط می‌شود، اسناد مزبور جنبه‌های گوناگون حقوق و آزادی‌های افراد را بر شمرده اند و مسائل و موضوعاتی همچون: حق دسترسی به دادگاه  صالح، تساوی افراد در برابر قانون، حاکمیت قانون بر نظام جرایم و مجازات ها، منع تاثیر قوانین زیانبار در وقایع گذشته، منع شکنجه و آزار و اعمال مجازت‌های غیرانسانی، منع دستگیری و بازداشت خود سرانه، حق اطلاع فوری از علل دستگیری و بازداشت، حق اطلاع از نوع اتهام، حق حضور فوری در برابر دادگاه، حق رسیدگی به اتهام در مدت زمان معقول، ضرورت تساوی افراد در برابر دادگاه، حاکمیت پیش فرض برائت، منصفانه بودن محاکمه، برخورداری از تضمین‌های دفاع، ضرورت حفظ شان و شخصیت انسانی متهمان، لزوم جبران زیان‌های وارد بر بازداشت شدگان یا محکومان بی گناه، منع محاکمه و مجازات مجدد و حق درخواست تجدید نظر

آنچه ذکر آن ضروری می‌نماید، این است که نوشتار حاضر تنها به تدابیر یا معیارهایی که به منظور حمایت از حقوق متهم در برابر دادگاه و در مرحله رسیدگی به معنای اخص پیش بینی شده اند مربوط می‌شود. تدابیر دیگر که یا متضمن مفاهیم کلی تر هستند و یا اساساً به مرحله رسیدگی در دادگاه مربوط نمی شوند، در این جا مطرح نمی شوند[4].تدابیر و تضمین‌های مورد نظر در مواد 10 و 11 اعلامیه جهانی حقوق بشر (1945)، ماده 14 میثاق بین المللی مربوط به حقوق سیاسی و مدنی (1966)، بخش 26 اعلامیه امریکایی حقوق بشر (1948)، ماده 6 کنوانسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی ( 1950)، ماده 8 کنوانسیون امریکایی حقوق بشر (1969)و ماده 19 اعلامیه اسلامی حقوق بشر (1981) پیش بینی شده اند اما کامل ترین و الزامی ترین آنها آن است که در بندهای هفتگانه ماده 14 میثاق مربوط به حقوق مدنی و سیاسی  آمده است[5]. پس بی مناسبت نخواهد بود اگر مباحث این نوشتار تحت عناوین ماده اخیر مطرح گردد و مطالب آن همپای مفاهیم و معیارهای مورد حمایت در قوانین داخلی کشورمان ارائه شود

گفتار اول: تساوی افراد در برابر دادگاه

بنابرآنچه در صدر ماده 14 میثاق آمده: «افراد در برابر دادگاه مساویند»

قانونگذار ایران در بند 14 اصل 3 قانون اساسی،دولت جهوری اسلامی ایران را موظف نموده که همه امکانات خود را برای‌‌ «تأمین حقوق همه جانبه افراد از زن و مرد و ایجاد امنیت قضائی برای همه وتساوی همه در برابر قانون بکار برد»

همچنین اصل 19 قانون اساسی ضمن اشاره به برخورداری آحاد ملت ازحقوق مساوی، برخورداری از حقوق شهروندی را حق تمامی اقوام ونژادها و داری هر نوع زبان و سننی دانسته است[6]

       و در اصل 20 قانون اساسی تمامی آحاد ملت را بطور یکسان و مساوی در حمایت قانون قرار داده تا با رعایت موازین اسلام از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برخوردار باشند[7]

این اصول که به صراحت اشاره به تساوی افراد در برابر قانون دارند پایه و اساس قوانین مختلف مدنی و جزائی کشورمان را تشکیل می‌دهند و در لایحه آئین دادرسی کیفری نیز در ماده 2‌ـ111 مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است: «دادرسی کیفری باید منصفانه و عادلانه باشد، حقوق طرفین دعوا را تضمین کند و قواعد آن نسبت به اشخاصی که در شرایط مساوی به سبب ارتکاب جرم مشابه تحت تعقیب قرار می‌گیرند بصورت یکسان اعمال شود»

همچنین در ماده 6ـ111 لایحه مذکور آمه است: «متهم، بزه دیده، شاهدو سایر افراد ذی ربط باید از حقوق خود در فرآیند دادرسی آگاه شوند و ساز و کارهای رعایت و تضمین این حقوق فراهم شود»

مساوات افراد در برابر دادگاه که ضرورت آن در ماده 10 اعلامیه جهانی حقوق بشر هم تصریح شده، دارای سه وجه است

وجه نخست آن به این معنی است که آنچه در عالم ظاهر موجب امتیاز افراد از یکدیگر می‌شود نظیر رنگ، زبان، نژاد، ملیت، مذهب، جنسیت، افکار و عقاید سیاسی و اجتماعی و گرایش‌ها و وابستگی‌های حزبی و تشکیلاتی، در عالم قضاوت و عدالت به هیج وجه موجب تبعیض و تمایز نخواهد بود. متهم به عنوان فردی از افراد بشر به گمان نقض مقررات حافظ نظم عمومی و حقوق فردی در برابر دادگاه ظاهر شده و مجرد از اوصاف و عوارض بشری و اعتبارات و موقعیت‌های اجتماعی مورد محاکمه واقع می‌شود

وجه دوم تضمین مورد بحث توازنی است که دادگاه ناگزیر باید در میان اصحاب دعوی برقرار نماید. در یک نظام دادرسی مترقی و انسانی نقش دادگاه، داوری در میان اصحاب دعوی است؛ بدیهی است که داوری بدون مراعات حقوق طرفین و اعطای بالسویه امکانات و امتیازات، منصفانه نخواهد بود. تساوی در برابر دادگاه از این نظر پیوستگی تمامی با تدابیر و تضمین‌های دیگری چون محاکمه منصفانه و ضرورت بی طرفی دادگاه دارد. تساوی در برابر دادگاه یک تضمین عام است و همه اصحاب و اطراف دعوی از جمله شهود مدعی و متهم و ارزش شهادت آنان را نیز در بر می‌گیرد

وجه سوم این تضمین که تا حدودی مفهوم آن را گسترش هم می‌دهد، آن است که تشکیلات دادگاهها، آئین رسیدگی به اتهامات وارد بر افراد و تسهیلات و امتیازات اعطایی به آنان جز در موارد رسیدگی به جرایم خاص نظیر جرایم نظامی باید نسبت به همه اقشار و اصناف شهروندان یکسان باشد؛ بنابراین تشکیل دادگاههای اختصاصی برای رسیدگی به اتهامات وارد به طیف یا طبقه خاصی از شهروندان عادی با وجود عمومی بودن جرایم ارتکابی آنان با این وجه از وجوه تساوی افراد در برابر دادگاه ناسازگار است. این که در این گونه دادگاهها تسهیلات خاص برای متهمان قائل می‌شوند یا تضییق و تشدیدی نسبت به آنان روا می‌دارند، موثر در مقام نیست. نکته آن است که تشکیل دادگاههای خاص امری است استثنایی و خلاف قاعده که توسعه آن نقض عدالت و انصاف به شمار می‌رود. همانطور که تساوی افراد در برابر دادگاه ضروری است، تساوی دادگاه در برابر شهروندان هم علی القاعده ضروری است

گفتار دوم: منصفانه بودن محاکمه

[1] – سید حسین صفایی، حقوق بشر در اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر، نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ش 27، س

[2] – هدایت الله فلسفی، جایگاه بشر در حقوق بین الملل معاصر، مجله تحقیقات حقوقی، ش 18، 1375، ص

[3] – مصطفی العوجی، حقوق الانسان فی الدعوی الجزائیه، بیروت، مؤسسه نوفل، 1989، ص

[4] – مانند اصل منع دستگیری و بازداشت خودسرانه افراد که در بند 5 ماده واحده قانون احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی مصوب 15/2/1383 ذکر گردیده است

[5] – میثاق مزبور در 16 دسامبر 1966 به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسیده و در23 مارس 1976 مطابق ماده 49 آن همزمان با الحاق سی وپنجمین دولت قدرت اجرائی یافته است. ماده 2 میثاق دولتهای عضو را ملزم نموده که بدون توجه به تمایزات ناشی از رنگ، نژاد، زبان،مذهب، جنسیت، ملیت وعقیده تمامی حقوق و آزادیهای شناخته شده در آن را برای تمامی ساکنان قلمرو حاکمیت خود  به رسمیت بشناسند و به منظور مراعات حقوق و آزادی های  مزبور تدابیر قانونی، قضائی و اجرائی لازم را اتخاذ  نمایند؛

دولت ایران در سال 1347 میثاق مورد بحث را امضا نموده و در سال 1354 متن ان را از تصویب مجلس شورای ملی گذرانده است

[6] –  اصل 19 قانون اساسی: «مردم ایران از هر قوم و قبیله ای که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ،نژاد،زبان ومانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود»

[7] – اصل 20 قانون اساسی: «همه افراد ملت اعم از مرد و زن یکسان در حمایت قانون قرار  دارند و از همه حقوق انسانی،سیاسی،اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند»

 

پروژه تحقیق بررسی عوامل موثر بر ریسک اعتباری مشتریان حقوقی بانک تحت pdf

 پروژه تحقیق بررسی عوامل موثر بر ریسک اعتباری مشتریان حقوقی بانک تحت pdf دارای 40 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه تحقیق بررسی عوامل موثر بر ریسک اعتباری مشتریان حقوقی بانک تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه تحقیق بررسی عوامل موثر بر ریسک اعتباری مشتریان حقوقی بانک تحت pdf

1- مقدمه  
2- مروری بر ادبیات موضوع  
2-1- اعتبار سنجی  
2-2 – امتیازدهی اعتباری  
2-3-ضرورت امتیازدهی اعتباری مشتریان  
2-4-موسسات  امتیازدهی/ رتبه بندی  
2-5-معیار های مورد استفاده به منظور امتیازدهی اعتباری  
2-6 – مدلهای امتیازدهی اعتباری  
3- روش تحقیق  
3-1- تعریف مدل  
3-1- جامعه و نمونه آماری:  
4-یافته های تحقیق  
4-1- نتایج برآورد مدل  
4-2- بررسی کارایی و قدرت پیش گویی مدل با استفاده از داده های شاهد  
4-3- گروه بندی مشتریان از نظر ریسک اعتباری  
5- نتیجه گیری  
منابع فارسی  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه تحقیق بررسی عوامل موثر بر ریسک اعتباری مشتریان حقوقی بانک تحت pdf

ارجمند نژاد عبدالمهدی، “مدیریت یکپارچه ریسک شناسایی مشتری”، نشریه تازه های اقتصاد، شماره  
کبری فضل ا; ،تجزیه وتحلیل صورتهای مالی، انتشارات مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری وحسابرسی سازمان حسابرسی، مهر
بیدرام رسول، Eviews همگام با اقتصاد سنجی، انتشارات منشور بهروری، چاپ اول، بهار
جمشیدی سعید ، شیوه های اعتبارسنجی مشتریان، پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی ج.ا.ا، زمستان
جنس و اسمیت،  “مرور تاریخی و نظریه امور مالی شرکت ها” ، ترجمه حسین عبده تبریزی و فرودین صادقی زنجانی، فصل نامه حسابدار، ش
جی. بارلتروپ کریستوفر، نافتن دایانامک، تفسیر گزارش ها و صورت های مالی بانک ها ، ترجمه کارشناسان اداره مطالعات و سازمان های بین المللی بانک مرکزی ، انتشارات موسسه تحقیقات پولی و بانکی
خاوری محمود- امیری ارسلان – منصور خاکی محمد ابراهیم، “الگویی برای اعتبار سنجی و رتبه بندی اعتباری مشتریان بانکها “، تجربه دو دهه بانکداری اسلامی وچالشهای پیش رو، مجموعه مقالات پانزدهمین همایش بانکداری اسلامی، انتشارا ت موسسه عالی بانکداری، بانک مرکزی ج.ا.ا، چاپ اول، شهریور
زکاوت سید مرتضی، مدلهای ریسک اعتباری مشتریان بانک توسعه صادرات ایران، پایانامه کارشناسی ارشد موسسه عالی بانکداری، شهریور
عرب مازار عباس، اقتصاد سنجی عمومی، انتشارات کویر،
فقیه مصطفی،” مدیریت ریسک اعتباری و سیاست های آن(نگرش کاربردی)”، نشریه بانک واقتصاد، ش
قنبری حسنعلی- تجلی سید آیت الله،”تخمین یک مدل اعتبارسنجی بهینه” ، تجربه دو دهه بانکداری اسلامی وچالشهای پیش رو،مجموعه مقالات پانزدهمین همایش بانکداری اسلامی، انتشارا ت موسسه عالی بانکداری، بانک مرکزی ج.ا.ا، چاپ اول، شهریور
گجراتی دامور، اقتصاد سنجی، ترجمه دکتر حمید ابریشمی، انتشارات دانشگاه تهران،
منصوری علی، طراحی وتبیین مدل ریاضی تخصیص تسهیلات بانکی (رویکرد مدلهای کلاسیک و شبکه های عصبی )، رساله دکتری دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس،
نبوی عزیر، اصول حسابداری جلد اول، انتشارات کتابخانه فروردین، چاپ بیست و ششم، زمستان
هاشمی ابوالقاسم ،”تبیین عوامل خطرو تاثیر هریک در مزارع پرورش مرغ گوشتی”، مجموعه مقالات دومین همایش علمی بیمه کشاورزی، توسعه و امنیت سرمایه گذاری، انتشارات بانک کشاورزی، چاپ اول،
Altman EI,  )1968( “Financial ratios discriminate analysis and the prediction of corporate Bankruptcy”, The Journal of finance XXIII (4)
^2.               Anderson ,T.W., (1984), An Introduction to Multivariate Analysis, 2^th Edition
Basel committee on Banking Supervision, (1999) “Credit Risk           Modeling:Current Practices and Applications” Basle: Basle Committee Publications
Beaver  W.H., )1967 ) “Financial ratios as Predictors of Failure”, Journal Of Accounting  Research
Behr Patrick, Andre Guttler & Dankwart Plattner,(2004)“Credit Scoring and Relationship Lending : The Case of German SME” University of  Frank Furt, niversity Gottingen, Institute For Wirtschafts informatics

 

1- مقدمه

بررسی عملکرد اغلب کشورها بیانگر آن است که بین سرمایه گذاری و سطح پیشرفت اقتصادی رابطه تنگاتنگی وجود دارد، بدین معنی که کشورهایی که دارای الگوی کارآمدی در تخصیص سرمایه به بخش‌های مختلف اقتصادی هستند، اغلب از پیشرفت اقتصادی و به تبع آن رفاه اجتماعی بالاتری برخوردار می باشند

تجهیز و تخصیص منابع سرمایه گذاری به فعالیت های اقتصادی از طریق بازار مالی انجام می‌پذیرد که بازار اعتبارات بانکی جزئی از این بازار است. انجام این امر به عنوان اصلی ترین نقش بانک در بازار مالی، از طریق اعطای اعتبار به مشتریان صورت می گیرد. در این راستا یکی از موضوعات حائز اهمیت، بررسی و ارزیابی ریسک اعتباری ( یعنی احتمال قصور در بازپرداخت تسهیلات اعطایی از سوی مشتریان) می باشد. اندازه گیری این ریسک در میان ریسک هایی که بانک در حیطه وسیع عملکرد خود با آن روست از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و کاهش و کنترل آن به عنوان یکی از عوامل کلیدی اثر گذار بر بهبود فرایند اعطای اعتبار و نتیجتاً بر عملکرد بانکها مطرح و نقش اساسی در پایداری و بقای بانکها و موسسات مالی دارد

از دلایل اهمیت سنجش این ریسک می توان به موارد زیر اشاره نمود

امروزه همچنان یگانه عامل ورشکستگی بانکها ریسک اعتباری است. اگر مشتری به موقع تعهدات خود را بازپرداخت نکند این تسهیلات به صورت مطالبات معوق بانکی درآمده و این امر موجب اختلال در سیستم بانکی و در نتیجه در اقتصاد کشور می گردد
اندازه گیری ریسک اعتباری با پیش بینی زیان های عدم بازپرداخت اعتبارات و ایجاد رابطه منطقی بین ریسک و بازده، امکان بهینه سازی ترکیب پرتفوی اعتباری، قیمت گذاری دارایی ها و تعیین سرمایه اقتصادی بانکها را به منظور کاهش هزینه های سرمایه ای و حفظ توان رقابتی، فراهم نموده و نوعی مزیت نسبی برای بانکها و موسسات اعتباری ایجاد خواهد کرد
در کشور ایران از یک سو فعالیت بانکها بر اساس قانون بانکداری بدون ربا و براساس عقود اسلامی است لذا، نمی توان مرزی بین بازار پول و سرمایه قائل شد. از سوی دیگر با توجه به ساختار اقتصادی کشور، عملیات بازار سرمایه (بازار اوراق بهادار و سهام) و سایر شبکه های غیر بانکی و قراردادی، پیشرفت قابل ملاحظه ای نداشته و بنابراین سهم قابل توجهی از سرمایه گذاری از طریق تامین مالی بازار بانکی انجام می گیرد بنابراین موفقیت بانکها در انجام این امور از اهمیت ویژه ای برخوردار است
در نظام ربوی پس از پرداخت وام، ارتباط بانک با پول قطع شده و بانک بدون توجه به نوع فعالیت اقتصادی، اصل و فرع پول خود را مطالبه می کند، لذا با گرفتن ضمانت کافی، لزومی به ارزیابی دقیق از مشتری وجود ندارد ( و در صورتیکه ارزیابی انجام گیرد در راستای تسهیل مبادلات و انتخاب مشتریان بهتر است) حال آنکه در سیستم بانکداری اسلامی بانک شریک گیرنده تسهیلات در فعالیتهای اقتصادی بوده و عمدتاً سهم آورده فرد به عنوان ضمانت در نظر گرفته می شود. بنابراین با توجه به منابع مالکیتی- وکالتی ارزیابی توان بازپرداخت مشتری های بانک بسیار اهمیت دارد

با توجه به موارد ذکر شده، آنچه برای بانک اهمیت دارد این است که قبل از اعطای تسهیلات به مشتریان، احتمال عدم بازپرداخت از سوی آنان را ارزیابی نموده و لذا گروهی را انتخاب کنند که مطمئن از ادای دین آنها در موعد مقرر باشند. انجام این امر بوسیله یک  سیستم جامع، ساختار و معیار مناسب امکان پذیر می باشد. امروزه بانکها به طور وسیعی از مدلهای سنجش ریسک اعتباری برای تصویب و پرداخت وام های اعطایی استفاده می کنند و با استفاده از معیارهای عینی و اطلاعات حال وگذشته مشتری، در قالب تهیه انواع گزارش های اطلاعاتی و کارشناسی و اتخاذ تصمیم در ارکان اعتباری ذی صلاح، به اعتبارسنجی مشتریان می پردازند درمورد وامهای بزرگ با توجه به تعداد اندک آنها، ارزیابی دقیق متقاضی امکان پذیر است، اما در مورد وامهای متوسط و کوچک، چون تعداد متقاضیان زیاد است، ارزیابی دقیق تک تک آنها پر هزینه است و لذا نیازمند ارزیابی سیستماتیک و ایجاد مدلی است که بر اساس آن بتوان ریسک اعتباری را تعیین و کاهش داد

با وجود اهمیت این موضوع متاسفانه درکشور ما درزمینه اعطای تسهیلات اعتباری به مشتریان روند منسجم و منظمی به منظور تعیین ریسک اعتباری ایشان، امتیاز دهی، درجه بندی و همچنین تعیین سقفهای اعتباری بر اساس شاخص های ریسک، ملاحظه نمی شود و شاخص ها براساس تشخیص کارشناسی و کمیته اعتباری صورت می پذیرد. برخورداری از یک مدل ریسک کارآمد نه تنها تصمیم گیری در زمینه اعتبار و اخذ وثائق را تسهیل می نماید، بلکه باعث خواهد شد که سیستم بانکی و به تبع آن کشور از الگوی کارآمدی در تخصیص سرمایه به بخشهای مختلف اقتصادی برخوردار گردد

دراین مقاله پس از مروری بر ادبیات ریسک اعتباری به بررسی عوامل موثر بر ریسک اعتباری مشتریان حقوقی بانک کشاورزی با استفاده از روش آماری رگرسیون لجستیک پرداخته، و از این طریق  برخی از ویژگیهای کیفی( نوع فعالیت، سابقه داشتن بدهی معوق،; ) و مالی (برخی از اقلام ترازنامه و;)  اثر گذار بر ریسک اعتباری دسته از مشتریان بانک را شناسایی می نماید

 

2- مروری بر ادبیات موضوع

2-1- اعتبار سنجی

با توسعه مداوم و پویای صنعت اعتباری، این صنعت هر روزه نقش مهمتری را در اقتصاد کشورها ایفا کرده و اعتباردهندگان به منظور توسعه فرآیند مدیریت اعتباری خود، به استفاده از روشها و ابزارهای جدید و تکنولوژی‌های پیشرفته مجاب شده اند. اعتبارسنجی و سنجش توان باز پرداخت مشتریان با استفاده از تکنیک ها و روش های پیشرفته و نوین آماری، از جمله تلاشهایی است که دراین زمینه انجام شده است

اعتبارسنجی به مفهوم ارزیابی و سنجش توان بازپرداخت متقاضیان اعتبار و تسهیلات مالی و احتمال عدم بازپرداخت اعتبارات دریافتی از سوی آنها می باشد. امروزه به منظور اعتبارسنجی مشتریان نظام‌هایی نظیر امتیازدهی اعتباری و رتبه‌بندی مشتریان اعتباری تدوین و توسعه یافته اند

 

2-2 – امتیازدهی اعتباری

امتیازدهی اعتباری، نظامی است که به وسیله آن بانک‌ها و موسسات اعتباری با استفاده از اطلاعات حال و گذشته متقاضی، احتمال عدم بازپرداخت وام توسط وی را ارزیابی نموده و به او امتیاز می‌دهند. به عبارت دیگر امتیازدهی به معنی کمی نمودن احتمال نکول در آینده است. این روش مشتریان اعتباری را بی‌طرفانه و بر اساس آمار و اطلاعات کمی رتبه‌بندی می‌نماید. در حالی که روش‌های قدیمی برای ارزیابی مشتریان عمدتا ذهنی و متکی بر دیدگاه مسئول (یا مسئولین) پرداخت وام می‌باشند

در کنار روش امتیازدهی اعتباری روش رتبه‌بندی اعتباری قرار دارد. رتبه بندی اعتباری در واقع روشی برای شناسایی و موافقت با اعطای وام به متقاضیان با ریسک پائین و اجتناب از اعطای وام به متقاضیان با ریسک بالا از طریق طبقه بندی آنها می باشد. طبقات رتبه بندی با نماد های مختلفی، مثلاAAA یا Aaa )برای عالی ترین کیفیت) یا با اعدادی مثلا از 1 تا 10 مشخص می شوند. روش امتیازدهی نسبت به روش رتبه بندی این مزیت را دارد که با ارائه امتیاز ( همان مقدار عددی احتمال عدم بازپرداخت به موقع تسهیلات از سوی مشتریان، یا ریسک اعتباری است، مثلا ;.23/0،01/0)، به هریک از متقاضیان، علاوه بر طبقه بندی یا رتبه بندی آنها، درجه ریسک اعتباری و در نتیجه فاصله بین هر یک از طبقات رتبه بندی (به طور مثال متقاضی دارای رتبه اول و دوم یا ;) را مشخص می نماید. به طور مثال شرکت الف، ب و ج که در روش رتبه بندی اعتباری به ترتیب رتبه های2، 2و 3 را به خود اختصاص داده اند می توانند به ترتیب ریسک اعتباری (یا امتیاز)11، 19 و 25 درصد را داشته باشند

 

2-3-ضرورت امتیازدهی اعتباری مشتریان

امتیازها برای بانکها این امکان را فراهم می آورند که ریسک اعتباری را اندازه گیری نموده و آن را متناسب با پورتفوی اعتباری اداره کنند. بدین مفهوم که اکسپوژر (ریسک قابل مشاهده و محاسبه ) بانک را در رابطه با انواع ریسک تعدیل و اصلاح نماید. این مطلب را می شود با رابطه زیر توضیح داد

( احتمال عدم بازپرداخت ) ×( نرخ زیان در صورت عدم بازپرداخت ) × ( مبلغ در معرض ریسک) = زیان مورد انتظار

در این رابطه نرخ زیان (عدد یک منهای سهم درصدی وام که به وسیله تضمین پوشش داده شده است) و مبلغ در معرض خطر( میزان وام ) معمولاً معلوم و احتمال عدم بازپرداخت نامعلوم و مجهول می باشد. سیستم امتیازدهی اعتباری می بایست قابلیت برآورد احتمال عدم بازپرداخت را داشته باشد. بانک می تواند بر اساس زیان مورد انتظار، پورتفوی دارایی ها، اعتبارات و مشتریان اعتباری خود را تعدیل و تنظیم نماید

 

2-4-موسسات  امتیازدهی/ رتبه بندی

 

پروژه تحقیق بررسی موانع و ارائه راهکارهای توسعه روابط متقابل صنعت و دانشگاه در ایران تحت pdf

 پروژه تحقیق بررسی موانع و ارائه راهکارهای توسعه روابط متقابل صنعت و دانشگاه در ایران تحت pdf دارای 28 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه تحقیق بررسی موانع و ارائه راهکارهای توسعه روابط متقابل صنعت و دانشگاه در ایران تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه تحقیق بررسی موانع و ارائه راهکارهای توسعه روابط متقابل صنعت و دانشگاه در ایران تحت pdf

چکیده  
مقدمه  
موضوع تحقیق  
بررسی پیشینه تحقیق  
1- نقش دانشگاه در توسعه صنعتی  
2-  بررسی پیشینه ارتباط دانشگاه و صنعت در ایران  
3- نگاهی به وضعیت ارتباط دانشگاه با صنعت در کشورهای مختلف جهان  
امریکا  
سوئیس  
ژاپن  
چین  
کره جنوبی  
4- ارتباطات صنعت ـ دولت ـ  دانشگاه  
جمع بندی مبانی نظری تحقیق  
سؤالات تحقیق  
روش تحقیق  
جامعه و نمونه آماری  
ابزارهای سنجش ( تکنیک های گردآوری داده ها )  
تکنیک های تجزیه وتحلیل داده ها  
2- آزمون فرض تک متغیری درباره میانگین یک جامعه  
بررسی اعتبار و روایی پرسشنامه  
یافته‌های تحقیق  
راهکارهای اجرایی رفع موانع ارتباط صنعت و دانشگاه  
جمع‌بندی  
پاورقی ها‍:  
فهرست منابع  

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه تحقیق بررسی موانع و ارائه راهکارهای توسعه روابط متقابل صنعت و دانشگاه در ایران تحت pdf

الف) منابع فارسی:

1- بازرگان  و دیگران؛ روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: انتشارات آگاه، چاپ چهارم، 1379 ص299

2- خاکی، غلامرضا، روش تحقیق در مدیریت، تهران: مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی 1379 . ص ص143 –142

3- جعفرنژاد، احمد؛ مهدوی،  عبدالمحمد؛ خالقی سروش، فریبا؛ بررسی موانع روابط متقابل صنعت دانشگاه و ارائه راهکارهای اجرایی؛ معاونت پژوهشی دانشگاه تهران، 1382

4- شفیعی، مسعود، ارتباط صنعت و دانشگاه – آینده ای تابناک، پیشینه ای تاریک، تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر. ص ص 105- 97.

5- طبیبی سید جمال الدین، نقش دانشگاه و پژوهش در توسعه ملی، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، شماره 7و8، موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی. ص ص25- 22.

6- مهدوی، محمد نقی؛ نقش دانشگاه در توسعه صنعتی، اهمیت کارآموزی در زمینه ارتباط دانشگاه و صنعت، رهیافت، شماره دهم، پائیز 1374 ص ص 15-10 .

7- مهدوی، محمد نقی، دانشگاه و صنعت ـ مکانیزمهای ارتباط دانشگاه با صنعت، تهران پژوهشکده مطالعات و تحقیقات تکنولوژی 1378 ص ص 15-13.

8- میرکمالی، سیدمحمد؛ رفتار و روابط در سازمان و مدیریت؛ تهران: نشر سطرون،1380.

منابع انگلیسی:

David, foray (1995). Europaische Kommission (1996) Grunbuch Zur Innovation. Revidierte Fassung Vom 4.4.1996, Brussel and Luxemborg

  Edquist, c. (ed), (1997). Systems of Innovation: Technologies,Institutions and organizations, Pinter Publishers

  Etzkowtfz Henry(2001), The Transformation of university industry, The Transformation of university _ industry government Relations, Electronic Journal of sociology, see in

  Etzkowitz, Henry and Maguns Gulvrandsen and Janet Levitt, (2000), Public Venture Capital: Government Funding Sources fot Technology Entrepreeneurs (Newyork: Harcourl)

 Feldman, M.Z Audretsch (1995), Science ­– Based Diversity, specialization, localized competition and Innovation, science center Berllin, Discussion Paper NOFS IV 95-

 Leydes dorff, loet, (2000). The promotion of university – industry government relationsia me thodolohical vontribution to its evaluation. National Academy of sciences conference on policies to promote Entrepnerurship in A Knowledge – Bsaed Economy: Evaluating Best practiced from the us and thd u.k

 Mohnen, (1994). The econometric Approach to R & D Extenrnalities, Depatment sciences econometric universite du Quebec as Montreal, Disvussion paper No

 OECD, (1997). National Innovation system, paris: OECD publications

  Raymond, susan ed, (1996). The Technology linke to Economic Development. Newyork: New york Academy of sciences

 Schmalensee, R. (1989). Inter – Industry studies of structure and performance, in: schmalensee R. and R.D willing 9ed), hand book of Industrial organization, 952 – 1009

 Tegart Greg, (1996). The Triple Helix of university – Government Industry Interaction, ATSEFoovus, no. 952, may/ Jun. see in

Wessner, charles ed./ 999 . The Advanced Technology program: challenges and

opportunities. washingtoe D.C.National Academy press

 

چکیده

این مقاله، حاصل اجرای طرح تحقیقاتی ملی با عنوان «بررسی موانع روابط متقابل صنعت ـ دانشگاه و ارائه راهکارهای اجرایی» می‌باشد. در این نوشتار ضمن بررسی پیشینه تحقیق، به تبیین موضوع و روش تحقیق پرداخته شده است.برای اجرای طرح از روش تحقیق میدانی که با مطالعات گسترده کتابخانه‌ای مورد پشتیبانی قرار گرفته استفاده شده است. نمونه آماری شامل خبرگان بخش صنعت و دانشگاه در استانهای تهران، اصفهان و خراسان بوده و از تکنیک‌های کیفی و کمی برای تحلیل اطلاعات استفاده شده است. براساس نتایج بدست آمده از اجرای طرح مزبور عدم هماهنگی مراکز تحقیقات دانشگاهی با مراکز صنعتی، عدم ارتباط میان سیاستهای راهبردی بخش صنعت با سیاست های راهبردی تحقیقات دانشگاهی، کم توجهی مراکز صنعتی به بهره‌برداری از نتایج تحقیقات دانشگاهی ، عدم ثبات مدیریت در مراکز صنعتی، نامناسب بودن سیاستهای کلان پژوهشی کشور، شناخت ناکافی مراکز تحقیقات دانشگاهی از مسائل و مشکلات مراکز صنعتی، تفاوت فرهنگ سازمانی مراکز تحقیقات دانشگاهی باصنایع و بالاخره عدم اعتماد مراکز صنعتی به کاربردی بودن تحقیقات دانشگاهی از مهمترین موانع توسعه روابط متقابل صنعت و دانشگاه در ایران می‌باشند

 

مقدمه

کشورهای در حال توسعه، راهبردهای متفاوتی را برای دستیابی به توسعه ملی پیشنهاد می‌نمایند. آنچه مسلم است در تمامی این راهبردها علم و تکنولوژی محور اصلی توسعه به شمار می‌آیند. بنابراین ضرورت تعامل دانشگاه و صنعت1 با توجه به پیشرفت‌های سریع علم و تکنولوژی امری روشن و بدیهی است. چرا که صادره‌های دانشگاه یا نیروی انسانی متخصص و ماهر در زمینه‌های گوناگون و همچنین اختراع و اکتشاف و نوآوری علمی و گسترش دامنه علم و دانش، بخش بسیار مهمی از وارده‌های بخش صنعت است. ایجاد هماهنگی و ارتباط مؤثر بین این دو بخش در توسعه ملی دارای اهمیت بسزائی می‌باشد.  در این مقاله براساس پژوهش انجام شده به بررسی موانع ارتباط دانشگاه و صنعت و ارائه راهکارهای مناسب برای رفع این موانع پرداخته خواهد شد

 

موضوع تحقیق

به منظور بررسی موانع برقراری ارتباط مؤثر بین دانشگاه و صنعت در کشور، پژوهشی با هدف شناسائی راهکارهای اجرائی رفع موانع ارتباط دانشگاه و صنعت در سه استان بزرگ تهران،‌ خراسان و اصفهان صورت گرفت

مسائل اساسی که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفت عبارتند از

1-       میزان هماهنگی مراکز تحقیقات دانشگاهی با مراکز صنعتی؛  

2-       چگونگی ارتباط میان سیاستهای راهبردی بخش صنعت با سیاستهای راهبردی تحقیقات دانشگاهی؛

3-       میزان توجه مراکز صنعتی به بهره برداری از نتایج تحقیقات دانشگاهی؛

4-       سیاست‌های کلان پژوهشی کشور در تجهیز منابع و هدایت مراکز تحقیقات دانشگاهی در زمینه رفع مشکلات صنایع؛

5-       میزان تأثیر ثبات مدیریت در مراکز صنعتی بر گرایش به انجام تحقیقات دانشگاهی؛

6-       میزان شناخت مراکز تحقیقات دانشگاهی از مسائل و مشکلات مراکز صنعتی؛

7-       فرهنگ سازمانی مراکز تحقیقات دانشگاهی؛

8-       میزان اعتماد مراکز صنعتی به کاربردی بودن تحقیقات دانشگاهی

         به هر حال، باعنایت به مطالب فوق اساسی‌ترین مسئله تحقیق، بررسی و شناخت موانع اصلی برقراری ارتباط مناسب بین دانشگاه و صنعت در کشور می‌باشد که با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای، تحقیق میدانی و نظر خواهی از خبرگان صنعت و دانشگاه داده‌های پژوهش گردآوری شد و بر مبنای فنون تحلیل کمی و کیفی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت

پیشرفت و توسعه هر کشوری بستگی به تعامل صحیح دو بخش مهم صنعت و دانشگاه دارد. در واقع، یکی از پر ارزش ترین منابعی که جامعه برای پیشرفت و توسعه در اختیار دارد، دانشگاه است. ارتقای تکنولوژی بر نوعی زمینه سازی در جامعه متکی است؛ دانشگاه به عنوان بستر واقعی تربیت نیروی انسانی در این رابطه نقشی غیر قابل انکار دارد

 

بررسی پیشینه تحقیق

پیشرفت و توسعه در واقع عبارت است از نوعی توانایی و گنجایش برای آنچه مردم می‌توانند با هر وسیله‌ای که در اختیار دارند انجام دهند تا وضع زندگی خود و دیگران را بهبود بخشند. بنابراین، توسعه و پیشرفت، به معنای داشتن تمایل شدید به بهبود بخشیدن و توانایی در تحقق این آرزوست. به هر حال، در روزگار ما هر کشوری تلاش در راه توسعه دارد، زیرا توسعه هدفی است که اکثر مردم آن را ضروری می‌دانند[1]

بر این اساس به بررسی نقش دانشگاه در توسعه صنعتی، بررسی پیشینه ارتباط دانشگاه و صنعت در ایران و وضعیت ارتباط دانشگاه با صنعت در کشورهای مختلف جهان و ارتباط صنعت ـ دولت و دانشگاه پرداخته می‌شود

1- نقش دانشگاه در توسعه صنعتی

امروزه ارتباط مطلوب بین صنعت و دانشگاه به عنوان مقوله‌ای کارآمد در جهت توسعه
اقتصادی ـ اجتماعی و موفقیت برنامه‌های آتی یک جامعه، ضرورتی انکار ناپذیر شده است. ارتباط صنعت با دانشگاه، با توجه به نقشی که این دو نهاد در جامعه بازی می‌کنند، نیازمند ساز و کارهای ویژه‌ای است که بدون پرداختن به آنها و نیز بدون ایجاد زمینه‌های مناسب به عنوان حلقه‌های واسط این ارتباط، نمی‌توان برکارآمدی آنها دل خوش داشت. صنعت برای شکوفایی خود و روی آوری به دانشگاه نیازمند زمینه سازی و بلوغ خاصی است که بدون آن، چنین چیزی ممکن نمی‌گردد. دانشگاه نیز برای جذب صنعت، توانمندی‌های خاصی نیاز دارد که در صورت بروز شکوفایی آن‌ می‌تواند بر روی‌آوری صنعت، امیدوار باشد. در نهایت امر، اتحاد و آمیختگی این دو نهاد است که به تأثیر پذیری و تأثیرگذاری متقابل از همدیگر، زمینه‌های رشد خود و توسعه جامعه را به دنبال می‌آورد

بنابراین دانشگاه و صنعت دو رکن اساسی توسعه در هر جامعه‌ای محسوب می‌شوند و همکاری بین این دو، شرط لازم برای موفقیت و شتاب بخشیدن به فرآیند توسعه، به ویژه توسعه پایدار است

 دانشگاه ها تأمین کننده ی نیروی انسانی متخصص و بسیاری از توانایی های علمی، تحقیقاتی و آزمایشگاهی مورد نیاز صنایع اند. مراکز صنعتی نیز که آزمایشگاه هایی عملی برای تجربه ی آموخته های دانشگاهی‌اند، به منظور بهره گیری از فناوری مورد نیاز خود، از یک سو به نیروی انسانی متخصص برای مشاغل فنی و مدیریتی و از سوی دیگر به تحقیق و توسعه نیاز دارند. بنابراین، نیازهای متقابل این دو قطب و در نهایت تسریع فرآیند توسعه ضرورت برقراری ارتباط دانشگاه و صنعت را تعیین میکند

برای برقراری و پایداری این ارتباط، لازم است فعالیت های آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها براساس نیازهای حال و آینده ی جامعه، به ویژه نیازهای صنعتی، تدوین شود. همچنین بقا و رشد مراکز صنعتی در گرو همگامی با تحولات علمی و فناورانه است. با توجه به روند سریع تحولات علمی و فناورانه، به ویژه در چند دهه ی اخیر، این نکته اهمیت خاصی یافته است. نمودار زیر نشانگر نحوه‌ی تعامل دانشگاه و صنعت است

اندکی مطالعه و تأمل ما را به این نکته رهنمون می شود که این ارتباط نتایج و خدمات گسترده یی در کشورهای صنعتی در برداشته، یا در توسعه و پیشروی این تحولات نقش
عمده ای داشته اند. به عبارت دیگر، صنعت همواره در حال توسعه و دانشگاه‌ها همواره محرک و پیشگام این توسعه بوده اند

2-  بررسی پیشینه ارتباط دانشگاه و صنعت در ایران

در کشور ما به سبب عدم مشارکت بخش خصوصی و صنایع در فعالیت های پژوهشی، دانشگاه‌ها این نقش عمده را بر عهده داشته‌اند. اصولاً صنعت کشور از جنبه‌های مختلف وابسته به خارج از کشور است و همین امر با وجود تاسیس مراکز تحقیقاتی مختلف در وزارتخانه ها یا سازمان‌های وابسته به آنها مانع رشد تحقیقات در صنعت شده است. نکته‌ی قابل بررسی این است که دانشگاه‌های ما تا چه حد عهده‌دار نقش رهبری فعالیت‌های پژوهشی بوده‌اند و آیا پاسخگوی نیازهای تحقیقاتی صنایع بوده‌اند یا خیر؟

نگاهی به پیشینه ی ارتباط دانشگاه و صنعت در ایران نشان می دهد که تا قبل از تأسیس دفتر مرکزی ارتباط باصنعت در وزارت فرهنگ و آموزش عالی که براساس
مصوبه دوم اسفند 1362 هیئت دولت مبنی بر طرح زمینه‌های ارتباطی دانشگاه و صنعت صورت گرفت، هیچ گونه  ارتباط سازمان یافته ای بین دانشگاه و صنعت وجود نداشته و اگر هم ارتباطی وجود داشته به گونه‌ای نبوده است که از نزدیک با مسائل یکدیگر آشنایی پیدا کرده و با هم همکاری مستمر داشته باشند. در حقیقت دانشگاه ها از نظر صنایع فقط تامین کننده ی کادر فنی بوده اند

ایجاد این دفتر، اگر چه مقدمه‌ی خوبی برای ارتباط دانشگاه با صنعت به شمار می‌رفت، اما به لحاظ اینکه فعالیت آن غالبا اداری بود و کارکنان  آن ناکافی بودندو سطح تخصصی بالایی نداشتند، کارایی آن در انجام دادن رسالتش اندک بود. در سال 1365 شورایی نیز تحت عنوان شورای هماهنگی دفاتر ارتباط دانشگاه با صنعت  در همین دفتر تشکیل گردید

پس از آن دفتر مرکزی ارتباط با صنعت  به سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران انتقال یافت و در حال حاضر در این سازمان به فعالیت خود ادامه می دهد. با شروع فعالیت

از جمله اقدامات دیگر دولت در زمینه ی ارتباط دانشگاه با صنعت ایجاد شورای عالی ارتباط صنعت و دانشگاه  بود که فعالیت‌های اولیه‌ی تشکیل آن در وزارت صنایع سنگین صورت گرفت

این شورا طی سال های 74 و 75 فعالیت هایی به شرح زیر به مرحله اجرا در آمد

ارزیابی فعالیت‌های مشترک تحقیقاتی بین دو وزارتخانه
جمع‌آوری مشکلات صنعت و دانشگاه، طبقه‌بندی و اولویت‌گذاری بمنظور ارایه راه‌کارهای مناسب
بررسی اولیه در خصوص لایحه پیشنهادی ارتباط صنعت و دانشگاه به منظور قانونمند نمودن فعالیت ها و رفع معضلات
شناسایی و ارزیابی امکانات  سخت افزاری و نرم افزاری تحقیقاتی در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی
تصویب کلیات طرح قطبی کردن ارتباط صنعت و دانشگاه
برگزاری نمایشگاه دستاوردهای پژوهش صنعت و دانشگاه در بهمن 1374

متاسفانه فعالیت های این شورا پس از تشکیل چندجلسه و مصوبات مختلف متوقف گردید تا اینکه در سال 1377 به پیشنهاد وزارت فرهنگ و آموزش عالی تغییراتی در ساختار، فعالیت وترکیب آن بوجود آمد و جلساتی با نام نشست‌های معاونین آموزشی و پژوهشی دستگاه های اجرایی  در زمینه سیاستگذاری و بهبود ارتباط دانشگاه‌ها با سایر دانشگاه‌های اجرایی تشکیل گردید که تهیه و تصویب  آیین نامه اجرایی فرصت‌های مطالعاتی اساتید در صنایع، از مهمترین این فعالیت ها بوده است

در مجموع نقش دولت در ایجاد ارتباط بین دانشگاه و صنعت،کم رنگ بوده است. از سوی دیگر، سیاستگذاری و برنامه ریزی‌ها در سطح کلان نیز به گونه ای نبوده است که دانشگاه و صنعت نقش واقعی خود را در اجرای برنامه های توسعه ی ملی ایفا کنند. از دانشگاه فقط انتظار تربیت (تولید) نیروی تحصیلکرده، و از صنعت هم فقط انتظار تولید کالا بوده است. آن هم بدون کنترل کیفیت در هر دو مورد. همین مسئله نیز در کم رنگتر کردن نقش دفتر ارتباط دانشگاه با صنعت بی تاثیر نبوده است. ناهماهنگی وزارتخانه های  علوم، تحقیقات و فناوری و وزارتخانه های صنعتی نیز که متاثر از همان سیاستگذاری ها و برنامه ریزی های کلان کشور است، موجب گردید  ارتباط دانشگاه با صنعت از پشتوانه ی اجرایی قوی برخوردار نباشد. اگر چه شورای پژوهش های علمی کشور در سال های اخیر  با ایجاد کمیسیون های مختلف سعی داشت یک نظام هماهنگ در برنامه ریزی و سیاستگذاری تحقیق و توسعه در کشور ایجاد کند، اما به لحاظ نبود ضمانت اجرایی – که همان توزیع اعتبارات تحقیقاتی و کنترل و نظارت بر هزینه کردن آنهاست – هنوز هم
نمی توان از یک خط مشی و نظام تحقیقاتی منسجم و جهت دار در راستای اهداف و برنامه های توسعه ای ملی در کشور یادکرد. ناتوانی  وزارت علوم، تحقیقات  و فناوری و وزارتخانه های صنعتی در برقراری این ارتباط و ضعف قدرت اجرایی شورای
پژوهش های علمی کشور در ایجاد هماهنگی، موجب گردیده که نه صنعت بتواند توان تحقیقات بومی (دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی) را به درستی درک کند و نه دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی این امکان را پیدا کرده اند که از نیازهای صنعت آگاهی یافته و برای حل مشکلات آن خود را بیازمایند[2]

 

3- نگاهی به وضعیت ارتباط دانشگاه با صنعت در کشورهای مختلف جهان

1 . University – Industry Interaction

 

پروژه پایان نامه برنامه ریزی استراتژیک برای مدیریت مخازن نفت و گاز ایران تحت pdf

 پروژه پایان نامه برنامه ریزی استراتژیک برای مدیریت مخازن نفت و گاز ایران تحت pdf دارای 88 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه پایان نامه برنامه ریزی استراتژیک برای مدیریت مخازن نفت و گاز ایران تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه پایان نامه برنامه ریزی استراتژیک برای مدیریت مخازن نفت و گاز ایران تحت pdf

مقدمه  
تعریف مخزن شکاف دار  
فرایند جا به جایی نفت با گاز یا با آب تحت « ریزش ثقلی»8  
1-1 میدان نفتی فهود ( عمان )37  
2-1 میدان نفتی «ابکتون» (مکزیک)41  
3-1 میدان نفتی «اسپرابری» (امریکا)42  
4-1 بررسیهای آزمایشگاهی44  
1-2 تاریخچه مختصر بررسیهای میدانی  
1-1-2 میدان نفتی « زلتون» ( ناصر)47  
2-1-2 میدان نفتی « قوار »49  
3-1-2 میدان نفتی « انتظار»52  
4-1-2 میدان نفتی « لیک ویو»55  
5-1-2 میدان نفتی « فهود»57  
6-1-2 میدان نفتی هفتکل59  
7-1-2 میدان نفتی « هندیل »61  
8-1-2 میدان نفتی « ابکتون »63  
2-2 سایر تجربههای آزمایشگاهی  
3 مهم ترین عوامل اقتصادی بازیافت نفت از مخازن نفتی ایران کدامند؟  
1-3 تزریق گاز غیر امتزاجی  
2-3 تزریق گاز امتزاجی  
3-3 تزریق «آب توان یافته»127  
4-3 حفاری افقی و بهبود تجهیزات روی زمینی  
1-4 الگوی بهینه تخصیص گاز  
2-4 بازار آینده نفت  
6 جمع بندی و نتیجه گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه پایان نامه برنامه ریزی استراتژیک برای مدیریت مخازن نفت و گاز ایران تحت pdf

1Anders, E.L.” Miles Six Pool- AN Evaluation of Recovery Efficiency”, AIME Transaction, (1953) 216, p

2. Bouchar, A., Private Communication

3. Burtchaell, E.P., “Reservoir Performance of a High Relief Pool”, AIME Transaction, (1949)216, p

4. Calson, L.O., “Performance of Hawkins Field Unit Under Gas Drive – Pressure Maintenance Operations and Development of an Enhanced Oil Recovery Project”, SPE/DOE Paper 17324, Presented at the SPE/DOE Symposium, Tulsa, April 17-

5. Chen, S.M., Smith, R.B., Arifi, N.A., and Reda, A.M., “Intisar .D. a Successful Major Enhanced Oil Recovery Project in Libya”, paper 90-01-19, presented at the first Technical Symposium on Enhanced Oil Recovery in Libya, Tripoli ( May 1990), p

6. Clara, C., zelenko, V., Schirmer, P., and Wolter, P., “Appraisal of the Horse Creek Air Injection Project Performance”, SPE paper 49519 presented at ADIPEC conference, Oct

7. Clare, C., Durandeau M., Quenault, M., and Nguyen, T.H., ” Laboratory Studies for Light Oil Air Injection: Potential Application in Handil Field” presented at Asia Pacific Oil and Gas conference held in Jakarta, April 20-

8. Cook., R.E., “Analysis of Gravity Segregation Performance During Natural Depletion”, SPEJ, sept. 1962, p

9. Delclaud, J. et al., ” Investigation of Gas/Oil Relative Permeabilities: High Permeability Oil Reservoir Application”, SPE paper 16 966 presented at the Annual SPE meeting in Dallas,

10. Dumore, J.M. and Schols, R.S., “Drainage Capillary – Pressure Functions and the Influence of Connate Water”, SPEJ, Oct. 1974, p

11. Dykstra, H., “The Prediction of Oil Recovery by Gravity Drainage”, JPT, May 1978, p

12. Dykstra, H. and, “Oil Recovery by Gravity Drainage into Horizontal Wells Compared with Recovery from vertical Wells”, SPE paper 19 827, persented in 64^th annual meeting held in San Antonio, TX. Oct. 8-11,

13.Edison, T.O., ” Gas Injection Performance Review of the LL- 370 Reservoir in the Bolivar Coastal, Venezuela,” JPT, June 1957, p

14. Elkins, L.F., French, R.W., and Glenn, W.E., “Lance Greek Sundance Reservoir Performance- Aunitized Pressure Maintenance Project”, AIME Transaction, (1949) 179, p

15. Elkins, L.F., “Reservoir Performance and Well Spacing, Spraberry Trend Area Field of West Texas”, AIME Transaction, (1953)198, p

16. Essley, P.L., Hancock, G.L., and Jones, K.L., ” Gravity Drainage Concepts in Steeply Dipping Reservoirs”SPE paper 1029- Gpresented at the SPE Reservoir Eng. Conference, Tulsa, March 20-21,

17. Gardesco, I.I.,” Behavior of Gas Bubbles in Capillary Spaces”, Trans AIME (1930), 86,

18. Hgroot , J.,” Oil Gecovery by Gravity Drainage “, SPEJ,June 1980,p

19. Joslin , W.J., “Applying the Frontal Advance Equation to Vertical Segregation Reservoirs”,JPT, January 1964,p

20. Justus, J.B ., cassingham , R.W., Blomberg ,C.R., and Ashby , W.H.,” Pressure Maitenance by Gas Injection in Brookhaven Field-Mississippi”, AIME Transaction,(1954)201,P

21. Kantzas A ., Chatzis,I,and Dullien , F,A,L.,” Mechanics of Capillary Dicplacement of Residual Oil by gravity Assisted Inert Gas Injection”, SPE paper 17 506 ,presented in Casper WY,May

22. Kntzas A., Chatzis, I., and Dullien , F,A,L.,” Enhanced Oil revcovery by Inert Gas Injection “, SPE/DOE Paper 17 379 Presented in Tusla,April

23. Katz, D.L., ” Possibilities of secondary Recovery for the Oklahoma City Wicox Sand”, AIME Transaction , (1942) 146 ,p

24. Kelly, P. and Kennedy, S.L.,” Thirty years of Effective Pressure Maitenance by Gas Injection in the Hibig Field”,JPT March 1965 , p

25. King, R>L. and Lee, W.J., “a Reservoir Study of the HAWKINS woodbine FIELD”,spe Paper 2972 ,presented at the 45 ^thSPE Annual Fall meeting , Oct.4-7,

27. Kruyer, S., ” Penetration of Mercury and Capillary Condestation in Packed Spheres “, Fraday. Society, (1958) , No .54,

28. Longeron , D. G.,”Pression Capillaire 3-Phasic synthese de mesure en condition de laboratoire”,IFP Report No. 39297 Nov

29. Leibrock , R.M., Hiltz, R.G., and Huzarevich, J.E., ” Results of Gas Injection in the Cedar Lake Field”, AIME Transaction, (1951) 192, p

30. Lewis, j.o.,”Gravity Drainage in Oil Fields”, AIME Transaction, (1958) 213, p

31. Madaoui, K. and Sakthkumar, S., “Lean Gas Injection in Water Flooded Oil Reservoir: a Systematic Investigation for Field Application”, Presented at 7 ^th Eruropean IOR Symposisium, Moscow, Oct

32. Madaoui, K., Sakthikumar, S., Thiebot, L., and Bouvier, G., “Experimental and Numerical Investigation into the Feasibility of Gas Injection in Water flooded Reservoirs”, Presented at 21^st Annual Convention of Indonesian Petroleum Assosiation, Oct.1992,  jakarta, Indonesia

33. Martin, J.C., “Reservoir Analysis for Pressure Maintenance Operations Based on complete Segregation of Mobile Fluids”, AIME Transation, (1958) 213, p

34. McCord, D.R., “Performance Predictions Incorporating Gravity Drainage and Gas Cap Pressure Maintenance, LL-370 Area, Bolivar Coastal Field”, AIME Transaction, (1953) 198, p

35. Meltzar, B.W., Hurdle, J.M. and Cassingham, R.W., “AnEfficient Gas Displacement Project-Raleigh Field Mississippi”, SPE paper, presented at 50^th annual meeting, Sept. 28-Oct. 1,

36. Naylor, P. and Frorup, M., “Gravity Stable Nitrogen Displcement of Oil”, SPE Paper 19 641, presented in San Antonio, TX, Oct

37. Nectoux, A., “Equilibrium Gas-Oil Drainage: Viscosity Gravitational and Compositional Effected at 4^th European EOR Symposium in Hamburg, Oct

38. Niko, H., Schulte, A.M., Drohm, J.K., and Cottrell, C.W., “The feasibility of Tertiary Nitrogen Injection in water flooded Volatile Oil Reservoirs in the North Sea”, J. of Petroleum Science and Engineering, 2 (1989), p

39. O’Neill, N., “Fahud Field Review, A Switch From Water to Gas Injection in Fahud Field (Oman)”, SPE Paper 15 691 presented at Fifth SPE in the Middle East held Bahrain, March 7-10,

40. Rosales, A.C., Molina M.A. and Saidi, A.M., “Abkatun’s Gas Injection Reservoir Management under Double Displacement Process”, SPE paper .74 374, presented at  SPE meeting held in Villahermosa, Mexico, Feb.10-12,

41. Saidi, A.M., ” Mathematical simulation Model Describing Iranian Fractured Reservoirs and its Applications Haft Kel Fild”, Proceeding of the 9^th World Petroleum Conference in Tokyo (1975), p

42. Saidi, A.M., Reservoir Engineering of Fractured Reservoirs, Total Edition Presse,

43. Saidi, A.M., “Discussion of Valid Capillary Pressure Data at Low-Wetting Saturation”, SPE Res. Eng., Aug

44. Saidi, A. M. “Gas Injection Will Hike oil Recovery in High Permeability Reservoirs under Gravity Drainage”, Prepared for Total Oil Co

45. Saidi, A. M., “Twenty Years of Gas Injection History into well-Fractured Haft Kel Field (Iran)”, SPE paper 35309, presented at SPE meeting held in Villahermosa, Mexico, March 3-7,

46. Sakthikumar, S. And Berson, F., “Air Injection into Light and Medium Heavy Oil Carbonate Reservoirs”, preasented at Mexitep conference in Mexico City,

47. Shreve, D.R. and Welch, L.W., “Gas Drive and Gravity Drainage Analysis for Pressure Maintenace Operation”, AIME Transaction, (1956) 207, p

48. Sims, W.P. and Frailing, W. G., “Lakeview Pool, Midway Sunset Field”, AIME Transaction, (1950) 189, p

49. Soroush, H. And Saidi A.M., “Vertical Gas-Oil Displacements in Low Permeability Long Core at Different Rates and Pressure below MMP”, SPE paper 53221, presented at MEOS in Bahrain, 20-23 February

50. Stewart, F.M., Garthwaite, D. I., and Krebill, F.K., “Pressure Kaintenance by Inert Gas Injection in the High Relief Elk Basin Field”, AIME Transaction, (1955) 204, p

51. Sugianto, G. And Didier, C., “Handil Field, Three Years of Lean Gas Injection into Water Flooded Reservois”, paper SPE 57289 presented at the Asia Pacific Improved Oil Recovery conference in Kuala Lampur, Malaysia, 25-26 Oct

52. Terwilliger, p.l., Wilsey, L.E.,Hall, H.N., Bridges, P.M., and Morse R.A., ” An Expermental and Theoretical Investigation of Gravity Drainage Performance”, AIME Trans. (1951), 192, p

53. Tibeibot, B. and Sakthikumar, S., “Lean Gas Injection in a Fractured Reservoir: Compared Performance of Nitrogen and Methane Ingection”, Presented at IOR conference in Stavanger, May

54. Welge, H.J., “A Simplified Method for Computing Oil Recovery By Gas or Water  Drive”, AIME Transaction, (1952) 195, p

55. Wickenhauser, L>J>, “Gas Drive Gravity Segregation and Gas Injection Calculation Applied to L1 Sand”, T Segment, Officina Field, Venezuela, Oil and Gas Journal, Dec. 29, 1949, p

56. Wilson, W.W., ” Engineering Study of the Cook Ranch Field, Shakelford County Texas”, AIME Transaction, (1952) 195, p

57. Ghawar field ( Saudi Arabia)- Internal personal information

58. Zelton field ( Libya)Personal information

59. Abul A1 Bokhoush (Abu Dhabi) personal information

60. Yan Ling field (China) company information

مقدمه

ایران دارای یکی از بزرگ ترین ذخایر « نفت در جا »¹ در دنیاست که حجم اولیه آن بیش از 450 میلیارد بشکه تخمین زده می­شود. از این مقدار حدود 400 میلیارد بشکه در مخزن « شکاف دار»² و بقیه آن در مخازن « تک تخلخلی »³ قراردارند

از این مجموعه بیش از 91 میلیارد بشکه نفت خام یعنی بیش از 20 درصد قابل برداشت است. به علاوه باید توجه داشت که متوسط بازیافت نفت خام از مخازن شکاف دار تا حدودی کمتر از مخازن تک تخلخلی با همان خصوصیات است

هدف اصلی این نوشته بررسی بازیافت اقتصادی و قابل قبول نفت از این مخازن عظیم است. این امر نه­ تنها به سود کشور ایران است بلکه سایر کشورهای جهان نیز از آن منتفع می­شوند. برای بررسی این موضوع کلیدی لازم است هر یک از عوامل اصلی مهندسی مخازن نفت به شرح زیر مطالعه شوند

·    چرا ضریب بازیافت نفت از مخازن ایران در مقایسه با نقاط دیگر جهان پایین تر است؟
·    موقعیت عملی بازیافت نفت از مخازن « تک تخلخلی » و « شکاف دار» ایران چگونه است؟
·    مهم ترین عوامل اقتصادی بازیافت بیشتر نفت از مخازن ایران کدام­اند؟
·    حداکثر برداشت از نفت در جا با در نظر گرفتن فرایند تولید اولیه و ثانویه به چه میزان است؟
·  چگونه می­توان سرمایه گذاری لازم جهت تزریق گاز مورد نیاز به میزان 20 میلیارد پای مکعب در روز به مخازن نفتی را تامین کرد؟

 برای بررسی ظرفیت­های ممکن بازیافت و استحصال نفت از مخازن کشف شده موجود، مطالعه گسترده مخازن نفت و گاز کشور چه در خشکی و چه در مناطق دریایی لازم به نظر می­رسد

به منظور انجام این مطالعات به زمان، نیروی انسانی متخصص و حمایتهای مالی نیازمندیم. این کار لزوماً باید از طریق  «مدل سازی مفهومی »⁴ از تمام مخازن موجود کشور انجام گیرد. با انجام این روش می­توان کلیه مخازن نفت و گاز کشور را طی دوره زمانی قابل قبول و با هزینه معقول مطالعه نمود، و این در حالی است که از کیفیت کار نیز کاسته نخواهد شد

قبل ورود به مباحث اصلی، بهتر از به طور اجمال فرق­های اساسی بین مخازن شکاف­دار و تک تخلخلی را بیان کنیم. تفاوتهای اصلی مخازن نفتی شکاف­دار و تک تخلخلی به شرح زیر خلاصه می­شود

تعریف مخزن شکاف دار

مخزن شکاف دار مخزنی است که در ساختار آن شکستگی یا ترک وجود داشته باشد ضمن آن که این شکاف­ها شبکه­ای را ایجاد کنند. این شبکه می­تواند تمام یا بخشی از مخزن نفت را شامل شود. در ساختار این شبکه هر یک از سیال­ها می­توانند درون شبکه شکاف­ها از هر نقطه به نقطه دیگر جریان یابند. مثال­های بارز مخازن شکاف­دار در ایران به مفهوم کامل آن، مخازن نفتی هفتکل، گچساران و آغاجاری است. مخازن کرکوک در عراق و « کان ترل»⁵ در مکزیک از نمونه­های دیگر این مخازن به شمار می­روند. نمونه­های مخازن شکاف دار غیر کامل، مخازن بی بی حکمیه، بینک، مارون و اهواز است. به بیان دیگر، در مخازن مذکور وجود شبکه­ شکستگی­های نامنظم در مخزن، کل ساختار مخزن را شامل نمی­شود

مخازن شکاف دار، مرکب از سنگهای شکسته با فضاهای کوچک خالی بین آنها است و این شکستگی­ها به صورت منظم و غیرمنظم تشکیل شده­اند. در این گونه مخازن « حفره­ها »⁶  و حتی غارهای بزرگ می­تواند نیز وجود داشته باشد. فواصل شکاف­های افقی معمولاً از مواد غیر قابل نفوذ پر شده­اند، در حالی که فواصل شکاف­های عمودی غالباً خالی هستند. بنابراین چنین مخازنی دارای دو گونه بریدگی است: یکی شکافها یا شکستگی­های باز و توخالی و دیگری لایه­های افقی نازک غیر قابل نفوذ

« بلوک­های ماتریسی»⁷ بر حسب فاصله بین دو گسستگی تعریف می­شوند. این گسستگی­ها می­توانند فاصله بین دو لایه قابل نفوذ یا دو لایه غیر قابل نفوذ افقی و یا فاصله بین دو لایه قابل نفوذ و غیر قابل نفوذ باشند

فرایند جا به جایی نفت با گاز یا با آب تحت « ریزش ثقلی»⁸

جا به جایی نفت چه در مخازن تک تخلخلی و چه در مخازن شکاف دار شبیه یکدیگر است⁹، هر چند که مکانیسم تزریق گاز یا آب در هر یک از این دو نوع مخزن با یکدیگر متفاوت است. به بیان دیگر، در مخازن شکاف­دار به علت نفوذ­پذیری کم سنگ مخزن، بخشی از گاز یا آب تزریقی وارد سنگ مخزن شده و بقیه گاز یا آب تزریقی به ناچار از طریق شکافها سنگ­های با نفوذ­پذیری کم را دور می­زند، در حالی که در مخازن تک تخلخلی، سیال تزریق شده از خلل و فرج به هم پیوسته عبور می­کند

به هر حال جریان سیال تزریقی چه در مخازن تک تخلخلی و چه در مخازن شکاف­دار از قوانین خاص خود تبعیت می­کند، ولی سازوکار حاصل در هر دو حالت تقریباً یکسان است

وجود شکستگی­های موجود در مخازن شکاف­دار در مقایسه با مخازن تک تخلخلی دارای ویژگیهای زیر است

الف ـ  فرایند « ریزش ثقلی» و در مخازن شکاف­دار در مقایسه با مخازن تک تخلخلی سرعت نسبی بالاتری دارد. دلیل این امر آن است که نفوذپزیری بسیار پایین تر سنگ مخزن در مقایسه با نفوذپذیری شکافها موجب می­شود که سطح گاز و نفت در شکافها پایین تر از سطح آب و گاز در بلوک­های ماتریسی نفتی قرار گیرد. به ترتیبی مشابه می­توان گفت که سطح آب و نفت در شکافها از سطح آب و نفت در بلوکهای ماتریسی بالاتر است

بر طبق آزمایشهای انجام شده در مخازن تک تخلخلی با نفوذپذیری مثلاً یک میلی دارسی، جریان « ریزش ثقلی» به زمان بسیار طولانی تری در مقایسه با مخازن شکاف­دار با همان نفوذپذیری نیاز دارد

ب ـ در سیستم مخازن شکافدار، نفت تولید شده از سنگ مخزن، در فاصله­های دورتری از « چاه­های تولیدی » به دست می­آید. لذا به دلیل بهره­وری بالا در مخازن شکاف­دار، فاصله چاه­های تولیدی از یکدیگر به مراتب بیش از فواصل چاه
­های تک تخلخلی در نظر گرفته می­شود

ج ـ وجود شکافها، به تفکیک گاز یا آب از نفت کمک می­کند. این امر باعث می­شود که میزان گاز اضافی  یا آب اضافی قابل تولید در ستون نفت، کمتر شده و بدین ترتیب انرژی مخزن با بازدهی بیشتری حفظ می­شود

د ـ فرایند « همرفت حرارتی »¹⁰ در مخازن شکاف­دار موجب ایجاد نفت اشباع نشده در ستون نفتی می­شود، حتی هنگامی که فشار مخزن به پایین تر از نقطه اشباع برسد. این فرایند را اطلاحاً « کاهش فشار نقطه اشباع »¹¹ می­نامند. در نتیجه تا وقتی که عملاً گازی در مخزن تزریق نمی­شود، آثار ریزش ثقلی افزایش می­یابد؛ در غیر این صورت گاز ایجاد شده در درون سنگ، نفوذپذیری سنگ را کاهش می­دهد

ه ـ وجود شکاف­ها باعث یکنواخت تر شدن فشار آب یا گاز یا نفت در مخازن شکاف­دار می­شود، لذا سطوح آب و نفت یا گاز و نفت یکنواخت تر خواهد شد

و ـ فرایند اشاعه « گاز در گاز »¹² یا « نفت در نفت »¹³ و یا « گاز در نفت»¹⁴ موجب به تعادل رسیدن ترمودینامیکی هر چه سریع تر سیالات موجود در مخزن می­شود. به همین دلیل است که در جریان شبیه سازی این مخازن، فرایندهای «همرفت ـ اشاعه »¹⁵ را نمی­توان نادیده گرفت

با توجه به مزیت­های فوق، مخازن شکاف­دار با نفوذپذیری کم را می­توان از نظر تجاری، با سرعت زیاد و هزینه­ها ی نسبتاً پایین تر از مخازن تک تخلخلی با همان مشخصات تخلیه کرد

مخازن شکاف­دار دارای معایب زیر نیز هستند

الف ـ وجود گسستگی ­های افقی باز یا بسته، تاثیر فرایند ریزش ثقلی بین گاز و نفت یا نفت و آب را در مقایسه با مخازن تک تخلخلی کاهش می­دهد

این امر در مقایسه با مخازن تک تخلخلی نشان می­دهد که بازیافت نفت با یک ضخامت نفتی مساوی از یک بلوک نفتی در مخزن شکاف­دار بازیافتی کمتر از مخازن تک تخلخلی پیوسته دارد. این امر به دلیل وجود « ارتفاع ناحیه نگهدارنده »¹⁶  و « خصوصیت موئینگی سنگ مخزن»¹⁷ است. در واقع در مخازن شکاف­دار، ضخامت کل سنگ مخزن در جهت عمودی به قطعات یا بلوکهای جدا از هم تقسیم می­شود و این بلوک­ها به طور مشابه با خصوصیاتی متفاوت تکرا می­شوند. در صورتی که در مخازن تک تخلخلی در وضعیت فوق این گونه قطعات جدا از هم وجود ندارد. لذا میزان نفت غیر قابل استحصال در مخان تک تخلخلی بیش از مخازن شکافدار بوده و در حالیکه سرعت استحصال نفت در مخازن شکاف­دار نسبت به مخازن تک تخلخلی در شرایط مساوی بالاتر است

بعضی از افراد به دلیل عدم شناخت مکانیسم بازیافت نفت در مخازن شکاف­دار استنباط نادرستی دارند. و تصور می­کنند که در مخازن شکاف­دار همواره یک فشار « موئینگی پیوسته»¹⁸ درون بافتی وجود دارد. تولید از مخازن شکاف­دار در کشورهای مختلف نشان می­دهد که در بهره­برداری دراز مدت از آنها، فرایند « موئینگی پیوسته » در این گونه مخازن قابل توجه نیست؛ برای مثال، اگر فشار موئینگی درون بافتی پیوسته­ای در میادین هفتکل یا آغاجاری وجود می­داشت میزان بازیافت نفت از آنها به وسیله گاز به 60 درصد می­رسید، در حالی که ضریب بازیافت نفت در میدان هفتکل در بخش گازی آن به حدود 28 درصد و در آغاجاری به 35 درصد می­رسد

ب ـ کاربرد روش امتزاجی جهت بالا بردن ضریب بازیافت نفت در مخازن شکاف­دار، مستلزم استفاده از حجم زیادی کندانسه است که این امر از نظر اقتصادی توجیه پذیر نیست

بنابراین نتیجه می­گیریم که فرایند جا به جایی نفت از طریق گاز یا آب در مخازن شکاف­دار و تک تخلخلی مشابه یکدیگر است، با این تفاوت که بازیافت نفت در مخازن شکاف­دار به دلیل شکستگی سنگ مخزن و کوتاه شدن ارتفاع بلوک­های ماتریسی کمتر از مخازن تک تخلخلی است

1 چرا ضریب بازیافت نفت از مخازن ایران در مقایسه با نقاط دیگرجهان پایین تر است؟

قبل از ورود به این بحث لازم است مکانیسم­های جا به جایی نفت را به دو روش زیر مورد بررسی قرار دهیم

الف ـ « جا به جایی نفت به طرف جلو»¹⁹ یا به عبارت بهتر « جا به جایی با استفاده از فشار»²⁰

ب ـ جا به جایی از طریق « ریزش ثقلی» یا به عبارت بهتر « جا به جایی به صورت طبیعی »²¹

که بر اثر اختلاف وزن مخصوص بین مایع تزریقی و نفت ایجاد می­شود. این فرایند در یک سیستم متخلخل مرتفع به صورت فیزیکی اندازه­گیری شده²²، و به لحاظ نظری نیز مشخص شده است²³ که اختلاف فاحشی بین بازیافت نفت در دو روش فوق الذکر وجود دارد. بازیافت نفت با روش کندتر « ریزش ثقلی» از بازیافت نفت با روش سریع « جا به جایی رو به جلو» بیشتر است

اما در اوایل دوره تولید، روش بازیافت نفت از طریق جا به جایی سریع رو به جلو از روش جریان نفت از طریق ریزش ثقلی، عملکرد بهتری دارد. بر اساس میزان تزریق، بازیافت نفت از طریق ریزش ثقلی می­تواند تا دو برابر روش جا به جایی رو به جلو یا « استفاده از فشار» باشد²⁴

از مجموعه بررسی­ها چنین بر می­آید که باز یافت نفت در مخازن تک تخلخلی اصولاً تابعی است از نفوذپذیری سنگ مخزن، سرعت جا به جایی، فشار موئینگی و میزان « سیال دوستی»²⁵ سنگ مخزن. در صورتی که سایر عوامل فوق ثابت فرض شوند، میزان نفت اشباع شده باقیمانده تابعی از سرعت جا به جایی نفت خواهد بود. در این صورت در حالت جا به جایی از طریق ریزش ثقلی، میزان نفت باقی مانده کمتر و در حالت جا به جایی با فشار یا رو به جلو، میزان نفت باقی مانده بیشتر خواهد بود

قابل ذکر است که در مخازن شکاف­دار، شکستگی­ها به مثابه محدود یا اضلاع بلوکها عمل می­کند و به همین دلیل فرایند جا به جایی رو به جلوی نفت در چنین سیستمی به جز در حوزه­های خیلی نزدیک به چاه­های تزریقی کارامد نیست

فرایند سریع جا به جایی نفت به طرف جلو، همرا با فشار موئینگی چندان قابل توجه نیست، زیرا نیروهای « گرانروی»²⁶  در حال حرکت از نیروهای ناشی از فشار موئینگی بیشتر است. این در حالی است که در فرآیند جا به جایی بر اساس ریزش ثقلی، به علت آهسته بودن جا به جایی، فشار موئینگی نقش بارزی در نگهداری نفت در بلوکها ایفا می­کند. از طرف دیگر، سرعت بالای تزریق در سیستم تک تخلخلی موجب می­شود که سیال تزریقی از بخش میانی خلل و فرج­های کوچک عبور نموده و لذا نفت قابل ملاحظه­ای بر جای می­گذارد

برای مقایسه عوامل کاهش بازیافت نفت ازمخازن ایران با مخازنی که دارای بازیافت بالاتری هستند لزوماً باید این مخازن را تحت شرایط یکسان مقایسه کرد. به عبارت دیگر، ناچاریم پرتقال را با پرتقال و سیب را با سیب مقایسه کنیم، نه اینکه سیب را با پرتقال

به عنوان مثال ما نمی­توانیم میدان نفتی «لالی»²⁷ایران را با 10 درصد باز یافت با مخزن «لیک ویو»²⁸واقع در امریکا با77 در صد بازیافت مقایسه کنیم. مخزن لالی مخزنی سنگ آهکی شکاف دار با میانگین نفوذ پذیری 1/0 میلی دارسی با فشار موئینگی بالا و عمدتاً «نفت دوست»²⁹ است، در صورتی که مخزن لیک ویو³⁰ مخزنی تک تخلخلی از جنس سنگ ماسه­ای با نفوذپذیری 2000 میلی دارسی و با فشار موئینگی بسیار پایین و «آب دوست»³¹ است. اگر مخزن لالی در امریکا کشف و از آن بهره­برداری می­شد حتی 10 درصد نفت آن را بهره­برداری نمی­کردند زیرا آنها با استفاده از روش سریع در بهره­برداری، این میدان را بسیار کمتر از آنچه که می­توانست تولید کند به اتمام میرساندند

 مثال مناسب دیگر مقایسه مخزن شکاف دار «اسپرا­بری»³² در امریکا با میانگین نفوذ پذیری 1/0 میلی دارسی با میدان نفتی هفتکل در ایران است.این دومیدان دارای نفوذ پذیری تقریباً یکسان هستند، اما میزان نسبی تولید روزانه از میدان نسبی هفتکل به مراتب پایین تر از میدان اسپرابری در ابتدای بهره­برداری می­باشد

ضریب بازیافت نفت به صورت طبیعی در هفتکل حدود 22 درصد است در صورتی که ضریب باز یافت طبیعی نفت در میدان اسپرابری کمتر از 8 درصد بوده است، ولی آنها بیش از 3000 حلقه چاه در ایران حفر کردند، در حالی که میزان نفت در جا در این میدان 2 میلیارد بشکه و میزان نفت در جا در میدان هفتکل حدود 7 میلیارد بشکه  است و حال آنکه تنها حدود 40 حلقه چاه در آن حفر شده است. پس از یک دوره کوتاه برداشت نفت به صورت طبیعی از میدان اسپرابری، برای مدت طولانی آب و متعاقب آن برای مدت کوتاهی co₂  تزریق شد، در نتیجه کل بازیافت نفت از مخزن فوق تا کنون حدود 12 درصد بوده است

در صورتی که فشار میدان نفتی هفتکل را به حد اولیه آن در تاج مخزن یعنی PSI 1420 ³³ رسانده شود، ضریب بازیافت نفت این مخزن به بیش از 27 درصد می­رسد. از سوی دیگر اگر می­توانستیم فشار مخزن هفتکل را به حد اولیه فشار مخزن اسپرابری یعنی معادل PSI2250 افزایش دهیم، ضریب بازیافت نفت مخزن فوق به حدود 35 درصد می­توانست برسد

تفاوت اصلی بازیافت نفت در میدان هفتکل و اسپرابری نشان دهنده آن است که میدان هفتکل اولاً با سرمایه­گذاری بسیار پایین تر به نحو بهتر و صحیح تری بهره­برداری شده است و ثانیاً تخلیه سریع از مخازن شکاف­دار، همواره افت شدیدی در بازیافت نفت به دنبال دارد

نمونه­های بالا نشانگر آن است که مخازن ایران با حداکثر ضریب بازدهی، تحت شرایط تخلیه طبیعی قرار داشته­اند و نباید آنها را با مخازنی که از ویژگی­های دیگری برخوردارند مقایسه کرد. در حقیقت ضریب بازیافت نفت در مخازن مشابه در کشور امریکا یا هر جای دیگر، فاصله بسیار زیادی با ضریب بازیافت نفت در ایران دارد، چنان که به نمونه­ای از آن در مورد هفتکل اشاره شد. بنابراین ضریب بازیافت نفت در ایران را نباید با هیچ جای دیگر جهان که دارای خصوصیات مخزنی متفاوت و دارای طبیعت تولیدی خاص خود است و یا از ویژگی­های دیگری برخوردارند مقایسه کرد

با وجود این، در مطالعه تطبیقی ضرایب نفت از مخازن شکاف­دار ایران با مخازن مشابه در سایر نقاط جهان باید به موارد زیر توجه کرد

الف ـ کشورهایی که دارای مخازن شکاف­دار از جنس سنگ آهک هستند ( مشابه آن چه در ایران وجود دارد ) غالباً در تملک شرکتهای دولتی است، مانند کشورهای مکزیک، عراق، عمان، لیبی و سوریه. این کشورها اطلاعات کافی در مورد ذخایر نفتی خود منتشر نمی­کنند، به ویژه در مورد ضریب بازیافت نفت از آنها

ب ـ مخازن نفت کشورهای فوق عموماً شکاف دار است، اما برای مثال مخازن نفتی کشور مکزیک غالباً دارای فشار بسیار بالاتری از « فشار نقطه اشباع»³⁴ است و بخش عمده­ای از بازیافت نفت ناشی از جریان انبساط سیال در سنگ مخزن است، در صورتی که بیشتر میدان­های نفت ایران از ابتدا در حدود فشار نقطه اشباع هستند و از انبساط سیال بسیار کمتری برخوردارند

بنابراین برای مقایسه ضرایب بازیافت نفت از مخازن مکزیک با مخازن ایران در شرایط تقریباً یکسان، باید میزان بازیافت نفت را از فشار نقطه اشباع تا پایان طول عمر مخزن محاسبه و مقایسه کرد

ج ـ بعضی از مخازن کشورهای فوق الذکر، حاوی غارهای بزرگ است مانند میدان نفتی کرکوک در عراق³⁵ و یا قوار در عربستان و بعضی دیگر حاوی «حفره­های کوچک»³⁶ مانند بسیاری از ذخایر نفتی مکزیک. ضریب بازیافت نفت از این مخازن به دلیل وجود غارهای بزرگ نفتی یا حوزه­ها به مراتب بیش از ذخایر مشابه آن در ایران است

د ـ حدود 15 مخزن شکاف­دار در قسمت شمال شرقی سوریه وجود دارد که دارای نفت تقریباً سنگین و فشار کم است. این مخازن به وسیله متخصصین شوروی سابق و بدون تجربه کافی مورد بهره­برداری قرار گرفته بود. میزان بازدهی این مخازن کمتر 16 درصد گزارش شده است که نسبت به موارد مشابه آن در ایران پایین تر است

ه ـ در بسیاری از نشریات نفتی به میزان « تولید ـ فشار» مخازن مختلف اشاره می­شود، ولی هیچ گاه از بازیافت نهایی دراین مخازن ذکری به میان نمی­آید. این گونه نشریات معمولاً به میزان نفتی که در مدت زمانی معین استخراج می­شود تکیه می­کنند، بنابراین مرجع هستند و کافی در زمینه مقایسه مخازن وجود ندارد

از توضیحات بالا پیچیدگی مسئله تا حدودی روشن می­شود. به هر حال بر اساس اطلاعات منتشر شده  موجود در مورد مخازنی که تا حدودی مشابه مخازن ایران هستند می­توانیم از روش­های درجه بندی استفاده کنیم تا تخمین بهتری از ضریب بازیافت به دست آوردیم. در ذیل به چند نمونه دیگر از این موارد اشاره می­کنیم

1-1 میدان نفتی فهود ( عمان )³⁷

 

پروژه پایان نامه بزهکاری زنان تحت pdf

 پروژه پایان نامه بزهکاری زنان تحت pdf دارای 89 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه پایان نامه بزهکاری زنان تحت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه پایان نامه بزهکاری زنان تحت pdf

مقدمه  
اهمیت موضوع بزهکاری زنان  
خصوصیات بزهکاری زنان  
پیشینه‌ تحقیقات جرمشناسی درباره بزهکاری زنان  
دیدگاههای مختلف درباره بزهکاری زنان  
رویکردهای کلاسیک نسبت به بزهکاری زنان  
اوقات (وقایع) ممتاز فیزیولوژیک زنانه  
کشفیات علم سیتوژنتیک  
رویکرد انتقادی در تحلیل بزهکاری زنان  
مکاتب جرمشناسی و بزهکاری زنان  
جرمشناسی واکنش اجتماعی  
خصوصیات جرم‌شناسی واکنش اجتماعی  
تاریخچه جرمشناسی واکنش اجتماعی  
آورده‌های جرمشناسی واکنش اجتماعی  
ایرادات وارد بر جرمشناسی واکنش اجتماعی  
جرمشناسی گذار از اندیشه به عمل  
ایرادات وارد بر جرم‌شناسی گذار از اندیشه به عمل مجرمانه  
پاسخ به ایرادات مذکور  
جمع‌بندی  
توضیحی درباره اصطلاح کنترل اجتماعی  
خصوصیات بزهکاری زنان حول دو محور متمرکز شده است  
ویژگیهای عمومی بزهکاری زنان  
جمعیت کیفری زنان (حضور زنان در زندانها)  
رابطه میان جنبشهای فمنیستی و بزهکاری زنان  
جریانهای فکری فمنیستی  
جنبش فمنیسم لیبرال  
فمنیسم رادیکال  
رویکرد فمنیستها نسبت به بزهکاری زنان  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه پایان نامه بزهکاری زنان تحت pdf

الف) مقالات

1- آخوندی, محمود. اثبات جرائم منافی عفت از نگاهی دیگر. فصلنامه کتاب زنان شماره

2- اسحاق, محمد. آزار جنسی زنان در یک بررسی حقوقی. فصلنامه کتاب زنان شماره

3- بحرانی, مرتضی. زنان و حجاب (ترجمه). فصلنامه کتاب زنان شماره

4- بداغی, فاطمه. خلأهای قانونی و انحرافات اجتماعی. فصلنامه کتب زنان شماره 18-

5- بداغی, فاطمه. جرائم علیه خانواده در پژوهش میدانی. فصلنامه کتاب زنان شماره 21-

6- بلالی, اسماعیل. زنان و پیامدهای سقط جنین (ترجمه و تدوین). فصلنامه کتاب زنان شماره

7- حسنی, محمد. کنکاشی پیرامون فساد از منظر فقه . فصلنامه کتاب زنان شماره

8- راعی, مسعود، الحاق به کنوانسیون از منظر موافقان و مخالفان. فصلنامه کتاب زنان شماره

9- رمضان, رضا. قاچاق زنان در فقدان بایدها و نبایدها. فصلنامه کتاب زنان شماره

10- زینتی, علی. انحرافات زنان از عرصه فکر تا ورطه عمل. فصلنامه کتاب زنان شماره

11- سادات اسدی, لیلا. مساحقه جرمی علیه زنان. فصلنامه کتاب زنان شماره

12- شایگان, فریبا. خودکشی زنان, جرمی خاموش علیه زنان. فصلنامه کتاب زنان شماره

13- شورای فرهنگی. اجتماعی زنان. سیاست‌های پیشگیری و بازتوانی زنان از آسیب‌های اجتماعی. فصلنامه کتاب زنان کتاب زنان شماره

14- غفاری‌فرد, حسن. واکاوی آسیب‌های فرهنگی علیه زنان (سه قسمت). فصلنامه کتاب زنان شماره 22-

15- فلاحتی, علی. روسپیگری و سکوت سنگین قانون. فصلنامه کتاب زنان شماره

16- قاسمی‌روشن, ابراهیم. همسر آزاری, رفتارشناسی آزار علیه شوهر. فصلنامه کتاب زنان شماره

17- هاشمی, احمد. ابهامات سه گانه کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان. فصلنامه کتاب زنان شماره

ب) کتابها

18- آیت‌اللهی، زهرا. (1381) خشونت خانوادگی, زنان کتک خورده. انتشارات شورای فرهنگی. اجتماعی زنان

19- استاد ملک, فاطمه. (1376) حجاب و کشف حجاب در ایران. مؤسسه مطبوعاتی عطایی

20- اسپرنیک, جنیس. (1379) خیانت در زندگی زناشویی. نشر ایدون

21- اشتری, مهناز. (1380). قاچاق زنان. نشر اندیشه برتر

22- پوررضا, ابوالقاسم. (1381). خشونت علیه زنان. نشر اندیشمند

23- پوشکان, غلامرضا. (1381). بررسی پدیده زنان خیابانی. نشر پردیس مهر

24- تبریزی، ایرج. (1378). تجارت زنان و دختران, فنون معاصر

25- تبریزی, ایرج. (1379). تجارت شیطانی, نشر کیهان

26- حمیدی, فریده. (1382). حقوق زنان. حقوق بشر, انتشارات روشنگران و مطالعات زنان

27- حجازی قدسیه. (1357). بررسی جرائم زن در ایران, مرکز تحقیقات و انتشارات حقوقی قدس

28- خاکپور, محمد مهدی. (1354). جرم‌شناسی زنان, انتشارات عطائی

29- ذاکری, حجت‌ا;(1379). بررسی فقهی. حقوقی سقط جنین, نشر خط سوم

30- رفیعی, شهرام(1380). خشونت علیه زنان, نشر تندیس

31- رشید, احمد (1381). طالبان, زنان, تجارت مافیاو پروژه عظیم نعمت در آسیای مرکزی, نشر بقعه

32- صدیق بطحایی روح ا; (1383). شناخت جرم‌شناسی (ترجمه از کتاب کیت سوتیل و دیگران), نشر دادگستر

33- عباسی, محمود. (1381). سقط جنین, نشر حقوقی

34- فصلنامه رفاه اجتماعی, دانشگاه علوم بهزیستی شماره‌های 5, 12, 13 سال 1383

35- قرچه‌داغی, مهدی. (1377). زنان کتک خورده, روانشناسی خشونت در خانواده (ترجمه), انتشارات عملی

36- قناد, فاطمه.(1377). حمایت کیفری در برابر جرائم جنسی در نظام حقوقی انگلستان, نشر پیک ایران

37- طغرانگار, حسن. (1383). حقوق سیاسی. اجتماعی, انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی

38- کار, مهرانگیز. (1379). پژوهش درباره خشونت علیه زنان، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان

39- کی‌نیا, مهدی. (1373). مبانی جرم‌شناسی جلد اول و دوم. انتشارات دانشگاه تهران

40- مارلین, فرنج. (1373). جنگ علیه زنان, ترجمه توراندخت تمدن,‌نشر عملی

41- معتمدی‌مهر, مهدی. (1380). حمایت از زنان در برابر خشونت (سیاست جنایی انگلستان) نشر برگ زیتون

42- معظمی, شهلا. (1382 فرار دختران چرا. نشر گرایش

43- موسوی, پدرام و سوهانی,‌فهیمه. (1381). گیسوان در آتش خشونت. نشر اندیشمند

44- نجم عراقی, منیژه وصالح‌پور و موسوی. (1381). منبع شناسی زنان دو جلد, نشر دیگر

45- وایت, راب. (1381). در آمدی بر جرم و جرم‌شناسی. ترجمه صدیق بطحایی, نشر دادگستر

46- ولد, جرج. (1380). جرم‌شناسی نظری. ترجمه علی شجاعی. انتشارات سمت

47- ویلیامز, فرانکلین. (1383). نظریه‌های جرم‌شناسی، ترجمه ملک محمدی, نشر میزان

48- وین سنت, بارنر. (1363). زندان زنان آمریکا. نشر جاوید

ج) پایان‌نامه‌ها

49- امیر‌خانی, فهیمه (1382). زنان بزه دیده در دو نظام کیفری ایران و انگلستان، دانشگاه شهید بهشتی

50- توحیدی, احمد‌رضا. (1380). بررسی حقوقی سند نهایی کنفرانس نیویورک (زنان 2000). دانشگاه شهید بهشتی

51- خاکباززاده، محمد. (1382). حمایت کیفری از خانواده در قوانین ایران، دانشگاه شهید بهشتی

52- خالقی‌زواره, فاطمه. (1381). اقدامات بین‌المللی مقابله با خشونت علیه زنان، دانشگاه شهید بهشتی

53- درخشانیان, روح‌انگیز. (1379). بررسی تطبیقی ماده 12 کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض از زنان, دانشگاه شهید بهشتی

54- رایجیان اصلی, مهرداد. (1379). بزه دیده در فرایند کیفری, دانشگاه شهید بهشتی

55- رزم‌ساز, بابک. (1372). سقط جنین از نظر قوانین موضوعه و موازین فقهی، دانشگاه شهید بهشتی

56- عباسی, آیت. (1377). سیاست جنایی تقنینی در قلمرو بزه سقط جنین, دانشگاه قم

57- عبدی, آذر. (1381). حمایت کیفری از حقوق زنان در اسناد بین‌المللی و حقوق داخلی, مجتمع آموزشی عالی قم

58- عیسی‌زاده, علی‌اکبر.(1379). حمایت ویژه از زنان در معاهدات عام بین‌الملل, دانشگاه شهید بهشتی

59- فرجامی, اقدس. (1353). جرائم خاص علیه زنان از جنبه اختلالات منش, دانشگاه شهید بهشتی

60- کامرانی‌فکور, شهربانو. (1381). بررسی مقایسه‌ایی خصوصیات روانشناسی زنان ویژه با زنان عادی, دانشگاه تربیت مدرس

61- موسوی‌فر,‌زهره. (1382). جنایات جنگی علیه زنان در مخاصمات مسلحانه, دانشگاه شهید بهشتی

62- مهرنژاد , محبوب. (1378). جرائم خاص علیه زنان در قانون مجازات اسلامی, دانشگاه شهید بهشتی

63- میره‌ئی, حسن. (1377). بررسی جرم سقط جنین در قانون مجازات ایران و فرانسه, دانشگاه امام صادق

64- نجفی, قربانعلی. (1383). بررسی تطبیقی بزه سقط جنین در حقوق ایران و انگلستان, دانشگاه شهید بهشتی

65- (1378). مقایسه سبک اسناد علیه زنان ویژه بازداشت شده با زنان عادی، دانشگاه علامه طباطبائی

مقدمه

موضوع درس جرمشناسی در نیمسال کنونی بزهکاری زنان[1] است که سعی خواهیم کرد به موضوع جنسیت مؤنث و بزهکاری بپردازیم. البته باید خاطر نشان کرد که دو عبارت جنس[2] و جنسیت[3] باهم متفاوت هستند، چراکه منظور از عبارت جنس مؤنث همان ویژگی‌های بیولوژیک و فیزیولوژیک زنانه است اما وقتی از کلمه جنسیت استفاده می‌شود به جنبه‌های اجتماعی و حقوقی متمایز میان زنان و مردان اشاره می‌شود. اصطلاح جنسیت از دست‌آوردهای جنبش فمینیستی است

در مقطع کارشناسی جنسیت در کنار عوامل دیگری نظیر سن تحت عنوان «عوامل ذاتی جرم» مطالعه گردید، اما در این مقطع به طور خاص به نقش زنان در بزهکاری پرداخته خواهد شد؛ در این درس به دیدگاههای فمنیستی درباره حقوق کیفری هم پرداخته می‌شود که معتقدند حقوق کیفری با دیدی مردانه نوشته شده است. در حقوق کیفری به طور سنتی برخی از دیده ترحم به زنان می‌نگرند و برخی دیگر آنان را باعث تمامی جرائم می‌دانند. در جرمشناسی جدید می‌خواهند این دیدگاه را اصلاح کرده و نقش زنان چه به عنوان بزهکار و چه بز‌ه‌دیده را بررسی کنند

اما چرا این موضوع برای این نیمسال انتخاب شده است؟ برای پاسخ به این سؤال و بیان اهمیت موضوع بزهکاری زنان باید به مطالب زیر اشاره شود

اهمیت موضوع بزهکاری زنان

1- جایگاهی که زن به عنوان همسر و مادر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دارد؛ چنانکه در مقدمه قانون اساسی نیز فرازهایی در این باره آمده است و یا در اصل دهم قانون اساسی به نهاد خانواده به عنوان مبنای جامعه اسلامی اشاره شده است، همچنین در اصل بیست‌و یکم به حقوق زنان[4] اشاره شده است. حال می‌خواهیم ببینیم که نقش زن در نهاد خانواده چگونه است و چگونه می‌تواند در بزهکاری و بزه دیدگی مؤثر باشد و علاوه بر این، تأکید قانون اساسی بر جایگاه و حقوق زن چه تأثیری بر قوانین عادی داشته است؟

2- نظام سیاسی کشور ما پس از انقلاب اسلامی، نظام جمهوری اسلامی است و در این نظام روحانیت حکومت دارند. حکومت روحانیت یعنی حکومت فقه که، در فقه نیز تفاوتهائی میان دو جنس قائل شده‌اند، مثل انحصار قضاوت برای مردان و یا انحصار حق قتل در فراش (موضوع ماده 630 ق.م.ا) که حقی مختص مردان است. در این نیمسال به این امر می‌پردازیم که آیا این تفاوتهای جنسیتی در زمینه جرمشناسی هم می‌تواند مطرح شود و یا اینکه این تفاوتها چه تأثیری بر بزهکاری و بزه‌دیدگی زنان دارند

3- در فضای سیاسی فعلی کشور، به مناسبت طرح برنامه چهارم توسعه کشور، بحث کنارگذاشتن و عدم لحاظ تفاوتهای جنسیتی در زمینه‌های حقوقی (مالی، کیفری و;) مطرح شده است، که البته شورای نگهبان با تحقق این امر به این دلیل که در اسلام تفاوتهایی بین دو جنس مذکر و مؤنث وجود دارد مخالفت کرد

 عنوان دقیق برنامه چهارم توسعه «برنامه چهارم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی» است، لذا وقتی درباره رفع تبعیض جنسیتی در آن بحث می‌شود به این معناست که در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بایستی زن و مرد یکسان تلقی شوند. یکی از همین مسائل اجتماعی بحث بزهکاری و بزه‌دیدگی زنان است

4- دلیل چهارم یک دلیل جمعیت شناختی است؛ حدود نیمی از پیکره اجتماع را زنان تشکیل می‌دهند (در حال حاضر جمعیت زنان کشور باتفاوتی حدوداَ یک میلیون نفری، بیش از مردان است) و در ربع قرن اخیر هم حضور زنان در عرصه‌های علمی و آموزشی بیشتر شده و به تبع آن حضور اجتماعی زنان هم افزایش یافته است. این امر نشانگر آن است که برخلاف اکثر جوامع اسلامی دیگر (مثل کشور کویت و عربستان) زنان در جامعه ایران منفعل نبوده بلکه کنش‌گر هستند، یعنی تصمیم می‌گیرند که این تصمیم می‌تواند مربوط به جرم باشد

5- دلیل دیگر یک دلیل سیاسی اجتماعی است؛ به لحاظ بالا بودن جمعیت زنان و اینکه زنان ایرانی از سال 1342 حق رأی پیدا کرده‌اند در سالهای اخیر نیز شاهد فعالیتهای سیاسی اجتماعی بیشتری از سوی آنان نسبت به گذشته هستیم. مثلاَ زنان در دوم خرداد ماه سال 1376 نقش عمده‌ایی راایفا کردند. علاوه بر این می‌‌توان به سازمانهای غیردولتی (NGO) بسیاری اشاره کرد که زنان در آنها نقش فعالی دارند و حتی بنیانگذار بسیاری از آنها بوده‌‌اند. دریافت جایزه نوبل سال 2004 توسط یک زن ایرانی از دیگر نشانه‌های افزایش فعالیتهای سیاسی و اجتماعی زنان در سالهای اخیر است

6- در بیست‌ و پنج سال اخیر تحصیلات و حرفه‌آموزی زنان با رشد چشمگیری همراه بوده است و دلیل آن هم افزایش مراکز آموزش عالی می‌باشد و البته امروزه والدین بیشتری می‌پذیرند که دخترشان به شهر دیگری برای کسب علم مسافرت کند

به بهر حال باید گفت همزمان با رشد تحصیلات زنان، بسیاری از زنان با موانع سنتی جامعه خود مواجه می‌شوند. حضور زنان در عرصه‌های آموزشی افزایش یافته اما تفکر حاکم همچنان مردانه است. از جمله آثار این امر، محدودیتهای بیشتری است که زنان در زمینه فرصتهای شغلی دارند، در نتیحه زنان ممکن است با دیدن این محدودیتها سرخورده شده و به سوی اعمال مجرمانه سوق پیدا کنند. اگر تا بیست سال پیش، دختران ایرانی به اقتضای نوع تربیت و سطح تحصیلات خود عمدتاً فقط به فعالیتهای خانه‌داری می‌پرداختند، امروزه ایجاد محدودیت در ایفای نقشهای اجتماعی باعث سرخوردگی آنها می‌شود. در ادامه باید گفت علیرغم رشد سطح علمی و آموزشی بانوان ایرانی، تربیتی که خانواده‌ها در رابطه با فرزندان خود به کار می‌برند هنوز جنبه سنتی دارد. مثلاً در اختلافات زناشویی بیشتر زنان بزه‌دیده هستند که این امر را می‌توان در نتیجه اختلاف دیدگاه زن (تحصیل کرده) و مرد (سنّتی) دانست

7- افزایش حضور اجتماعی زنان در جامعه اعم از مجامع دولتی، نهادهای مدنی و مشاغل آزاد (فروشنده، راننده و ;) که این حضور اجتماعی زمینه ایجاد تنش و اصطکاک منافع با دیگران را ایجاد می‌کند و بالتبع باعث تغییراتی در نرخ بزهکاری زنان می‌شود

8- دلیل بعدی که به دلیل قبلی مرتبط است پررنگ شدن حضور زنان در نهاد خانواده است علیرغم اینکه ریاست خانواده برعهده شوهر است اما امروزه شاهد همکاری اقتصادی زنان در تأمین امور مالی خانواده هستیم و این نقش اقتصادی زنان می‌تواند موازنه سنتی قدرت در نهاد خانواده را برهم بزند. علاوه براین با غیبت زنان در محفل خانواده شاهد آثار سوئی بر تربیت فرزندان و روابط زناشویی هستیم. همچنین می‌‌توان گفت که زنان کارمند امروزه دچار همان اضطراب‌ها و استرسهای مردان هستند

9- بالا رفتن نرخ بزهکاری زنان؛ در سالهای اخیر ملاحظه‌ می‌شود که حضور زنان در برخی جرائم افزایش یافته و میزان بزه دیدگی آنان نیز نسبت به گذشته فزونی داشته است. همین رشد نسبی نرخ بزهکاری و بزه‌دیدگی زنان، پرداختن به این بحث را توجیه می‌کند

10- مشارکت زنان در جرائمی که تاکنون مختص مردان تلقی می‌شد؛ امروزه زنان حتی در جرائم تروریستی و جرائم خشونت‌آمیز (نیازمند کلسیم) نیز مشارکت می‌کنند

11- تحول دیدگاه مراجع قضایی و پلیسی نسبت به زنان (چه شاکی و چه متهم)؛ امروزه شاهد تغییر دیدگاههای مبتنی بر فاکتور جوانمردی[5] نسبت به زنان در میان ضابطین و قضات هستیم؛ اگر در گذشته قرارهای سبکی برای متهمین زن صادر می‌شد امروزه دیگر چنان دیدگاهی وجود ندارد و این خود چالش جدیدی فراروی جرمشناسی است

12- دلیل دیگر اینکه کشور ایران از نظر جغرافیایی در چهارراه اروپا، آسیا و آفریقا قرار دارد این وضعیت خود باعث ایجاد تنوع فرهنگی در کشور ما شده و این تنوع فرهنگی باعث تنوع دیدگاه نسبت به زن شده است. مثلاَ جایگاه زن در گیلان به کلی متفاوت از جایگاه وی در خوزستان یا بلوچستان است. از اینرو زنان جامعه ما با نوعی تکثر فرهنگی روبرو هستند و این تنوع خرده فرهنگها باعث ایجاد تفاوتهایی در نرخ بزهکاری و بزه‌دیدگی زنان می‌شود. مثلاَ چرا زنان برخی از استانهای غربی بیش از زنان مناطق دیگر ایران دست به خود سوزی می‌زنند. (گرچه خودکشی بزه نیست بلکه یک انحراف است)

13- کشور ایران دارای موقعیت ممتاز جغرافیایی و استراتژیک است به طوری که حدود هفده کشور دارای مرزهای خاکی یا آبی با ایران هستند. حال اگر تفاوت سطح اقتصادی مرزنشینان ایرانی با کشورهای همسایه را نیز به این معادله اضافه کنیم به خوبی علت قاچاق زنان ایرانی به کشورهای همسایه را در خواهیم یافت.[6] مجلس شورای اسلامی در اواخر مرداد ماه امسال قانونی را درباره قاچاق کودکان و زنان به تصویب رسانده است. و تصویب این قانون نیز حاکی از وجود پدیده‌ایی به نام قاچاق زنان است.[7]

14- در دهه‌های اخیر، سازمان ملل متحد، قطعنامه‌ها و اسناد چندی را در جهت احیاء و تقویت حقوق زنان تصویب کرده است. در برخی از این اسناد بین‌المللی حقوقی و به ویژه در کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان- که جمهوری اسلامی ایران به آن ملحق نشده است- به برخورد برابر با زنان تأکید شده است، این امر در اعلامیه جهانی حقوق بشر سال 1948، میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی سال 1966- که ایران هم به آن ملحق شده است- نیز مورد تأیید قرار گرفته است. پس در حال حاضر اسناد مذکور جزء منابع فراملی حقوق ایران بوده و طبق ماده 9 قانون مدنی قابل استناد می‌باشند؛ این ملاحظات بین‌المللی خود دلیل دیگری برای پرداختن به موضوع بزهکاری زنان می‌باشد.[8]

15- امسال کنگره‌ایی در شهر پکن در رابطه با حقوق زن (کنگره پکن به علاوه ده) برگزار گردید

در تدارک این کنگره، سمینارهای مختلفی هم در کشورهای مختلف از جمله در کشور ما برگزار شد که یکی از آنها سمینار آذرماه امسال تحت عنوان «زن و حقوق کیفری: گذشته، حال، آینده» می‌باشد.[9]

16- رشد نرخ جابه‌جایی زنان نسبت به گذشته؛ امروزه زنان بسیاری هستند که در دو شهر مختلف زندگی و کار می‌کنند (مثلاَ زندگی در کرج، کار در تهران). این افزایش تحرک جغرافیائی زنان خود یک عامل مؤثر در بحثهای جرمشناختی است

17- نقش فناوریهای نوین در تحولات فکری و جنبش‌های اجتماعی زنان؛

حال که به اهمیت این بحث اشاره شد به توضیح خصوصیات بزهکاری زنان می‌پردازیم، اما قبل از آنکه مستقیماَ وارد این بحث شویم باید نکته‌ایی بیان شود و آن این است که در نظامهای حقوقی و قضایی کشورهای مختلف بین حقوق زن و مرد تفاوتهایی قائل شده‌اند که در حقوق بشر به تبعیض جنسیتی معروف است. تفاوت مذکور در حقوق کیفری هم وجود دارد. در جرمشناسی هم واقعیتهای جرمشناختی و آمار، تفاوت مذکور را نشان می‌دهد به این معنی که زنان دارای حضور کمی و کیفی کمتری در بزهکاری هستند. بنابراین میان زن و مرد در بزهکاری و نحوه تبیین بزهکاری نابرابری وجود دارد و این نابرابری ابتدا در آمار جنایی مشاهده می‌شود

یک تحقیق میدانی نشان می‌دهد که در برابر هشت مرد بزهکار، تنها یک زن بزهکار وجود دارد و در مقابل 420 زن غیرمجرم، یک زن مجرم وجود دارد، حال آنکه در مقابل 50 مرد غیر مجرم یک مرد مجرم وجود دارد. بنابراین از منظر جرمشناسی بایستی به بررسی علل تفاوت کمی فاحش میان بزهکاری زنان و مردان پرداخت

خصوصیات بزهکاری زنان

بزهکاری زنان دارای چهار ویژگی است که عبارتند از

1- کم بودن حضور زنان در فعالیتهای مجرمانه؛ بنابر آمار جنایی فرانسه تنها یک هشتم یا یک دهم مجموع جرائم مربوط به زنان می‌شود. در بیان علت این امر توضیحات زیست‌شناختی، روانشناختی و جامعه‌شناختی مطرح شده است. اما عده‌ایی از جرمشناسان در کنار علل مذکور، یک دلیل جرمشناختی را مطرح کرده‌اند و آن، رقم سیاه بزهکاری زنان است. به این صورت که زنان یا مرتکب جرائم آپارتمانی و غیرعلنی می‌شوند و یا اگر هم مرتکب جرائم خیابانی و علنی بشوند براساس پیشداوریهای مراجع قضایی و پلیس نسبت به زن بزهکار، پرونده آنها مورد اغماض قرار می‌گیرد اینجا باید از تبعیض مثبت که به نفع زنان تمام می‌شود سخن بگوئیم

2- ویژگی دوم بزهکاری زنان در ماهیت جرائم ارتکابی آنهاست؛ زنان در برخی جرائم حضور بیشتری دارند. اولین دسته از جرائم مذکور، جرائمی هستند که بزه‌دیده آنها طفل یا نوزاد است و توانایی دفاع از خود را ندارد مثل بچه‌کشی (infanticide).[10] این جرم جرمی زنانه است

جرم کودک‌آزاری (child abuse)[11] نیز از جمله همین جرائم است. قانون حمایت از کودکان و نوجوانان (مصوب آذر ماه 81) در 9 ماده در مقام حمایت از اطفال در برابر آزار (به ویژه از طرف والدین) تصویب شده است

دسته دوم جرائم جنسی هستند. در این دسته از جرائم یک جرم باید در رأس قرار گیرد و آن هم روسپیگری[12] است

جرم دیگری جنسی جرم بچه‌بازی (pedophilia) است که امروزه زنان هم مرتکب آن می‌شوند علاوه براین، تجاوز به عنف (forcible rape) که در رویکرد سنتی علیه زنان است امروزه توسط زنان و علیه مردان و نوجوانان هم انجام می‌گیرد

دسته سوم جرائم مالی هستند یا جرائم علیه اموال که زنان بیشتر در جرائم احراق، کلاهبرداری، خرید و فروش و اختفای اموال مسروقه و سرقت از فروشگاهها (shoplifting) حضور دارند. در مورد جرم اخیر (سرقت از فروشگاهها) باید گفت چون زنان به لحاظ شغل خانه‌داری بیشتر در فروشگاهها حاضرند این جرم را بیشتر مرتکب می‌شوند

در زمینه جرائم علیه اشخاص باید گفت که زنان بیشتر در جرم مسموم کردن حضور دارند

3- ویژگی سوم بزهکاری زنان، نحوه حضور و شرکت (participation) زنان در بزهکاری است طبعاَ زنان به لحاظ مسائل فیزیکی در جرائم خاصی حضور دارند یعنی جرائمی که نیروی فیزیکی چندانی نیاز ندارد. در برخی جرائم زنان نقش وسیله ارتکاب جرم را بازی می‌کنند. مثلاَ در قاچاق موادمخدر و کالا از زنان به عنوان رابط و باربر استفاده می‌شود و این امر به سه علت است: 1- ذهیت ترحم‌آمیز مردان که نوعاَ متولیان نهادهای پلیسی هستند و زن را موجودی ضعیف تلقی‌ ‌می‌کنند. 2- ویژگی‌هایی که در بدن زن وجود دارد که این ویژگیها به زن امکان مخفی‌کاری را می‌دهد. 3- بعضاَ دیده شده که زنان از پوشش خودشان برای حمل مواد استفاده می‌کنند گرچه امروزه باوجود مأمورین و پلیس زنان این امر مشکل‌تر شده است

در کشور ما علاوه بر مسأله حجاب گفته می‌شود که زنان دارای جنبه تحریک‌کنندگی هستند و مباشر جرم را تحریک می‌کنند، یا آنکه از فریب و نیرنگ خود نیز استفاده می‌کنند

4- ویژگی چهارم پائین بودن نرخ تکرار جرم در زنان است. زنانی که محکوم به حبس می‌شوند بعد از آزادی کمتر دوباره مرتکب جرم سابق می‌شوند. پس مجازات در روان زن دارای جنبه ارعابی قوی‌تری می‌باشد و می‌توان گفت که زنان به طور کلی مجرمین اتفاقی هستند نه به عادت

پیشینه‌ تحقیقات جرمشناسی درباره بزهکاری زنان

با توجه به خصائص بزهکاری زنان و فرهنگ سنتی جوامع و با توجه به نحوه نگرش جوامع نسبت به زنان، ضرورت مطالعه زن در جرمشناسی خیلی دیر احساس شده است و در ادبیات جرمشناسی حجم کمی از تحقیقات به زنان معطوف شده است

اولین کتابی که به مباحث جرمشناسی پرداخته است دارای عنوان و مضمونه مردانه است. دکتر لومبروزو کتاب «انسان بزهکار» را در سال 1876 به چاپ رساند و این در حالی بود که اشانتیون تحقیقات و مطالعات او را مردان تشکیل می‌دادند

بیست سال بعد اولین مطالعه علمی در مورد بزهکاری زنان توسط لومبروزو و فررو تحت عنوان «زن بزهکار و زن روسپی» به چاپ رسید (1896)

منظور نویسندگان از انتخاب این عنوان این بوده است که زنان به طور کلی کمتر در وادی بزهکاری قرار می‌گیرند، اما از آنجا که زنان به روسپیگیری تمایل دارند پس معادل «بزهکاری» مردان در خصوص زنان باید از «روسپی‌گری» یاد کرد. فلذا بالا بودن نرخ روسپیگیری زنان نرخ کم بزهکاری آنان را جبران می‌کند

کتاب دیگری که در این حوزه دارای اهمیت است کتاب «بزهکاری زنان»[13] آقای پولاک است آقای پولاک، استاد دانشگاه پنسیلونیا است و کتاب خود را در سال 1950 به چاپ رسانده است کتاب دیگر تحت عنوان «دختران ناسازگار»[14] توسط آقای توماس در سال 1923 نوشته شده است. کتاب دیگر تحت عنوان «زن بزهکار» توسط آقای گارنیه و در سال 1906 به چاپ رسیده است. در ادبیات حقوقی فارسی کتاب خانم دکتر معظمی «فرار دختران چرا» قابل طرح است. حال باید دید که در همین مطالعات اندک چه عواملی به عنوان علل بزهکاری زنان ذکر شده است

دیدگاههای مختلف درباره بزهکاری زنان

درخصوص اینکه چرا تعداد زنان در آمار جنایی کمتر از مردان است و یا اینکه چرا در جرائم خشونت‌آمیز حضور کمتری دارند توضیحاتی ارائه شده است و می‌توان گفت که درباره بزهکاری زنان و علت‌شناسی بزهکاری زنان دو نوع دیدگاه در جرمشناسی وجود دارد 1- علت‌شناسی جنائی که تفکر متعارف کلاسیک است و به جنسیت مؤنث در کنار جنسیت مذکر و چگونگی بزهکاری زنان پرداخته می‌شود 2- تفکر انتقادی یا جرمشناسی واکنش اجتماعی که معتقد است زنان بزهکار در واقع قربانیان سیاست‌گذاریهای قضایی، قانونی و پلیسی مردان هستند و می‌گویند چنانچه تبعیضهای حقوقی علیه زنان از بین برود دیگر زن بزهکار نخواهیم داشت. در این دیدگاه دستگاه قضایی پلیس و قانونگذار تولیدکننده جرم تلقی می‌شوند اما در جرمشناسی کلاسیک وضع کاملاَ برعکس است و این دستگاهها، پناهگاه و مدافع مردم در برابر جرم محسوب می‌شوند. در جرمشناسی کلاسیک فرآیند ارتکاب جرم در زنان بررسی می‌شود، بدون آنکه به نقش دستگاههای کنترل جرم توجه شود و به روابط خانوادگی، قدرت اقتصادی و اوقات فراغت او و ; پرداخته می‌شود

حال که می‌خواهیم به بیان دیدگاههای مختلف درباره بزهکاری زنان بپردازیم بایستی ابتدا به تحلیل واژه بزهکاری (criminality, delinquency) بپردازیم

بزهکاری در فارسی سه معنا دارد: معنای اول مجرمیت (در زبان عربی) است

معنای دوم این واژه، توده و جمع جرائم است معنای سوم نیز در جامعه‌شناسی جنائی مورد بحث قرار می‌گیرد که آن هم مجموعه جرائم ارتکابی در زمان و مکان معین است فارغ از نوع آن، در مطالعات آمار جنایی نیز بزهکاری در این معنا به کار می‌رود

رویکردهای کلاسیک نسبت به بزهکاری زنان

ابتدا به رویکردهای کلاسیک می‌پردازیم که شامل سه رویکرد زیست‌شناختی، روانشناختی و جامعه‌شناختی نسبت به بزهکاری زنان است. وجه اشتراک این سه رویکرد این است که هر سه رویکرد به خصیصه افتراقی ذاتی زن نسبت به مرد اعتقاد دارند

1- رویکرد زیست‌شناختی

این رویکرد اولین رویکرد جرمشناختی نسبت به زنان است که در کتاب لومبروزو و فررو منعکس شده است. این رویکرد که هنوز هم طرفدارانی دارد براین عقیده است که زن موجودی ناپاک است. زن و پلیدی، زن و شیطان، زن و جادوگری در ذهن عامه باهم عجین هستند

البته اینکه زنان بیشتر در معرض اتهام جادوگری و ساحری قرار می‌گیرند به این علت است که زن دارای قدرت اعطای حیات است ومی‌تواند به یک موجود حیات ببخشد و حال آنکه مرد نمی‌تواند نوزاد به دنیا بیاورد

بنابراین زن از نظر بیولوژیک می‌تواند دارای فرزند شود و عاطفه مادری باعث کاهش امیال خشونت‌آمیز در درون زنان می‌شود. پس طبیعت زنان در پرتو مادر بودن و یا دختر بودن متفاوت خواهد بود. دکتر لومبروزو در کتاب «زن بزهکار و زن روسپی» به تأثیر مراحل فیزیولوژیک زنانه در خلق و خوی زنان اشاره می‌کند

اوقات (وقایع) ممتاز فیزیولوژیک زنانه

اوقات ممتاز زنانه که دکتر لومبروزو به آنها اشاره کرده است عبارتند از

1- بلوغ 2- عادت ماهانه 3- دوره یائسگی 4- دوره حاملگی

اینها وقایع فیزیولوژیکی هستند که در مقاطع مختلف سنی و زمانی برای یک زن اتفاق می‌افتد گفته شده است که در دوره‌های سه گانه بلوغ، عادت ماهانه و یائسگی بزهکاری زنان نرخ روبه‌رشدی دارد، چون تحریک‌پذیری، بی‌ثباتی و پرخاشگری زنان در این دوره‌ها افزایش می‌یابد و حتی قدرت تحریک‌کنندگی زنان نیز افزایش می‌یابد و توانائی‌ها و استعدادهای زنان دستخوش تعدیل و تغییر می‌شود

این دوره‌های ممتاز زنانه هم در خلق و خو و روانشناسی زنان و هم در نیروی فیزیکی و جسمانی آنها تغییر ایجاد می‌کند

عده‌‌ایی معتقدند این دوره‌های ممتاز سه‌گانه از این جهت قابل مطالعه هستند که زنان در این دوره‌ها آسیب‌پذیرتر می‌شوند و بنابراین راحت‌تر دستگیر می‌شوند نه اینکه واقعاَ تمایلات مجرمانه بیشتری پیدا بکنند

توانایی فیزیکی‌ـ جسمانی زنان

این دیدگاه متعلق به کتله و لومبروزو است. آنها در وهله اول ضعف فیزیکی زنان را علت کمتر بودن آمار جرم آنان دانسته‌اند، اما این دیدگاه قویاَ با مخالفت مواجه شده است زیرا اگر چه حضور زنان در جرائم خشونت‌آمیز به لحاظ قوای فیزیکی کمتر است اما در جرائم خدعه‌آمیز حضور بیشتری دارند

به هر حال این دیدگاه یک دیدگاه مردانه است چرا که در زمان کتله و لومبروزو جرائم بیشتر ناظر به جرائم یدی و خشونت‌آمیز بوده است و حال آنکه امروزه جرائم شامل جرائم یقه‌سفیدها و جرائم آپارتمانی نیز می‌شود

کشفیات علم سیتوژنتیک

با توجه به کشفیات اخیر در علم سیتوژنتیک سؤالی که به وجود می‌آید این است که اختلالات کروموزمی تا چه اندازه می‌تواند در کاهش بزهکاری زنان و افزایش بزهکاری مردان مؤثر باشد

هر سلول انسانی دارای کروموزومهایی است که تعداد آنها 23 جفت است. 22 جفت اول اتوزوم نام دارند که بین دو جنس مشترک هستند؛ جفت بیست و سوم در زنان xx است و در مردان xy می‌باشد این جفت، کروموزوم جنسی یا گنوزوم نامیده می‌شود

در کشفیات سالهای 1960 که بر روی عده‌ایی از مرتکبین قتلهای سریالی انجام گرفت مشخص شد که ممکن است جفت بیست و سوم غیر از آنچه گفته شد، باشد یعنی xxy و xyy. هر گاه در خصوص زنان، جفت بیست و سوم از یک x. برخوردار باشد اصطلاحاَ سندرم ترنز به وجود می‌آید. یعنی زنی با 44 کروموزوم به علاوه‌ یک x این قبیل زنان قد کوتاهی دارند و برخی اعضای بدن آنها رشد بیشتری کرده است، بچه‌دار هم نمی‌توانند بشوند

حال اگر این اختلال کروموزومی در مردان باشد به جای 46 کروموزوم، 47 کروموزوم وجود دارد و در نتیجه این مردان مبتلا به سندرم کلاین‌فلتر هستند

در خصوص رابطه اختلال کروموزومی با بزهکاری، تحقیقات نشان داده است که کم‌بودن تعداد کروموزمهای جنسی ارتباطی با بزهکاری ندارد، اما زیاد بودن تعداد کروموزومها (که در مردان مبتلا به اختلال دیده می‌شود) با بزهکاری مرتبط است؛ اختلالات کروموزومی منجر به نوعی عقب‌ماندگی ذهنی می‌شود؛ در مردانی که جفت بیست و سوم آنها xxy و xyy یا xxyy است خصوصیاتی از قبیل قدبلندی و عقب‌ماندگی ذهنی دارند

نتیجه اینکه اختلالات کروموزومی در زنان منجر به بزهکاری بیشتر نمی‌شود اما اختلالات کروموزومی در مردان با رفتار مجرمانه آنها ارتباط پیدا می‌کند در مورد زنان به لحاظ اینکه کروموزوم کم باعث ضعف فیزیکی آنها می‌شود بزهکاری نیز در آنها کاهش می‌یابد

اما این دیدگاه زیر سؤال رفته است چون هر مردی که اختلال کروموزومی دارد لزوماَ مرتکب جرم نمی‌شود و از طرف دیگر همه مجرمین هم دارای اختلالات کروموزومی نیستند بنابراین باب این کشفیات در جرمشناسی تا حدودی بسته است

به طور کلی مطالعه رابطه بین طبیعت زن و بزهکاری زنان از طریق مطالعه تأثیر وقایع ممتاز زندگی زن یا اختلالات کروموزومی امروزه زیر سؤال رفته است

در انتقاد از دیدگاه زیست‌شناختی دو نوع استدلال شده است: نوع اول به تأثیر عوامل فرهنگی اشاره می‌کند و نوع دوم استدلالات کشفیات علمی جدیدی را مطرح می‌کند که برخلاف دیدگاههای سابق است

اما استدلال نوع  اول این است که زیست شناسان تأثیر عامل فرهنگی را بر عوامل زیست‌شناختی لحاظ نکرده‌اند و انسان را بدون توجه به بستر فرهنگی جامعه او مورد بررسی قرار داده‌اند در حالیکه انسان دارای خصوصیات اکتسابی است که از طریق فرهنگ منتقل می‌شود و البته کنار گذاشتن جنبه‌های فرهنگی در مطالعه طبیعت زن و بزهکاری زنان به دلیل نگرش مردانه محققین بوده است که با پیش داوریها و ذهنیتهای مردانه، ویژگیهای فیزیولوژیک زن را دلیلی بر کمی بزهکاری آنها دانسته‌اند

حال به دسته دوم از استدلالات می‌پردازیم که عمدتاَ دلائل علمی هستند

1- مطالعات بر روی برخی اقوام نشان داده است که زنان در دوره‌ ماهانه خود دچار دردهای معمول زنانه نمی‌شوند و همچنین هیچ اختلال هورمونی که باعث تغییر در خلق و خوی آنان گردد مشاهده نشده است. بنابراین تأثیر عادت ماهانه به عنوان یکی از دوره‌های ممتاز بر بزهکاری زنان زیر سؤال می‌رود

2- در مطالعاتی که در سالهای 70 میلادی درباره سن بلوغ و یائسگی زنان در اروپا انجام شده است مشاهده شده که با بالا رفتن سن بلوغ و پائین آوردن سن یائسگی تفاوتی در نرخ بزهکاری و ادوار سنی به وجود نیامده است

3- زنان نسبت به گذشته از یکسو فرزند کمتری دارند و از سوی دیگر به فرزندان کمتر شیر می‌دهند بنابراین دوره رابطه عاطفی آنها با فرزندان کمتر است و دوره ماهیانه بیشتری در عمر خود می‌بینند حال اگر رابطه مستقیمی بین وقایع فیزیولوژیک بابزهکاری وجود می‌داشت می‌بایستی نرخ بزهکاری زنان افزایش می یافت در حالیکه مطالعات این امر را نشان نداده و نرخ مذکور ثابت مانده است

به عنوان نتیجه‌گیری باید گفت که مسائل فیزیولوژیکی اهمیت خود را از دست داده و مسائل روانی مورد توجه قرار گرفته‌اند

2- رویکرد روانشناختی

لومبروزو و فررو در کتاب خود سعی کردند تا علت حضور کم زنان در بزهکاری را با توجه به خصوصیات روانی آنها توجیه کنند این خصوصیات عبارتند: از 1- هوش و استعداد کم 2- فقدان خلاقیت و نوآوری که ناشی از هوش کم است 3- بالا بودن درجه اخلاقی آنها نسبت به مردان (گابریل تارد گفته که زنان به این دلیل کمتر مرتکب بزه می‌شوند) 4- محافظه‌کار بودن 5- منفعل بودن 6- مطیع و فرمانبردار بودن (زنان در امور کنشی حضور ندارند و بیشتر واکنشی هستند)

در همین رابطه آقای گیبنز در سال 1986 کتابی را تحت عنوان «عوامل فرهنگی و بزهکاری» به چاپ رساند و در ادامه نظریات لومبروزو به معرفی دو دسته از غرایز و مقایسه آنها باهم پرداخت. دسته اول غرایز توانشی (Sthenia) و دسته دوم غریزه بی‌توانی (Asthenia)

ویژگیهای غرایز توانشی از نظر او عبارتند از: اعتماد به نفس، شادمانی، نشاط، قدرت جنسی، تندخویی، عصبانیت، کنجکاوی و ;

ویژگیهای غرایز بی‌توانی عبارتند از: ترس، فرمانبرداری، لطافت، غم و اندوه، انرژی کم، آسیب‌پذیر‌ بودن

آقای گیبنز معتقد است که زنان به خاطر اینکه دارای غرایز بی‌توانی (Asthenia) هستند کمتر مرتکب جرم می‌شوند و بیشتر بزه‌دیده هستند

در نظریات روانشناختی جنس (sex) زن لحاظ شده است و به همین علت لومبروزو معتقد بود که زنان بیشتر به روسپیگیری می‌پردازند. او بزهکاری مردان رادر مقابل روسپیگیری زنان قرار می‌داد. لومبروزو از یک طرف منکر جرم غیرجنسی برای زنان بود و از طرف دیگر معتقد به نوع تکامل نیافته بشری بو د و از این دو مقدمه نتیجه می‌گرفت که زنان روسپی را باید عقیم کرد. و می‌گفت اگر بتوانیم، جنسیت مؤنث را حذف کنیم یعنی او را عقیم کنیم دیگر زن بزهکار نخواهیم داشت. اگر دیدگاه لومبروزو را با دستاوردهای جدید فیزیولوژی و روانشناسی مقایسه کنیم می‌بینیم که تشبیه بزهکاری مردان به روسپی‌گری زنان یک نگرش مردانه است و امروزه حتی می‌توان از روسپی‌گری مردانه صحبت به میان آورد

از سوی دیگر اگر رفتار زنان مورد مطالعه قرار گیرد خیلی از مطالبی که به عنوان خصائص ذاتی زن ذکر شده است تعدیل خواهد شد مثل ضعیف و لطیف بودن. شخصیت زن نیز مانند مرد دارای برخی خصائص اکتسابی است. بنابراین بخشی از خصوصیات شخصی زنان ناشی از نگرش جامعه به آنها است

اگر بپذیریم که ما در حشر و نشر با جامعه خصائصی را فرا می‌گیریم، زنان هم از طریق عوامل اکتسابی می‌توانند ویژگیهای زنانه را اکتساب کرده باشند پس حضور زن در محیطهای آموزشی، ورزشی و یا سیاسی به وی امکان می‌دهند که خصائص ذاتی خود را تغییر می‌دهد. مثلاً زن می‌تواند هوش و استعداد کم خود را تغییر دهد

با توجه به ایرادات و انتقادهایی که نسبت به دیدگاههای روانشناختی و زیست‌شناختی وجود داشته و با توجه به مطالعات عملی انجام شده و برای تکمیل توضیحات علت شناختی درباره بزهکاری زنان، عده‌ایی به ملاحظات جامعه شناختی متوسل شده‌اند و البته در این خصوص هم در جرمشناسی بحثهای مفصلی مطرح شده است

3- رویکرد جامعه شناختی

گرچه محیط فیزیکی و تأثیر آن در بزهکاری از سالهای 1835 مورد توجه قرار گرفته بود اما تأثیر محیط اجتماعی بر بزهکاری از سالهای 1880 به بعد مورد توجه قرار گرفت و پس از آن دیگر بحث محیطهای طبیعی و فیزیکی در جرمشناسی تقریباً بایگانی شد

دو جامعه شناس مشهور به نامهای دورکیم و ساترلند به نقش‌های اجتماعی دو جنس و نیز سنت‌های حاکم بر دو جنس اشاره کرده‌اند

امیل‌دورکیم کتاب‌های خودکشی و تقسیم کار و قواعد روش جامعه شناختی را به چاپ رساند. او در کتاب خودکشی (به سال 1897) به تأثیر نقشهای اجتماعی زنان در بزهکاری اشاراتی کرده است و یک ربع قرن بعد، جامعه‌شناس آمریکایی آقای ساترلند در کتاب اصول جرمشناسی (the principles of criminology) در سال 1924 این عقیده را مطرح کرده که فاصله نرخ بزهکاری زنان و مردان آنقدر زیاد است که برای بررسی علل این فاصله بایستی به تفاوتهای نقش‌های اجتماعی این دو جنس توجه کنیم و همچنین بایستی به سنت‌های حاکم بر دو جنس پرداخت

دیدگاه آقای ساترلند در سال 1950 مورد توجه آقای پولاک قرار گرفت، پولاک در کتاب خود «بزهکاری زنان» نقش اجتماعی زنان و میزان رؤیت پذیری جرائم آنها را با بزهکاری آنان مرتبط دانست

از تفکرات پولاک می‌توان سه مطلب را استخراج کرد

1- نقشهای اجتماعی که زنان در جامعه دارند به آنها امکان می‌دهد که مرتکب جرائمی شوند که به دشواری قابل کشف باشند بنابراین رقم سیاه بزهکاری زنان بالا است. (مثل مسموم کردن)

2- زنان به خاطر نقشهای اجتماعی که دارند معمولاً جرائمی را مرتکب می‌شوند که بزهدیدگان آن دارای توانایی کمتری باشند مثل (infanticide) بچه‌کشی و کودک آزاری. مثلاً کودکان به لحاظ مهر مادری و عدم آگاهی و موقعیت اجتماعی و فیزیکی نمی‌توانند جرمی را که بر علیه آنان ارتکاب یافته است اعلام کنند یا به عنوان شاکی نسبت به آن جرم شکایت کنند

3- اگر زنان در آمار جنایی حضور کمتری دارند این امر به علت دیدگاه جوانمردانه و سلحشورانه (chivalery) مردان نسبت به زنان است ، یعنی از آنجا که دستگاه قضایی و پلیسی توسط مردان اداره می‌شود و مردان نیز با جوانمردی نسبت به زنان می‌نگرند این سبب می‌شود که جرائم زنان افشاء نشود

حال اگر توجه کنیم به روشنی در خواهیم یافت که دیدگاه دوّم پولاک که به کودک آزاری اشاره می‌کند ناشی از نوع بزهدیدگان است، اما دیدگاه سوّم پولاک که به جوانمردانگی مردان اشاره می‌کند ناشی از نوع دید متصدیان واکنش اجتماعی علیه بزهکاران است. با این حال استدلال پولاک قابل انتقاد است چرا که میان دیدگاه دوم و دیدگاه سوّم تعارض وجود دارد. چون پولاک از یک طرف در دیدگاه دوم می‌گوید که زنان به خاطر موقعیت جنسیّتی و اجتماعی‌شان به سمت بزهکاری (مثل کودک آزاری) سوق پیدا می‌کنند و از طرف دیگر در دیدگاه سوم می‌گوید که زنان به خاطر موقعیت جنسیّتی و اجتماعی‌شان کمتر در آمار جنایی حضور دارند

رویکرد انتقادی در تحلیل بزهکاری زنان